Geçtiğimiz günlerde, Nobel Edebiyat Ödülü sahibini buldu.
2019 Nobel Edebiyat Ödülü, Avusturyalı yazar Peter Handke’nin oldu.
Bosna’da yaşanan soykırımı inkar eden ve Sırp kasabı Slobodan Milosevic’e duyduğu hayranlığı her fırsatta dile getiren Peter Handke’nin Nobel Edebiyat Ödülü kazanması tepki çekti.
10 Aralık’ta ödülünü İsveç Kralı Carl 16. Gustaf’dan alan Avusturyalı yazara tepkiler çığ gibi.
Türkiye başta olmak üzere birçok ülke ödül törenine katılmadı
İki güçlü yazar örgütü, TYS ve Türkiye PEN de birer açıklama ile tepkilerini dile getirdiler.
TYS, gazetemizde de yer alan açıklamasında, “Dünyanın gözü önünde yaşanmış bir insanlık katliamının birinci dereceden sorumlusu olan kişiyi destekleyen açıklamaları göz ardı edilemez” diyoruz. Yine diyoruz ki, “Yazarların dünya görüşleri ne olursa olsun edebiyat, emperyalist savaşların karşısında olmalı, insanlar, halklar arasındaki savaşlardan yana değil barıştan yana tavır almalıdır.”
“2019 yılının Nobel Edebiyat Ödülü’nün Peter Handke’ye verilmesini şiddetle kınıyor, ödülün geri alınmasını talep ediyoruz.”
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayip Erdoğan da tepkisini sert ifadelerle dile getirdi.
Nobel Ödülü, “Halklar arasında kardeşliğin gerçekleştirilmesi, orduların kaldırılması veya sayısının azaltılması, barış kongrelerinin yapılması ve yaygınlaştırılması için en çok çalışan kişilere verilir. Başta beş dalda verilen ödüllere 1969 yılında İsveç Bankası Alfred Nobel anısına bir de İktisat ödülü ekledi.”
826 Nobel ödülü kazanandan, 43’ü kadındır; 1903 yılında fizik ödülünü alan Marie Curie, Nobel Ödülünü kazanan ilk kadın olmuştur. Curie ayrıca 1911 yılında Nobel kimya ödülünü almaya da hak kazanmış; böylece iki Nobel ödülünü birden almaya hak kazanan ilk kişi olarak tarihe geçmiştir.
Nobel Edebiyat Ödülü, “Edebiyat” alanında en soylu ve en içten ideali örnek alarak meydana getiren eserin yazarına” verilir.
Orhan Pamuk, ödülü alan tek yazarımızdır. Türk kamuoyunda Yaşar Kemal beklentisi olmasına rağmen Yaşar Kemal bu ödülü alamadı.
Edebiat ödülünü dünyanın farklı coğrafyalarında ünlü yazarlar almıştır: George Bernard Shaw (İrlanda), Thomas Mann (Almanya), Eugene O’Neill (ABD), Hermann Hesse (İsviçre),André Gide (Fransa), Bertrand Russell (İngiltere/Britanya), Ernest Hemingway (ABD),Albert Camus (Fransa), Boris Pasternak (Rusya ya da SSCB ), John Steinbeck (ABD), Giorgos Seferis (Yunanistan), Jean-Paul Sartre (reddetti) (Fransa), Pablo Neruda (Şili), Heinrich Böll (Batı Almanya), Gabriel García Márquez (Kolombiya),Necip Mahfuz (Mısır), José Saramago (Portekiz), Orhan Pamuk (Türkiye)
1958 yılında Rusya-doğumlu Boris Pasternak bu ödüle layık görülmüş, ancak Sovyetler Birliği hükümetinin baskısı altında bu ödülü reddetmek zorunda kalmıştır.
1964 yılında Jean-Paul Sartre, geçmişte tüm resmî ödülleri reddettiği gibi, bu ödülü de reddetmiştir.
Ödülü geri çeviren Sartre, kendisine Fransa’nın en büyük devlet nişanı olan “Legion d’honneur” veriliyor ama bu ödülü de kabul etmemiştir.
Fransa’nın Cezayir’in işgal etmesi yazarın tepkisini çeker. Sartre’ye göre Fransa’nın bu işgali haksızdır ve derhal son bulması gerekir. O dönem Fransa’da böyle bir politikaya karşı çıkmak da pek akıl kârı olmasa gerek.
Bildiriler dağıtarak insanları bilinçlendirmeye çalışır. Ünlü filozofun etkileyici muhalefeti halk tarafından tepkiyle karşılanır ve yazarı devlet başkanı De Gaulle’ye şikâyet ederler.
De Gaulle, şu tarihi cevabı vererek yazara sahip çıkar:
“Sartre’a dokundurmam! Çünkü Sartre Fransa’nın ta kendisidir.”
Bilim insanımız Aziz Sancar Nobel Tıp Ödülünü almıştır.
Kentimizin simgesi olmuş Antakya Medeniyetler Korosu da Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmişti.
Her şey rağmen Nobel Edebiyat Ödülü prestijli bir ödüldür ve her yazarın gönlünde yatar.
Şunu da unutmayalım, bir yazar ürettikleriyle ünlenir, ünlü yazar olmayı aldığı ödüller belirlemiyor genellikle.
YORUMLAR