6 Şubat depremlerinde hayatını kaybeden yurttaşlar adına açılan idari davalarda, bilirkişi raporları kamu kurumlarının kusur oranlarını tek tek ortaya koydu. Belediyelerden bakanlığa, AFAD’dan yapı denetimine kadar uzanan zincirde dikkat çeken savunmalar yapıldı.
Depremlerde kurumların kusur oranları ne?
6 Şubat 2023’te yaşanan ve binlerce kişinin yaşamını yitirdiği depremlere ilişkin açılan idari davalar ilerledikçe, bilirkişi raporları kamu kurumlarının üzerindeki sorumlulukları daha görünür hâle getiriyor. Hazırlanan teknik raporlarda, en yüksek kusurun müteahhitlerde olduğu belirtilirken, belediyeler ve merkezi kurumlara verilen kusur oranları da tartışma yaratıyor.
Bilirkişi raporlarında hangi kurum ne kadar sorumlu tutuldu?
Bilirkişi heyetlerinin değerlendirmelerine göre, yıkılan binalarda:
Müteahhitlere: %75–80
Belediyelere: %5–20
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na: %3–5
AFAD’a: %2–4
oranında kusur atfedildi.
Raporlarda özellikle yapı denetim süreçlerinin, belediyelerin ruhsat ve kontrol aşamalarının ve bakanlık denetim zincirinin eksikliklerinin altı çizildi. Ancak davaların ilerleyen safhalarında kurumların savunmaları, sorumluluğun kabul edilmediğini de ortaya koyuyor.
AFAD ve Bakanlık neden sorumluluğu reddetti?
ANKA Haber Ajansı’nın ulaştığı dosyalara göre, hem AFAD hem de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, bilirkişi raporlarında belirtilen kusur oranlarını kabul etmedi. Kurumlar, idari davalarda sorumluluklarının bulunmadığını ileri sürerek davaların reddini talep etti.
AFAD, deprem öncesi risk azaltma ve hazırlık çalışmalarının görev alanı içinde olduğunu ancak bina yapım süreçleriyle ilgili hukuki bir sorumluluğunun bulunmadığını savundu. Bakanlık ise mevzuat gereği denetim yetkisinin önemli bölümünün yerel yönetimlerde olduğunu belirterek, doğrudan sorumlu tutulamayacaklarını ifade etti.
Belediyelerin savunmalarında hangi iddialar öne çıktı?
Depremden en çok etkilenen illerden Gaziantep ve Kahramanmaraş’taki belediyelerin mahkemeye sunduğu savunmalar ise dikkat çekici.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ne diyor?
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, kendilerine yöneltilen sorumluluğu kabul etmeyerek asıl kusurun ilçe belediyelerinde ve AFAD’da olduğunu ileri sürdü. Büyükşehir yönetimi, yapı ruhsatı ve denetim süreçlerinin hukuken ilçe belediyelerinin yetki alanında olduğunu savundu.
Onikişubat Belediyesi hangi kurumları işaret etti?
Kahramanmaraş’ın ağır hasar alan ilçelerinden Onikişubat Belediyesi, sorumluluk iddialarını reddederek kusurun Bakanlık, AFAD ve yapı denetim firmalarında olduğunu belirtti. Belediyenin savunmasında, denetim yetkisinin yıllar içinde merkezi kurumlara devredildiğine ilişkin ayrıntılı ifadeler yer aldı.
Şehitkamil Belediyesi neden AFAD’ı işaret etti?
Gaziantep’in Şehitkamil Belediyesi ise davanın “husumet yönünden doğru kuruma” açılmadığını savundu. Belediyeye göre, dava doğrudan AFAD’a yöneltilmeliydi. Bu argüman, deprem öncesi hazırlık ve risk azaltma çalışmalarına ilişkin yetki tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı.
Depremlerde yakınlarını kaybeden ailelerin açtığı tam yargı davaları, hem hukuki hem de kamuoyu açısından yakından takip ediliyor. Mahkemeler, bilirkişi raporları ile kurum savunmalarını birlikte değerlendirerek sorumluluk zincirini netleştirmeye çalışıyor.
Davaların seyrinin önümüzdeki aylarda daha da hızlanması ve kurumların ikinci aşama savunmalarının mahkemelere ulaşması bekleniyor. Kamu kurumları arasında sorumluluk tartışmaları sürerken, binlerce aile adalet arayışını kararlılıkla sürdürüyor.