Yangın Bir Uyarıydı!

Peki, Daha Ne Kadar?

Dönemin Antakya Belediye Başkanı Lütfü Savaş ile start alan geleneksel Uzun Çarşı restorasyonu ve modernizasyonu projesinde ‘planlananlar’ rafa kalkarken, dönemin Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Hüseyin Yayman ile başlatılan bir diğer projede ise atılan adımlara ‘uzun soluklu’ bir ara verildi. Eskiyen ve artık ciddi ciddi sinyal veren Çarşı adına sorulan soru net… Sırada ne var, daha kaç proje var?

Yaşanan bir yangın, eskiyen tesisatlar ve bakımsızlık, Antakya’nın tarihi ve geleneksel Uzun Çarşısı için şu ana kadar gündeme taşınan en güçlü uyarı oldu. Peki, bu uyarının neresindeyiz, soralım mı? Sorarken de, şu ana kadar birçok kez projelendirilen çarşı için ‘karar’ verici konumdakileri sorgulayalım!
-ÇARŞILAR!-
Kapalıçarşı / İstanbul, Kemeraltı Çarşısı / İzmir, Bakırcılar Çarşısı / Gaziantep, Mardin Çarşısı / Mardin, Safranbolu Çarşısı / Karabük, Ulu Çarşı / Bursa, Bedesten Kapalıçarşı / Trabzon ve çok daha fazlası… ki bu ‘çok daha fazlası’ içinde yer alan, Gaziantep’in en eski çarşısı konumundaki 250 yıllık Almacı (Elmacı) Pazarı’nı unutmak olmaz. Geçmişte elma meyvesinin nadir bulunması ve bu tarihi pazarda tane ile satışa sunulması nedeniyle Elmacı/Almacı Pazarı ismiyle anılan bu tarih kokan yerde; çeşitli baharatlar, Antep fıstığı, kışlık kuruluklar, acılı-acısız salçalar, şire türleri, sucuk, pestil, muska ve kuru üzümler satılıyor. Çarşı ziyaretçilerine, Gaziantep’in toprağında yetişen tüm ürünlerin adeta bir koleksiyonu sunuluyor. Şehre gelenler, bu tarihi alana uğramadan dönmüyor.
-SORUNLAR!-
Benzer hikâyeleri barındıran ve yaşadığı sıkıntılı süreçlere rağmen Antakya’nın geleneksel yaşam formunu gelen ziyaretçilerine sunmaya devam eden Antakya Uzun Çarşı ise artık çözüm konusunda hiç olmadığı kadar ısrarcı. Çarşı içinde son yaşanan yangın, bu güçlü ısrarın en net sebeplerinden bir tanesi. Yangının, eski tesisat kaynaklı olduğunu söyleyenler, şu ana kadar hayata geçirilmeyen ‘çarşı projelerini’ de gündeme taşıyor. Adalı Konağı ve Meclis Binası için Valilik tarafından ödeneceği söylenen 30 Milyon TL’lik fatura ise mevcut ‘çarşı’ tartışmalarının sessiz sakin merkezine konulmaya devam ediliyor.
İsmini açıklamak istemeyen eski bir esnaf devam etsin…
“İyi para! Gereksiz miydi? Hayır! Ama buna sıra gelinceye kadar bekleyen o kadar şeyimiz vardı ki… Onlar ne olacak? Onlara ne olacak? ‘Beklemeye devam etsinler, ne olacak ki…’ mi? Bence biraz adil olalım. Tamam, şehir merkezindeki bu binaya dair düzenleme de acildi, hatta iyi ki de satın aldılar, ama… Bu şehirde, bu iki binaya gelinceye kadar, parasızlıktan proje üretilemeyen o kadar alan var ki! Şu çarşı mesela… Sorun para mı, bakın bunu da bilmiyor kimse! Belediye geliyor, bir şeyler yapıyor, söz veriyor, kazmasını sallıyor, ardından duruyor, bekliyor ve sonunda da olanı ‘bittiği kadarıyla…’ deyip yarım bırakıyor. Ne geri dönüp soruyor, ne de açıklama yapıyor. Zaten çarşı esnafı da alışkın! Sormuyor! Ama kendi içinde çok konuşuyor, tartışıyor da! Ama bizim toplumda sesler dışarıya çok yansımaz. Ardından belediye gidiyor, bu defa Hatay’ın Ankara’daki bir başka ismi proje üretiyor. Belediyede olduğu gibi, o da çarşı içinde küçük bir örnek yapıyor, ‘böyle olacak’ diyor, herkes de seviniyor. Ama! O da bırakıyor, belli bir süre sonra! Hatta onca söz ve konuşma sonrasında, onunla başlayanlar da yarım kalıyor.
Anlayacağınız, biri Kurtuluş Caddesi tarafında, diğeri eski Emniyet’e bakan ağızda, iki çarşı örneklememiz var! İkisi de ‘bitecek’ diye başladı, ama ikisi de bitmedi, bitmediğiyle de bırakıldı! Sen sağ, ben selamet! Allah sonumuzu hayretsin ve çarşımızı da olası bir zarardan korusun. İşin özü, duaya kaldık!”
-HANGİSİ?-
Dönemin Antakya Belediye Başkanı Doç. Dr. Lütfü Savaş zamanında gündeme taşınan Çarşı Restorasyonu işi, Uzun Çarşı’nın Kurtuluş Caddesi’ne bakan kısmında başlatılmış, ancak fazla ilerleme şansı bulamamıştı. Bugün yarım kalan haliyle misafirlerini bu kısımda karşılamaya devam eden ‘projenin’, tamamen sonlandığı ve söküleceği zamanı beklediği ifade ediliyor.
Çarşı için son dönem devreye giren isim ise dönemin Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı, Ak Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman. Bir konuşmasında, “Hatay, tarih boyunca Asya, Avrupa ve Afrika’nın kesişim noktasında yer alan önemli bir ticaret merkeziydi. Esnaf ve yerel yönetimlerle işbirliği içinde yapacağımız çalışmalarla, Antakya’nın o eski kimliğine kavuşmasına katkıda bulunmak istiyoruz” diyen Yayman, “Çarşının tamamen iyileştirilmesini planlıyoruz. Projeyi hazırlamış olmaktan gurur duyuyoruz, her zamanki gibi, Hatay söz konusu ise gerisi teferruattır” mesajı ile bu konudaki beklentiyi arttıran son isim olmuştu. Ancak bu noktada başlatılan ‘örnek çalışma’ ardından yaşanan uzun soluklu bekleyiş, ‘proje rafa mı kalktı’ sorgusuna neden oluyor. Bu ise, çarşıda son yaşanan yangının yarattığı korkuyu taze tutuyor. -Tamer Yazar-