Nasıl Başladık? Ve Neredeyiz?

Dünyayı paniğe sürükleyen ve merkez üssü Çin olan yeni tip Corona virüsü salgını, binlerce can aldı. Ülkeler karantina altında. Sınırlar kapalı. Seyahat yasakları var. Peki, dünden bugüne ne yaşadık, hatırlayalım mı?

Dünyayı esir alan salgının ilk ortaya çıkışından günümüze ilerleyen süreci derleyen VOA Türkçe, içinde Türkiye’nin de yer aldığı küresel dalgalanmayı rakamları ile ortaya koydu. Maske’li ve Sosyal Mesafeli bir hayatın yeniden güncellenen hali içinde bocalayan bizler, “dünden bugüne ne yaşadık, ne yaşıyoruz”, hatırlayalım mı?
–
1 Ocak’ta, Çin’de, hastaların bir bölümünün Hunan Deniz Ürünleri Pazarı’nda çalıştığının ortaya çıkması üzerine, bahse konu pazar kapatıldı. Uzmanlar, bir yandan da, yeni yılın ilk haftasında virüsü tanımlamaya çalışıyordu. Yeni virüsün, 2002-2003 yılında dünya çapında 770 kişiyi öldüren, şiddetli akut solunum sendromu SARS virüsü olmadığı ortaya çıktı. 7 Ocak’ta, Dünya Sağlık Örgütü, Corona ailesine mensup yeni bir virüsün bu hastalıklara yol açtığını açıkladı.
–
11 Ocak’ta, Çin, yeni tip Corona virüsünden ilk ölümü açıkladı. Deniz ürünleri pazarından alışveriş yapmış 61 yaşındaki bir adamın, virüse bağlı kalp yetmezliğinden 9 Ocak akşamı öldüğünü duyurdu. 13 ve 15 Ocak’ta, hem Tayland hem Japonya, birer Corona virüsü vakası açıkladı. Her iki kişinin de, yakın zamanda Çin’in Wuhan kentini ziyaret ettiği belirtildi. 17 Ocak’ta, Wuhan’dan ikinci ölüm haberi geldi.
–
21 Ocak’ta, ABD’nin Washington eyaletinde, Wuhan’dan yeni dönmüş bir kişide Corona virüsü görüldüğü açıklandı. 22 Ocak’ta, Çin’de ölü sayısı 17, vaka sayısı 550’ye fırladı.
–
22 Ocak’ta, Türkiye’den de salgınla ilgili ilk açıklama geldi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “Şu an Dünya Sağlık Örgütü termal kamerayı Türkiye için önermiyor, ama bu anlamda, termal kamera dahil bütün hazırlıklarımızı yaptığımızı özellikle söylemek istiyorum. Tedirgin olunmaması, şu an Türkiye için herhangi bir riskin söz konusu olmadığını özellikle belirtmek istiyorum” dedi.
–
23 Ocak’ta Wuhan’dan gelen karantina haberi, Corona virüsü salgını riskini açıkça ortaya koydu. 27 Ocak’a gelindiğinde, 18 şehirde, 56 milyon kişi Çin’de karantina altındaydı.
–
30 Ocak’ta, Dünya Sağlık Örgütü’nden beklenen açıklama geldi. Örgüt, “küresel acil durum” ilan ettiğinde, Çin’de, 31 bölgeye yayılan Corona virüsü 7 bin 700’den fazla kişiye bulaşmış, 170 can almıştı.
–
1 Şubat’ta açıklanan can kaybı sayısı, Çin’de 159’du. Avustralya, Kanada, Almanya, Japonya, Singapur, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri ve Vietnam’dan yeni vaka haberleri geldi. Wuhan kentinden tahliye edilen 32’si Türk, 42 kişiyi taşıyan askeri uçak da Ankara’ya gitti. 2 Şubat’ta, Çin dışındaki ilk ölüm haberi ise Filipinler’den geldi.
–
5 Şubat’ta, Türkiye, Dünya Sağlık Örgütü tarafından halen seyahatlere kısıtlama talebi gelmemesine rağmen, Çin ile uçuşların geceden itibaren durdurulacağı açıklandı.
–
7 Şubat’ta, tüm dünyada tepkilere neden olan bir ölüm haberi geldi. Corona virüsüyle ilgili ilk uyarıları yapan ve çalıştığı hastanede virüsü kapan Doktor Li Wenliang’ın öldüğü duyuruldu.
–
11 Şubat’ta, Dünya Sağlık Örgütü, yeni tip corona virüsünün adını “Covid-19” olarak belirledi. Aynı gün Çin’de ölü sayısı 1000’i aştı. 13 Şubat’ gelindiğinde Corona virüsü Çin’de 1300 can almış; 60 bin kişi etkilenmişti. 14 Şubat’ta Mısır’ın bir vaka açıklamasıyla, Corona virüsü Afrika kıtasına da giriş yapmış oldu. Avrupa’dan ilk ölüm haberi de Fransa’dan geldi.
–
17 Şubat haftasına girilirken, Çin, vahşi hayvanların tüketimini ve ticaretini yasaklamak için tasarı hazırladı. Corona virüsünün kaynağının, bu yasa dışı pazarlar olduğu ifade ediliyordu.
–
19 Şubat’ta, İran, sınırları içinde iki kişide Corona virüsü saptandığını ve bu kişilerin hayatlarını kaybettiğini açıkladı. 20 ve 21 Şubat’ta Güney Kore’den ilk ölüm haberi geldi.
–
22 Şubat’ta, İtalya’dan iki ölüm haberi geldi. İran da altıncı ölümü bildirdi.
–
23 Şubat haftasına girildiğinde, komşu ülkeler, İran’la sınırlarını bir bir kapatmaya başladı. Türkiye, komşusu İran’da Corona virüsü nedeniyle 8 kişinin hayatını kaybetmesi üzerine, üç sınır kapısını geçici olarak kapatma kararı aldı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, İstanbul’da yaptığı açıklamada, tedbir amaçlı olarak tüm sınır kapılarının geçici olarak kapatıldığını bildirdi.
–
24 Şubat’ta; Kuveyt, Bahreyn, Irak, Afganistan ve Umman ilk Corona virüsü vakalarını açıkladı. 26 Şubat’ta, küresel çapta can kaybı 2 bin 800’ü buldu; vaka sayısı 80 bini aştı. 27 Şubat’ta, ABD’den de Corona virüsü nedeniyle ilk ölüm haberi geldi. 2 Mart’ta; Suudi Arabistan, Tunus ve Ürdün de ilk vakalarını açıkladı.
–
5 Mart’a gelindiğinde, salgın 84 ülkeye sıçramıştı. Vaka sayısı, dünyada 95 bini geçerken, can kaybı sayısı 3 bin 30’ü aştı. 6 Mart’ta, Reuters haber ajansına göre, dünya genelinde hastalığa yakalanan kişi sayısı 100 bini geçti. Kurbanlar arasında ise ilk kez bir Türk yer aldı. 7 Mart’ta, 90 ülkeye yayılmış olan salgında vaka sayısı 102 bini, can kaybı sayısı da 3 bin 500’ü aştı.
–
9 Mart’ta, dünya genelinde vaka sayısı 110 bini aştı. 10 Mart’ta, hem İran hem İtalya, bir gündeki en yüksek can kaybını verdi. 24 saatte İran’da 54 kişi, İtalya’da 168 kişi hayatını kaybetti. Lübnan ve Fas, ilk can kayıplarını açıkladı. 11 Mart’ta, Dünya Sağlık Örgütü, Corona virüsü salgınını pandemi kategorisine aldı. Aynı gün, Türkiye’den ilk vaka açıklaması geldi.
–
12 Mart’ta, küresel çapta can kaybı sayısı 4 bin 600’ü, vaka sayısı 126 bini geçti. Türkiye’de, ortaokul ve liseler 16 Mart’tan itibaren 1 hafta eğitime ara verdi. 23 Mart’tan itibaren, eğitimlere internet ve televizyon üzerinden evden devam edileceği bildirildi. Üniversiteler de 3 hafta tatil edildi.
–
13 Mart sabahı, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye’de bir kişide daha Corona virüsü tespit edildiğini açıkladı. Koca, akşam saatlerinde, üç yeni vaka daha tespit edildiğini bildirdi. Bakan Koca, Corona virüsü görülen beş kişinin, doğrudan birbirleriyle bağlantılı olduğunu söyledi. Türkiye ayrıca; İran, İtalya, Güney Kore, Irak ve Çin’in ardından, Almanya, Fransa, İspanya, Norveç, Danimarka, Belçika Avusturya, İsveç ve Hollanda’ya da seyahat yasağı getirdi.
–
15 Mart’ta, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Umre’den dönen bir kişinin Corona virüsü testinin pozitif çıktığını açıkladı. Umre ziyaretinden Türkiye’ye gelenler karantinaya alınmaya başlandı. 16 Mart’ta, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca güncel bilgileri paylaştı. Bakan Koca, “29 yeni tanı konuldu. Toplam hasta sayımız 47 oldu” dedi. 17 Mart’ta, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye’de Corona virüsü kaynaklı ilk can kaybını açıkladı.
–
18 Mart’ta, Corona Virüsü vaka sayısı tüm dünyada 200 bini aştı. Can kaybı ise 8 binin üzerine çıktı.
–
19 Mart, Corona virüsünün başladığı Çin’in Hubei eyaleti ve Wuhan kentinde yeni vakanın sıfıra indiği, yani hiç görülmediği ilk gün oldu. 147 vakanın görüldüğü Rusya’dan ilk ölüm haberi geldi.
–
20 Mart’ta, dünya genelinde Corona virüsünden etkilenenlerin sayısı 209 bini buldu, 8 bin 700’den fazla kişi hayatını kaybetti. Avrupa’da can kaybı sayısı 5 bini geçti. 23 Mart haftası itibariyle, dünya genelinde can kaybı sayısı 15 bin 400’ü geçti. Vaka sayısının 1529’a ulaştığı Türkiye’de can kaybı 37’ye yükseldi. 28 Mart’ta, dünya genelindeki can kaybı 30 bini aştı. En az 177 ülke ve bölgeye yayılan salgın, 650 bine yakın kişiyi hasta etti.
–
29 Mart’ta, Türkiye’de can kayı 131’e vaka sayısı 9 bin 217’ye çıktı. Suriye, Corona virüsüne bağlı ilk ölümü bildirdi.
–
31 Mart’ta, ABD’de, Corona virüsüne bağlı can kaybı sayısı Çin’in açıkladığı rakamları geçti. Ülkede, 3 bin 415 kişi hayatını kaybetti. Çin’in açıkladığı can kaybı 3 bin 309’du. Türkiye’de, Corona virüsünün 81 ile de yayıldığı açıklandı, ölü sayısı 277’e çıktı.
–
2 Nisan’da, Corona virüsünün dünya genelinde 1 milyondan fazla kişiye bulaştığı açıklandı. 4 Nisan’da, Türkiye’de ölü sayısı 76 artarak 501’e ulaştı, vaka sayısı 24 bine dayandı. 7 Nisan’da, Türkiye, 3 bin 892 yeni vaka daha açıkladı, vaka sayısı 34 bin 109’a çıktı. Can kaybı sayısı ise 75 artarak 725 oldu.
–
10 Nisan’da, vaka sayısının 47 bini ve can kaybının da 1000’i aştığı Türkiye’de, 31 ilde gece yarısına saatler kala hafta sonu için sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Paniğe kapılan halkın marketlere akın etmesi ise tepkilere neden oldu. 12 Nisan’da, Türkiye’de hafta sonuna saatler kala ilan edilen sokağa çıkma yasağını idare edememekle eleştirilen İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, istifa ettiğini açıkladı. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan, istifayı kabul etmedi. 14 Nisan’da, Türkiye’de vaka sayısı 61 bini geçti, 1300’e yakın kişi hayatını kaybetti.
–
16 Nisan’da, Dünya Sağlık örgütü, küresel vaka sayısının 1 milyonunun Avrupa’da olduğunu ve kıtada 84 bin kişinin öldüğünü açıkladı.
–
19 Nisan’da, Türkiye’deki vaka sayısı 86 bin 306 olarak açıklandı. Türkiye, Ortadoğu’da İran’ı da geçerek en fazla vakaya sahip ülke oldu.
–
22 Nisan’da, dünya çapında vaka sayısı 2 milyon 500 bini geçti. 26 Nisan’da, dünya çapında Corona virüsü nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 200 bini geçti. Çin, salgının çıkış noktası Wuhan kentinde tüm hastaların taburcu edildiğini ve Corona virüsünden hastanede olan kimsenin kalmadığını açıkladı.
–
1 Mayıs’ta, Dünya Sağlık Örgütü, Trump’ın virüsün Çin’in Wuhan kentindeki bir laboratuardan çıktığı iddiasını yalanlayarak, “Bu virüsün doğal kökenli olduğundan eminiz” açıklamasını yaptı.
–
13 Mayıs’ta, Dünya Sağlık Örgütü, Corona virüsünün HIV gibi endemik hale gelebileceği yani asla ortadan kalkmayabileceği ve dünyanın bu virüsle yaşamayı öğrenmek zorunda kalacağı uyarısında bulundu. 21 Mayıs’ta, dünyada Covid-19 vaka sayısı 5 milyonu geçti. 23 Mayıs Corona virüsü salgınının başladığı ülke Çin’in yeni bir vaka bildirmediği ilk gün oldu.
–
30 Mayıs… Covid-19 salgının başlangıç noktası olan Çin, aşı çalışmalarında başarı kaydedildiğini ve sene sonuna kadar aşının piyasaya sürülebileceğini açıkladı. Şu ana kadar aşının 2 binden fazla kişide denendiğinin belirtildiği açıklamada, sene sonu ya da 2021 başında aşının hazır olacağı haberi verildi.
–
Ve bugün… Türkiye, YENİ NORMAL olarak ifade edilen yeni bir döneme girdi. Ekonominin çarkları adına, sektörler yeniden kapılarını açtı, işletmeler devreye girdi ve çalışma hayatı da eski canlılığı adına adımlarını hızlandırdı.
Ancak iki kural değişmedi: MASKE ve SOSYAL MESAFE!    -Tamer Yazar-