Afrin’den gelen 38 bin ton zeytinyağı…

İç Piyasada mı Satıldı?

CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin’in, geçtiğimiz haftalarda konuyla ilgili Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye soru önergesi vererek dile getirdiği iddia cevap ararken, Tarım Kredi Kooperatifleri iştiraklerinden Tarım Kredi Birlik şirketinde Dış Ticaret Uzmanı olarak görev yapan Murat Doğru, söz konusu iddiaların gerçeği yansıtmadığını söyledi.

Suriye’den Türkiye’ye getirilen Afrin zeytinyağı için üretici ve ihracatçı firmalar farklı iddialarla konuyu gündemde tutmaya devam ederken, Suriye’den, 2019-2020 sezonunda ithal edilen 38 bin ton zeytinyağı için beklenen cevap henüz netleşmiş değil.
-İDDİA!-
İki yıl önce gerçekleştirilen askeri harekat ile Türkiye’nin kontrolüne geçen Suriye’nin Afrin kentinden, Dahili İşleme Rejimi (DİR) kapsamında getirilen ve ihraç edilmesi gereken 38 bin tonluk zeytinyağı, sektörde tartışma yaratırken, ihraç kaydıyla ithal edilen zeytinyağının iç piyasada satıldığı iddia ediliyor.
-İHBARLAR!-
DÜNYA’dan Yener Karadeniz’in haberine göre, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) temsilcileri, bu yıl şikayetlerin çok daha fazla arttığını belirtirken, ihracatçı şirketler ve zeytinyağı ithal eden şirket temsilcileri ise bunun mümkün olmadığını iddia ediyor.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Ümmühan Tibet, konu ile ilgili ihbarların bu yıl önemli oranda arttığını söyledi. Sürecin sıkı takipçisi olduklarını belirten Tibet, “Suriye’den gelen yağlar konusunda, Tarım Kredi Kooperatifleri yetkili. Gelen yağların 3 ay içinde ihraç edilmesi şartı bulunuyor. Aksi halde, yüzde 32’lik gümrük vergisi ödemek zorunda. Bu yağın 3 ay gümrüksüz kullanılması bile haksız rekabete yol açar. Bu konuda sıkı bir kontrol yapılmalı ve ihraç ispatı şartı getirilmeli” dedi.
-ZARAR VERİYOR-
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) İcra Direktörü ve Uluslararası Zeytin Konseyi (COI) Danışmanlar Kurulu üyesi Dr. Mustafa Tan da, Suriye zeytinyağının iç piyasaya karışmasının Türkiye’ye büyük zarar verdiğini söyledi. Tan, “İhraç edilmesi gereken bu yağlar, iç piyasaya ucuza veriliyor ve haliyle bu durum fiyatları etkiliyor. Bölgeden sofralık zeytinin geldiğine yönelik iddialar bile var. Bu durum zeytin ekonomisini tamamen baltalar, üretim düşer” değerlendirmesinde bulundu.
-HATAYLI VEKİL-
Hatay kamuoyunu da yakından ilgilendiren sürece dair konuyu Meclis gündeminde tutan isimlerden biri, CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin oldu. Şahin, geçtiğimiz haftalarda konuyla ilgili Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye soru önergesi vererek, söz konusu iddiaları dile getirdi.
Bu yıl, olumsuz hava şartları nedeni ile hasadı geciken zeytin ve zeytinyağında rekolteye ilişkin çalışmalarda son aşamaya gelindiği ve önümüzdeki günlerde Bakanlık tarafından açıklanacağı belirtiliyor. Raporun 2019/2020 dönemi sonuçlarına göre, Türkiye genelinde 153 milyon civarında meyve veren zeytin ağacı bulunuyor. Yine aynı çalışmaya göre, üretim 1,5 milyon ton olarak gerçekleşirken; bunun 414 bin tonu sofralık zeytine 1,1 milyon tonu da yağlığa ayrıldı. Bu kapsamda elde edilen zeytinyağı miktarı ise 224 bin 595 ton olarak gerçekleşti.
-GERÇEK DEĞİL!-
Suriye’den ithal edilen zeytinyağı, Tarım Kredi Kooperatifleri sorumluluğunda. Kurum iştiraklerinden biri olan Tarım Kredi Birlik şirketinde Dış Ticaret Uzmanı olarak görev yapan Murat Doğru, söz konusu iddiaların gerçeği yansıtmadığını söyledi.
Şirketlerden beyanname istendiğini, 3 ay süre şartı konulduğunu, süreyi aşanlara ise yüzde 35’e yakın vergi cezası uygulanarak ilişkinin kesildiğini belirten Doğru, son dönemde ihraç pazarında sıkıntı yaşayan şirketlerin başvuru yaparak 3 aylık süreyi 6 aya çıkardığını belirtti.
Doğru’nun verdiği bilgilere göre, Suriye’den 2019-2020 sezonunda 38 bin ton zeytinyağı ithal edildi. Bunun 28 bin tonu ihraç edilirken, 10 bin tonunun ise süresi devam ediyor.
-SÜRECİN BAŞI! –
20 Ocak 2018’de, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu grupları tarafından Suriye’nin Halep ilinin Afrin ilçesi ile Azez ilçesine bağlı Tel Rıf’at kentine yönelik başlatılan askeri harekat sonrasında, bölge, Kürt Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve onun silahlı kanadı olan Halk Savunma Birlikleri’nden (YPG) alınmıştı. Bu bölge, Suriye’nin en zengin zeytin arazilerine sahip olduğu için de, bu operasyona Zeytin Dalı Operasyonu adı verilmişti.
AKP hükümeti, Kasım 2018’de, Afrin’de üretilen zeytinyağının işlenip ihraç edilmek üzere Türkiye’ye getirileceğini açıklamıştı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli de o dönem yaptığı açıklamada, Afrin’den getirilecek ürün miktarının 600 ton ile sınırlı olacağını, bunun da yıllık yaklaşık 200 bin tonluk zeytinyağı üretimi yapan Türkiye için önem taşımadığını açıklamıştı. Hükümet yetkilileri, Afrin zeytinyağlarının Türkiye’ye getirilmesindeki asıl amacın, buradan elde edilecek gelirin PYD’ye ulaşmasını engellemek olduğunu da dile getirmişti.
Türkiye, Afrin’den gelen zeytinyağının geçişini kolaylaştırmak ve bölge ile ticareti artırmak amacıyla Hatay’ın Kumlu ilçesinde gümrük kapısı inşa etti. Hizmete giren gümrük kapısına ise ‘Zeytin Dalı Gümrük Kapısı’ adı verildi.
Tamer Yazar