Mevsimlik işçilerin kentleri kalabalık!

Onlar, her döneminin mobil işçileri…

Tarım ve hayvancılıkta ülke ekonomisine önemli katkıda bulunan Doğu ve Güneydoğu Anadolu kentlerinde yaşayan çok sayıda aile de evlerini geride bırakıp Hatay’dan Adana ve Konya’ya, Mersin’den Ordu’ya, İzmir’den Sakarya’ya, Kütahya’dan Bursa’ya kadar, Türkiye’nin dört bir köşesine giderek tarla ve bahçelerde çalışıyor.

Her sene belli dönemlerde, onların da hayatlarında zorunlu bir hareketlilik yaşanıyor. Onlar, Türkiye’nin mevsimlik tarım işçileri, ülkenin dört bir yanında alın teri dökerek üretime katkı sağlayanlar… Gittikleri yerlerde pamuk, yerfıstığı, soğan, sarımsak, kayısı, karpuz, şeker pancarı, patates, çilek, biber, fasulye, ayçiçeği, domates, elma, üzüm ve fındık gibi ürünlerin hasat veya çapalama işlerini yapan işçiler, kurdukları çadırlarda kent yaşamı ve teknolojiden uzak yaşamak zorunda kalıyor.

Televizyon ve radyoyu kendileri için çok lüks gören tarım işçilerinin bu yaşam koşullarından çocukları da etkileniyor. Kavurucu sıcak altında günde bazen 12 saat çalışmak zorunda kalan tarım işçileri, gittikleri yerlerdeki işlerini tamamladıktan sonra, şehir değiştirerek, mevsimine göre ikinci ve hatta üçüncü ürünün hasadına katılıyor.

-AMİK OVASI DA-

Her yıl Ocak ayından itibaren başladıkları yolculukta ilk durakları Çukurova olan tarım işçileri, burada, seralarda ve karpuz fidesi ekiminde çalışıyor. Ardından yerfıstığı hasadı için Osmaniye’ye, soğan hasadı için Hatay’ın Amik Ovası’na, hububat, pancar, nohut ve patates hasadı için İç Anadolu’ya, domates hasadı için Ege’ye, kayısı hasadı için Malatya’ya ardından fındık hasadı için Karadeniz’e gidiyor.

Sabahın ilk ışıklarıyla beraber çadırlarından çıkıp tarlaların yolunu tutan tarım işçilerine, genellikle çocukları da eşlik ediyor. Gittikleri bölgelerde çadır veya konteynerlerde kalan işçilerin ağızlarından çıkan ortak söz ise “Ekmek parası için” oluyor.

–ÇALIŞMA TAKVİMİ-

Çoğunluğu Şanlıurfa’dan olmak üzere, Güneydoğu’dan Türkiye’nin dört bir yanına çalışmaya giden gezici tarım işçileri, tüm yılı neredeyse memleketlerinin dışında çalışarak geçiriyor. Şanlıurfa, Mardin, Şırnak ve Diyarbakır ile Trakya bölgesi, dışardan mevsimlik tarım işçisi göçü almazken, bu illerden Türkiye’nin dört bir yanına işçi gidiyor.

Gezici tarım işçilerinin çalışma takvimi ise şöyle:

Ocak: Karpuz fidesi ekimi (Adana)

Şubat: Brokoli, Karnabahar (İzmir)

Mart: Erik (Mersin)

Nisan: Şeftali, çilek (Mersin), soğan (Hatay), turp (Osmaniye), erik (Manisa), şeker pancarı çapa işlemi (Kırşehir), domates-salatalık (Adana), domates, kapya biber, çilek, turşuluk biber (Çanakkale)

Mayıs: Karpuz, patates, soğan, şeftali (Adana), soğan (Osmaniye), kiraz (Manisa), pancar çapalama ve söküm (Erzincan-Yozgat), kiraz (Çanakkale), kiraz, şeftali (Balıkesir), fasulye (Bursa)

Haziran: Ayçiçeği, sarımsak, pancar (Aksaray), kiraz (Adana), kayısı, karpuz, kavun (Mersin), enginar (Sakarya), kayısı (Manisa), kayısı, karpuz (Iğdır), şeftali, elma (Çanakkale), domates ve salatalık (Bilecik), biber, bezelye, soğan (Bursa), sarımsak (Aksaray), soğan, sarımsak (Gaziantep)

Temmuz: Kayısı (Malatya), hububat (Konya), sebze ve meyve (Afyonkarahisar), üzüm (Mersin), süt mısırı, soğan (Sakarya), domates, biber (İzmir), domates, şeftali (Manisa), domates (Bitlis), biber, karpuz, marul, şeftali (Bilecik), domates, patates (Bursa), kiraz, bezelye (Afyonkarahisar) sarımsak (Kahramanmaraş), kayısı (Elazığ)

Ağustos: Fasulye, pancar (Karaman), narenciye (Adana-Mersin), fındık (Sakarya-Düzce-Samsun-Giresun-Ordu-Trabzon), üzüm (Manisa), ayçiçeği, domates (Kayseri), nohut, ayçiçeği, soğan, şeker pancarı (Yozgat), patates ve soğan (Amasya), karpuz-kavun (Muş), nohut (Kütahya), elma, badem, domates, biber (Balıkesir), haşhaş (Eskişehir), ayçiçeği (Bursa), kuru fasulye (Konya), tohumluk ve eğlencelik ayçiçeği (Aksaray), fasulye (Karaman), domates (Kahramanmaraş), biber (Gaziantep), biber (Kilis), domates (Elazığ), salatalık, soğan, domates (Ankara)

Eylül: Ayçiçeği (Ağrı), patates (Sivas), patates, elma, fasulye (Niğde), patates (Nevşehir), şekerpancarı ve nohut (Muş), şekerpancarı, kuru fasulye (Bitlis), mısır, pancar, ayçiçeği (Kütahya), Ceviz (Balıkesir), pancar, domates (Eskişehir), yağlık ayçiçeği (Konya), biber (Kahramanmaraş), Antep fıstığı (Gaziantep-Adıyaman), badem (Adıyaman)

Ekim: Zeytin (Mersin-Manisa-Çanakkale), marul, pırasa (Osmaniye), beyaz kestane kabağı (Sakarya), şekerpancarı (Sakarya), taze fasulye (İzmir), şeker pancarı (Sivas), ayçiçeği (Muş), patates (Ekim), mısır, ayçiçeği, soğan, patates, balkabağı (Eskişehir), pancar (Bursa- Konya-Aksaray-Karaman), nar (Adıyaman)

Kasım: Turp (Osmaniye), kırmızı lahana (İzmir), şeker pancarı (Nevşehir), zeytin (Balıkesir), mısır (Konya), Trabzon hurması (Adıyaman)

Aralık: Havuç (Hatay), marul, pırasa (Osmaniye), pırasa (İzmir), çilek (Aydın), marul örtü altı (Bilecik)

Tamer Yazar / AA