Deep Blue geri dönecek mi?

Satranç tarihinin efsanelerinden Garry Kasparov’un, 12 yıl aradan sonra profesyonel satranca dönüş yapacağını açıklaması hayranlarını sevindirdi.

15 yıl boyunca dünya şampiyonu unvanını elinde bulunduran ve oyun tarzıyla satranca yeni bir soluk getiren 54 yaşındaki Kasparov, önümüzdeki ay Missouri’de düzenlenecek Sinquefield Cup ile satranca dönüş yapacak.

Kasparov, 1985 yılında henüz 22 yaşındayken dünya şampiyonu olmuş, bunu başaran en genç oyuncu unvanını elinde tutmayı başarmış, ancak 2005 yılında profesyonel satrançtan emekliliğini açıklayarak politikaya atılmıştı.

Bundan sonra muhalif kimliğiyle ön plana çıkan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yönelik sert eleştirileriyle tanınan Kasparov, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Taşların nasıl hareket ettiğini hatırlayıp hatırlamadığımı görmeye hazır olun! Tekrar emekliliğimi ilan edip etmeyeceğimi şimdilik ben de bilmiyorum.” ifadelerini kullandı.

Kasparov, dünya çapındaki ünü sayesinde bilgisayar üreticilerinin de ilgi odağı olmuştu. Bazı şirketler, teknolojinin ne kadar geliştiğini göstermek için onu yenebilecek bir bilgisayar geliştirmek istediler. IBM, Deep Blue (Derin Mavi) adlı bir bilgisayar yaparak Kasparov ile bir maç ayarladı. 1996’da yapılan 6 setlik maç sonunda Kasparov, Deep Blue’yu 4-2 yendi.

IBM sonraki yıla kadar Deep Blue’yu geliştirdi. 3 dakikada 60 milyar hamleyi gözden geçirebilen bu bilgisayarla, aynı sürede ancak 540 hamle hesaplayabilen Kasparov, 1997’de tekrar karşı karşıya geldi. Yine 6 setten oluşan bu maç sonucunda Deep Blue Kasparov’u 2.5’ a karşı 3.5 puanla yenmeyi başardı. Böylece insanlık tarihinde ilk kez bir bilgisayar, dünya satranç şampiyonunu yenmiş oldu.

Bu olaydan sonra yapay zekâ çalışmaları büyük hız kazandı. Deep Blue adı verilen bilgisayar unutulsa da yapay zekâ ve robotların insan yaşamı üzerinde nasıl bir etkiye sahip olacakları tartışmaları artarak günümüze ulaştı.

Peki, yapay zekâ günümüzde ne işe yarayacak?

Yapay zekâ tıptan mühendisliğe kadar pek çok uygulama alanı bulacak. Örneğin en basitinden, sürücüsüz otomobiller üretilecek. Bu otomobiller insan gibi görmekten, yol işaretini okumaya, hava durumunu anlamaktan yayaları ayırt etmeye kadar dünyayı ve trafiği insan gibi algılamaya çalışacak. Sürücüsüz otomobiller hareketlerini, insan refleksine kıyasla çok daha hızlı yönlendirebilecek ve bilgisayar gücüyle odaklandığı konularda hızlı işlem yapabilecek. Aynı zamanda otomobillerin yapay zekâsı bir tehlike anında risk analizi yaparak, çevresine ve kendisine en düşük oranda zarar vermeye çalışacak.

Kimbilir, belki de, önümüzdeki günlerde yapay zekânın tüm yeni teknolojileriyle donatılmış Deep Blue adlı bilgisayar yeniden sahneye çıkacak ve Kasparov ile karşı karşıya gelecek.

Peki, gelecekte ne olacak?

Yapay zekâ, örneğin savaşları durdurabilecek mi? Küresel ısınmaya, ekolojik sorunlara, işsizliğe, yoksulluğa, hastalıklara çare olabilecek mi? Bilgisayara tıklar tıklamaz adalete, demokrasiye, insan haklarına ulaşabilecek miyiz? Dahası, bütün yeşil alanları yok edip onların yerine devasa AVM’ler, gökdelenler diken toplumlara akıl fikir ihsan edecek mi?

Çok merak ediyorum.

Orhan Tüleylioğlu