Nöbetçi Eczaneler
2 Haziran 1970 tarihinde aramızdan ayrılan yazar, geride bıraktığı eserleriyle Türk edebiyatına damgasını vurdu.
Orhan Kemal, gerçek adıyla Mehmet Raşit Öğütçü, 15 Eylül 1914 tarihinde Adana’da doğdu. Hayatı boyunca işçi sınıfının sorunlarını ve sosyal adaletsizlikleri konu alan romanlarıyla tanındı. En bilinen eserleri arasında “Bereketli Topraklar Üzerinde”, “Murtaza”, “Hanımın Çiftliği” ve “Eskici ve Oğulları” gibi romanlar yer alıyor. Nuriye Hanım ile 5 Mayıs 1937’de evlenen Orhan Kemal’in biri kız, 4 çocuğu var.
Yazı hayatına şiir ile başlayan usta yazar, İlk şiirini 1939’da Reşat Kemal takma adıyla yayımlanan yazar, hikaye ve romanlarında Orhan Kemal adını kullanarak ünlendi.
Panait Istrati ile Maksim Gorki öykülerinden etkilenen, öyküleri 1941-1943’te “Yürüyüş” ve “İkdam” gazeteleriyle “Yurt ve Dünya” dergisinde yayımlanan usta edebiyatçı, 1951’de İstanbul’a gelerek tefrika öyküler kaleme aldı.
Kemal, “Yeni Ses”, “Yeni Edebiyat” ve “Yürüyüş”teki şiirleriyle “Gün”deki öykülerinde Hayrullah Güçlü, Rüştü Ceyhun, Orhan Raşit; film senaryolarında ise Ülker Uysal ve Yıldız Okur imzalarını kullandı.
Yazarın 1949’da okuyucuyla buluşan “Ekmek Kavgası” adlı ilk kitabı edebiyat çevresinden olumlu eleştiriler aldı.
Birçok ödüle değer görüldü
Usta edebiyatçı, “Kardeş Payı” öyküsüyle 1958’de, “Önce Ekmek” ile ise 1969’da “Sait Faik Hikaye Armağanı” kazandı. ‘Önce Ekmek’ eseri aynı yıl, Türk Dil Kurumu tarafından verilen “Öykü Ödülü”nün de sahibi oldu.
Kemal’in, 1958’de yayımlanan “Devlet Kuşu” romanından uyarladığı 3 perdelik “İspinozlar” adlı ilk oyunu, 1964 – 1965 tiyatro sezonunda İstanbul Şehir Tiyatrolarında sahnelendi.
Farklı yıllarda kaleme aldığı “72. Koğuş”, “Murtaza”, “Eskici Dükkanı”, “Kardeş Payı” adlı eserlerini de oyunlaştıran yazar, “72. Koğuş”la 1967’de Ankara Sanat Severler Derneğince “En İyi Oyun Yazarı” seçildi.
Orhan Kemal’in 1963’te “Sokakların Çocuğu”, “Kanlı Topraklar”, “Mahalle Kavgası” ve “Dünyada Harp Vardı” kitapları yayınlandı.
Babaannesinin soyunun bulunduğu yerleri gezip not almak ve “93’ten Bu Yana” adıyla ailesinin hikayesini yazmak amacıyla 1970’te Bulgar Yazarlar Birliğinin çağrısı üzerine Sofya’ya giden yazar, burada kalp krizi geçirdi ve hastaneye kaldırıldı.
Yazar Kemal, tedavi gördüğü hastanede 2 Haziran 1970’te 56 yaşındayken hayatını kaybetti ve cenazesi Türkiye’ye getirilerek 5 Haziran’da Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Vefatından 2 yıl sonra her yıl verilen “Orhan Kemal Roman Armağanı”, bugüne kadar aralarında Adalet Ağaoğlu, Orhan Pamuk, Yaşar Kemal, Necati Cumalı, Selim İleri ve Hıfzı Topuz’un da aralarında olduğu, Türk edebiyatının önemli isimlerinin eserlerini ödüllendirdi. “Orhan Kemal Roman Armağanı”nı bu yıl “Devridaim” romanıyla yazar Ezgi Tanergeç aldı.
Açılışı 15 Eylül 2000’de yapılan Orhan Kemal Müzesi’nde, usta yazarın fotoğrafları, kitaplarının ilk baskıları, çalışma masası, mektupları, gözlüğü ve kıyafetleriyle Abdülkadir Kemali Bey’in eşyaları sergileniyor.
“Sanatımın amacı… İnsanlığın, insanlık tarafından, insanlık için yönetilme çabası adına sanat.” sözünün sahibi Orhan Kemal’in 27 romanı, 12 öykü kitabı, 5 oyunu ve çeşitli dergilerde basılmış şiirleriyle 9’u filme alınmış 10 senaryosu ve 3 film öyküsü bulunuyor.
Orhan Kemal’in eserleri, işçi sınıfının günlük yaşamını, zorluklarını ve mücadelelerini gerçekçi bir dille anlatmasıyla öne çıkıyor. Aynı zamanda toplumsal eleştirileri ve insanı merkeze alan anlatımıyla da dikkat çekiyor. Eserleri birçok kez tiyatroya ve sinemaya uyarlanarak geniş kitlelere ulaştı.
Vefatının 54. yılında, Orhan Kemal’in anısına Edebiyat dünyasından birçok isim, yazarın eserlerini okuyarak ve onun hakkında konuşarak, unutulmaz mirasını hatırlatıyor.
Orhan Kemal’i anmak ve onun eserlerini bir kez daha hatırlamak için, edebiyatseverler bugün bir araya geliyor. Edebiyatın usta kalemi, yaşadığı dönem boyunca savunduğu değerler ve ortaya koyduğu eserlerle her zaman hatırlanacak. – Meriç Demiray-