Enerji ve maden düzenlemelerini içeren yasa teklifinin yedi maddesi daha TBMM’de kabul edildi. Zeytinlik alanlarda madencilik faaliyetlerinin önü açılırken, kamulaştırılan alan sahiplerine 20 yıla kadar kiralama hakkı tanınacak. Maden şirketlerine ruhsat bedeli indirimi ve yeni rehabilitasyon yükümlülükleri getirildi.
Zeytinlikler taşınacak, yerine kiralık arazi verilecek
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen yeni düzenlemeyle, zeytinlik alanlarda maden arama ve işletme faaliyetlerinin önü açıldı. Zeytin ağaçları taşınacak; taşınamayanlar ise sökülecek. Taşınan veya sökülen her bir zeytin ağacı için en az iki katı sayıda yeni fidan dikimi zorunlu tutulacak.
Ruhsat sahibi taşınamayan zeytinlerin bedelini karşılayacak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın kamu yararına karar vermesi durumunda, zeytinlik alanlar üzerinde madencilik faaliyetleri için geçici tesisler inşa edilebilecek. Bu süreçte taşınan zeytin ağaçlarının masrafları maden şirketi tarafından karşılanacak. Taşınması mümkün olmayan ağaçlar için ise maden sahası çevresine yeni zeytinlik alanlar kurulacak.
Kamulaştırılanlara düşük bedelli kiralık zeytinlik
Zeytinliği kamulaştırılan yurttaşlara, talep etmeleri halinde devlet arazilerinden veya kamu iktisadi teşebbüslerine (KİT) ait taşınmazlardan 20 yıl süreyle kiralık arazi verilecek. Bu kiralama işlemleri, harca esas değerin yüzde 1’i üzerinden yapılacak. Kiracı, bakım yükümlülüklerini yerine getirirse kira süresi 10’ar yıllık periyotlarla uzatılabilecek.
Maden ruhsatlarında yüzde 30 indirim uygulanacak
Yeni yasa kapsamında, madencilik ruhsatı alan şirketlere yüzde 30 oranında ruhsat bedeli indirimi sağlanacak. Ancak bu indirim, devletin gelir kaybı yaşamaması için asgari devlet hakkı miktarının yüzde 50 artırılmasıyla dengelenecek. Böylece kamu bütçesi korunmuş olacak.
Rehabilitasyon için ayrı bedel alınacak
Mevcut sistemde çevreyle uyum bedeli ruhsat bedelinin bir kısmı olarak tahsil ediliyordu. Yeni düzenlemeyle artık her ruhsat sahibi, ayrıca işletme ruhsatı kadar bir rehabilitasyon bedeli ödemekle yükümlü olacak. Bu bedeller yalnızca rehabilitasyon faaliyetlerinde kullanılacak ve başka amaçlarla devredilemeyecek, haczedilemeyecek.
Yatırım yapmayan arama ruhsatları iptal edilecek
Yeni yasayla birlikte maden arama ruhsatı alacakların, yatırım programlarının en az yüzde 50’sini gerçekleştirmeleri gerekecek. İki yıl üst üste bu oranın altına düşülmesi durumunda ruhsat iptal edilecek. Ayrıca arama faaliyetleri sonucunda rezerv bulunamazsa, ruhsat ve ihale bedelleri iade edilecek.
Rezerv olmayan alanlara da ruhsat verilebilecek
Yapılan değişiklikle, artık rezerv potansiyeli taşımayan veya terk edilmiş alanlar da ruhsatlandırılabilecek. Bu sahalar için ihaleye çıkılmadan ruhsat verilebilecek, böylece arazi kullanımında esneklik sağlanacak.
Krom madeni genel hükümlere tabi olacak
Londra Metal Borsası’nda işlem görmeyen krom madeni, Maden Kanunu’ndaki ‘devlet hakkı oranları’ tablosundan çıkarılarak genel hükümlerle değerlendirilecek. Böylece krom madeni üzerindeki ruhsat işlemleri daha hızlı yürütülebilecek.
İki kez ceza alan madenin ruhsatı artık iptal edilmeyecek
Mevcut uygulamada beş yıl içinde iki kez idari para cezası alan madenlerin ruhsatı iptal ediliyordu. Yeni düzenlemeyle bu hüküm kaldırıldı. Artık şirketler, cezai işlem görseler dahi faaliyetlerine devam edebilecekler.
Zeytinliklerde faaliyet yürüten şirketler her yıl ödeme yapacak
Zeytinlik alanlar üzerinde madencilik faaliyeti yürütüldüğü sürece, her yıl işletme ruhsat bedeli kadar ek bir ücret alınacak. Bu ücret, o alandaki rehabilitasyon çalışmalarını finanse etmek üzere kullanılacak. Ayrıca, yeni tesis edilen zeytinliklerin bakımı da kamu eliyle yürütülebilecek. Tarım ve Orman Bakanlığı bu görev için bütçeden pay alabilecek.