AKP’nin “yoksulluğu bitirme” vaadiyle başladığı iktidar yıllarında, milyonlarca yurttaş sosyal yardımlar olmadan yaşamını sürdüremez hale geldi. Elektrik faturasından gıda desteğine kadar temel ihtiyaçlar devlet desteğiyle karşılanıyor.
Yoksulluğu bitirme vaadi, yardıma bağımlı hayatlar
AKP iktidarının “yoksulluğu ortadan kaldırma” sözüyle başlayan 22 yıllık döneminde, Türkiye’de milyonlarca kişi sosyal yardımlar olmadan geçinemiyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı verilerine göre, 2024 yılı sonunda 14 milyon 148 bin 740 vatandaş düzenli sosyal yardım alarak hayatını sürdürüyor. Bu rakam, ülke nüfusunun önemli bir bölümünün doğrudan devlet desteğine muhtaç olduğunu gösteriyor.
Bakanlık, yalnızca yoksullar değil, “aşırı yoksul” olarak tanımlanan çok daha zor durumdaki bir grubun da varlığını kabul ediyor. Son verilere göre, sosyal yardım alanların 11 milyon 877 bin 932’si bu kategoriye giriyor.
Çalışanlar ve emekliler de geçim derdinde
Bakanlığın kurumsal faaliyet raporunda yer alan bilgiler, çalışan yoksulluğu ve emekli yoksulluğu gerçeğini de ortaya koyuyor. “Aile Destek Programı” kapsamında, aşırı yoksulluk sınırının altında kalan hanelere 850 ila 1.250 TL arasında destek sağlandığı belirtiliyor. Bu yardım, yalnızca işsizlere değil, düşük maaşla çalışan ve emekli maaşıyla geçinemeyen vatandaşlara da verildi.
2024 Aralık ayında, Türkiye Aile Destek Programı’ndan yararlananların sayısı 11 milyon 877 bin 932 kişiye ulaştı. Program yıl sonunda sona erdi ancak yıl boyunca 14 milyon 148 bin 740 kişi farklı sosyal yardım kalemlerinden faydalandı.
Elektrik faturasını bile devlet ödüyor
Türkiye’de elektrik tüketim desteği, yardıma bağımlılığın en somut göstergelerinden biri haline geldi. Yılın ilk altı ayında 13 milyon 845 bin kişinin yaşadığı hanelerde elektrik faturaları doğrudan devlet tarafından ödendi.
Resmî veriler, elektrik desteği alan hane sayısındaki hızlı artışı gözler önüne seriyor:
2019: 1 milyon 343 bin 109 hane
2020: 659 bin 448 hane
2021: 1 milyon 792 bin 200 hane
2022: 2 milyon 719 bin 745 hane
2023: 3 milyon 685 bin hane
2024 sonu: 3 milyon 428 bin 491 hane
2025 ilk yarısı: 3 milyon 461 bin 452 hane
Bu veriler, son beş yılda elektrik yardımına muhtaç hane sayısının katlanarak arttığını ortaya koyuyor.
Gıda ve temel ihtiyaçlar da yardımla karşılanıyor
Sosyal yardım kapsamı yalnızca elektrik faturası ile sınırlı değil. Gıda kolileri, yakacak desteği, barınma yardımları ve öğrencilere yönelik eğitim destekleri de devletin en çok başvurduğu kalemler arasında yer alıyor. Bu yardımların büyük bölümü, düşük gelirli çalışanlar ve emekliler tarafından da talep ediliyor.
Uzmanlar, bu durumun kalıcı yoksulluk tehlikesine işaret ettiğini belirterek, yardım sisteminin bir “geçim standardı” haline gelmesinin toplumun ekonomik bağımsızlığını zayıflattığını vurguluyor.
AKP’nin sosyal yardım politikası eleştiriliyor
Ekonomistler, AKP dönemindeki sosyal yardım politikalarının yoksulluğu ortadan kaldırmak yerine, yardımlara bağımlı bir toplum yapısı oluşturduğunu savunuyor. Eleştiriler, sosyal yardım bütçesinin artmasına rağmen kalıcı çözüm üretilmemesine odaklanıyor.
Muhalefet ise “yoksulluğu bitirmek yerine yönetmek” stratejisi izlendiğini, bu sayede milyonlarca vatandaşın seçim dönemlerinde iktidara bağımlı hale getirildiğini ileri sürüyor.