Merkezi Kayıt Kuruluşu Gayrimenkul Bilgi Merkezi AŞ (MKK GABİM), konut, arsa ve iş yeri alacakların bilinçli hareket etmesi için üç ayrı rehber hazırladı. Rehberlerde fiyat araştırmasından tapu detaylarına, hukuki şerhlerden imar durumuna kadar alım sürecinde dikkat edilmesi gereken kritik noktalar sıralandı.
Konut alırken fiyat, tapu ve hukuki şerhlere dikkat
Konut Alım Rehberi’ne göre, alınacak konutun fiyatı mutlaka benzer özelliklere sahip konutlarla karşılaştırılmalı. Bu süreçte emlak ilan siteleri, danışman görüşleri veya Sermaye Piyasası Kurulu lisanslı değerleme raporları kullanılabiliyor.
Konut alımında yalnızca evin bedeli değil, ayrıca yüzde 4 tapu harcı (alıcı ve satıcı ayrı ayrı %2), tapu döner sermaye harcı, emlak vergisi ve DASK ödemesi de yapılması gerekiyor.
Tapu senedinde “konut” veya “mesken” olarak tescil edilmiş olması şart. “Depo”, “dükkan” ya da “ofis” gibi kayıtlı taşınmazların konut gibi kullanılması hukuken geçerli sayılmıyor.
Kat mülkiyeti mi, yoksa kat irtifakı mı olduğuna bakılması da kritik. Ayrıca tapuda “kamu haczi”, “intifa hakkı”, “aile konutu şerhi” gibi sınırlamalar olup olmadığı kontrol edilmeli.
Arsa alırken imar ve şerh bilgisi araştırılmalı
Arsa-Alım Rehberi’nde fiyat karşılaştırmasının yanı sıra tapuda yüz ölçümü, şerhler ve irtifak bilgilerinin incelenmesi gerektiği vurgulanıyor.
Özellikle “kamu haczi şerhi”, “kamulaştırma şerhi”, “arkeolojik sit alanında yer almaktadır” gibi beyanların ileride mağduriyetlere yol açabileceği belirtiliyor. Ayrıca arsanın imar durumu, parsel onayları, yol cephesi, sit alanı olup olmadığı ve bölgenin gelecekteki inşaat potansiyeli mutlaka araştırılmalı.
İş yeri alırken tapu kaydı ve ipotek sorgusu yapılmalı
İş Yeri Alım Rehberi’ne göre, fiyat araştırmasının yanı sıra alınacak taşınmazın tapuda “iş yeri” veya “dükkan” olarak kayıtlı olması gerekiyor.
Tapuda yer alan “ipotek”, “kamu haczi”, “riskli yapı şerhi” gibi kayıtlar sorgulanmalı. Ayrıca yapı ruhsatı, kullanım izin belgesi ve imar planı incelenmeli. İş yerinin iç yapısı, tesisatları, ortak giderleri ve deprem dayanıklılığı da gözle kontrol edilmesi gereken unsurlar arasında yer alıyor.
Ortak uyarı: Belgeler mutlaka karşılaştırılmalı
MKK GABİM’in üç ayrı rehberinde ortak uyarı olarak, tapu senedi ile tapu kayıt belgesinin karşılaştırılması gerektiği vurgulanıyor. Belgelerde farklılık olması halinde ilgili tapu müdürlüğünden doğrulama yapılması öneriliyor. -AA-