Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), kahve üretiminde yaşanan düşüş ve fiyatlardaki artışın, gelecekte kahve keyfini hem daha pahalıya hem de daha az lezzetli hale getirebileceğini açıkladı.
FAO’nun 14 Mart 2025 tarihli raporuna göre, dünya kahve fiyatları 2024 yılında son yılların en yüksek seviyesine ulaştı. Kahve fiyatları bir önceki yıla göre ortalama yüzde 38,8 artarken, Vietnam’da ihracat kısıtlamaları, Endonezya’da aşırı yağışlar ve Brezilya’da olumsuz hava koşulları üretimde ciddi kayıplara yol açtı.
Dünya kahvesinin yüzde 5’ini üreten Etiyopya’da da artan sıcaklık ve düzensiz yağışların, Arabica kahvesi üretim alanlarını hızla daralttığı belirtildi.
“Kahve tarım alanları büyük tehlikede”
Sekizinci Kıta Genel Müdürü Dr. Ensar Küçükaltan, iklim değişikliğinin Afrika’daki tarımsal üretimi doğrudan etkilediğini belirterek, sıcaklık artışı, yağış rejimlerindeki değişiklikler, aşırı hava olayları ve zararlı hastalıkların kıtada tarımı zorlaştırdığını söyledi.
Doğu Afrika’nın kaliteli kahvenin anavatanı olduğuna dikkat çeken Küçükaltan, özellikle Arabica türünün iklim değişikliğine çok hassas olduğunu vurguladı. “Afrika Boynuzu’nda 10-15 yılda bir yaşanan kuraklık artık çok daha kısa aralıklarla görülüyor. Etiyopya’daki kahve tarım alanları büyük tehlikede” dedi.
( Saadet Firdevs Aparı Bayram – Anadolu Ajansı )
2050’ye kadar üretimde büyük düşüş bekleniyor
Uzun vadeli tahminlere göre, Doğu Afrika’da 2050’ye kadar Arabica üretiminde yüzde 20, Robusta üretiminde ise yüzde 40’a varan azalma öngörülüyor. Sıcaklık artışı kahvenin daha hızlı olgunlaşmasına neden olurken, bu durum aroma kaybına yol açıyor. Gölgelik eksikliği ve artan zararlılar da kahvenin kalitesini düşürüyor.
Küçükaltan, çözüm için kuraklığa dayanıklı türlerin geliştirilmesi, tarımsal ormancılık uygulamaları ve damla sulama gibi modern tekniklerin yaygınlaştırılması gerektiğini belirtti. Ancak bu yöntemlerin maliyetli olduğuna dikkat çekerek, “Devletlerin ve kooperatiflerin desteği senaryoları değiştirebilir” dedi.
Hataylı kahveseverler için kötü haber
Türkiye’de kahve kültürünün güçlü olduğu illerden biri olan Hatay’da, özellikle “süvari kahvesi” günlük hayatın vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Hataylıların misafirperverliğinin simgesi olan bu özel kahve, ince belli bardakta sunuluyor ve neredeyse her evde kaynatılıyor. Uzmanların iklim değişikliğinin kahve üretimine olumsuz etkilerine dair uyarıları, Hataylı kahveseverler için de kötü bir haber niteliğinde. Artan fiyatların ve olası aroma kayıplarının, bölgedeki köklü kahve alışkanlıklarını olumsuz etkileyebileceği değerlendiriliyor.
“Kahve kültürü kolay kolay feda edilmez”
Kahvenin Afrika kültüründe çok önemli bir yere sahip olduğunu söyleyen Küçükaltan, “Afrika’da bir köye gittiğinizde mutlaka kahve ikram edilir. Bu onların kültürüdür. Böylesine güçlü bir kültürün iklim değişikliğine feda edilmesini istemeyiz” diye konuştu.
Küçükaltan, iklim değişikliğinin kahve üretimini daraltabileceğini ve fiyatları artırabileceğini ancak kültürün kolay kolay değişmeyeceğini dile getirdi: “Belki kahve alanları azalır, belki fiyatı artar ama insanlar kahveyi ikram etmeye devam edeceklerdir.”