ABD, Türkiye’nin ‘KAAN’ savaş uçağı projesi için motor lisansı vermediği süreçte, Hindistan’a 113 adet jet motoru satışını onayladı. Bu adım, Washington’un Ankara’ya yönelik CAATSA yaptırımları çerçevesinde sürdürdüğü kısıtlamaların etkisini yeniden gündeme getirdi.
ABD yönetimi, Hindistan’a 113 adet savaş uçağı motoru satışına onay vererek dikkat çekici bir karar aldı. Bu motorların, Hindistan yapımı Tejas Mk-1A savaş uçaklarında kullanılacağı açıklandı. Anlaşma, Hindistan hükümeti ile General Electric (GE) arasında imzalandı.
Söz konusu satış, Washington ile Yeni Delhi arasında son dönemde yaşanan gümrük vergisi geriliminin ardından iki ülke ilişkilerinde bir yumuşama sinyali olarak değerlendiriliyor. Reuters’a göre teslimatlar 2027’den itibaren beş yıl içinde tamamlanacak.
Bu gelişme, Hindistan’ın özellikle Çin ve Pakistan’a karşı hava üstünlüğü sağlama hedefiyle yürüttüğü modernizasyon planlarının önemli bir parçası olarak öne çıkıyor.
Türkiye’nin KAAN Projesi Motor Engeline Takıldı
ABD’nin Hindistan’a motor satışını onaylaması, Türkiye’nin milli savaş uçağı KAAN projesi için yaşadığı sıkıntıları yeniden gündeme taşıdı. Türkiye, ABD’nin uyguladığı lisans kısıtlamaları nedeniyle uzun süredir KAAN için gerekli motorları temin edemiyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD ziyareti sırasında bu durumu açıkça dile getirmişti. Fidan, “Almayı beklediğimiz KAAN motorları şu anda Amerikan Kongresi’nde bekliyor. Lisanslar durdurulmuş durumda. Bu motorlar gelmeden üretim başlayamaz,” ifadelerini kullanmıştı.
Türkiye, motor sorununu aşmak için yerli üretim motor çalışmalarına hız verse de, uzmanlara göre bu hedefe 2030’lu yıllardan önce ulaşılması mümkün görünmüyor.
CAATSA Yaptırımları Türkiye’nin Savunma Alanını Daralttı
Ankara’nın yaşadığı bu sıkıntının temelinde, ABD’nin CAATSA yaptırımları yer alıyor. Türkiye, 2019 yılında 2,5 milyar dolar ödeyerek Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın almış ve bu kararın ardından CAATSA kapsamında yaptırımlara maruz kalan ilk NATO üyesi ülke olmuştu.
Yaptırımların ardından Türkiye, ortak üreticisi olduğu F-35 savaş uçağı programından da 2021 yılında çıkarıldı. Washington, Türkiye’nin 1,4 milyar dolar ön ödeme yaptığı 6 adet F-35’e el koydu. Bu gelişme, Türk savunma sanayii için ciddi bir kayıp olarak değerlendiriliyor.
Ayrıca CAATSA kapsamında Türk savunma şirketlerinin ABD teknolojilerine erişimi kısıtlanmış ve ihracat lisansları askıya alınmıştı.
F-16 Talebi De Beklemede
Türkiye, Ekim 2021’de ABD’ye 40 adet yeni F-16 Block 70 (Viper) uçağı ve mevcut F-16 filosu için 79 modernizasyon kiti talebinde bulunmuştu. Ancak bu talep de CAATSA yaptırımları gerekçe gösterilerek hâlâ bekletiliyor.
Ankara, bu süreçte hava filosunu güçlendirmek için İngiltere’den 20, Katar ve Umman’dan 12’şer adet Eurofighter satın alma görüşmelerine yöneldi.
ABD’nin Kararı Türkiye İçin Yeni Bir Baskı Unsuru
ABD’nin Hindistan’a motor satışı kararı, Ankara açısından yalnızca teknik bir engel değil, aynı zamanda diplomatik bir baskı unsuru olarak görülüyor. Türkiye, kendi savaş uçağını üretme hedefinde kararlılığını sürdürürken, motor bağımlılığı ülkenin savunma stratejisinde en kritik zayıf nokta olmaya devam ediyor.
Hindistan’ın motor anlaşması ise Washington’un Asya’daki müttefikleriyle ilişkilerini güçlendirirken, Türkiye’nin savunma alanındaki bağımsızlık çabalarını daha da zora sokuyor.