Hatay bekleyedursun… Konya başlıyor !

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Hal Yasası’nı değiştirmeye hazırlanırken, düzenlemenin ilk örneği, Konya Büyükşehir Belediyesi’nin tahsis ettiği 1 milyon 200 bin dekar alan üzerine kurulma hazırlığında …

Şu anki mevcut yapıda ciddi değişiklikler yapmaya hazırlanan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Hal Yasası değişiminin ardından ‘Bölgesel Hal’ uygulamasına geçmeyi hedefliyor. Bunun ilk örneği ise, Konya’da, 1 milyon 200 bin dekar alan üzerine kuruluyor. Yapı, Barselona’daki yaş sebze-meyve halini örnek alacak. Konuya ilişkin olarak, Dünya Gazetesi’nden Ali Ekber Yıldırım’ın haberine göre, Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, Hal Yasası’nda yapılacak değişiklikle aracı sayısını azaltacaklarını ve bölgesel hal uygulamasına geçeceklerini açıkladı. Sebze ve meyve fiyatının toptancı hallerde belirlenmesi gerektiğini, bunun için kayıt sisteminin yerleşmesi gerektiğini anlatan Tüfenkci, ürünlere de sınıflandırma getirileceğini vurguladı.

-Fiziki altyapı-

Bakan Tüfenkci’nin çerçevesini çizdiği yeni döneme uygun ilk bölgesel sebze meyve hali Konya’ya kurulacak. Konya Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği (KONMESKOM), Konya Büyükşehir Belediyesi’nin tahsis ettiği 1 milyon 200 bin dekar alan üzerine teknoloji yoğun yaş meyve sebze hali ve entegre lojistik merkezi kuracak. Yeni kurulacak sebze meyve hali kapsamında paketleme tesisi, analiz laboratuvarı, ihracat birimi, ticaret merkezi, meyve suyu üretim tesisi olacak.

-Hatay mı?-

Kamuoyuna yansıyan ve 129 bin metre kare büyüklüğündeki bir arazi (Belen Bakras mevkii) üzerinde kurulması planlandığı sık sık tekrar edilen Antakya Sebze ve Meyve Hali ise maliyet hesapları yüzünden bir kez daha rafa kaldırılmış durumda. Durumun ne noktada olduğu ya da nasıl bir süreç işlediği ise bilinmiyor. Oysa ki, bu planlamaların yapıldığı dönemde bir açıklama yapan, Hatay Büyükşehir Belediyesi Zabıta Daire Başkanı Edip Kadıoğlu, “2012 yılında yayımlanan yeni bir kanunla, Yaş Sebze ve Meyve Hizmet Yönetmenliği değiştirilerek modern standartlar getirildi. Hatay Büyükşehir Belediye Başkanımız Doç. Dr. Lütfü Savaş’ın dört yıl önce ‘yeni sebze ve meyve hali yapımı’ konusunda çalışmaları da vardı, 2016 yılının sonuna doğru, Antakya-İskenderun karayolu üzerine; yeni, modern, teknolojik, lojistik ve hijyenik açıdan Hatay halkına yakışır bir hal yapma çalışmalarımızı başlattık. Yeni yapılacak Yaş Sebze ve Meyve Hal Projesi kapsamında; konaklama yeri, cami, lokanta, sigorta, banka, finans kurumları, spor, sağlık tesisi, eğitim alanı ve içinde ihtiyaç duyulan diğer donatım alanları yapılacak” demişti. Peki, bugün ne değişti?

-Konya mı?-

Büyükşehir Belediyesi’nin, Hatay’daki ‘Hal’ konusunda tahsis edilen yerden maliyetler yüzünden vazgeçtiği ifade edilirken, bu konuda henüz ‘resmi’ tek bir açıklama dahi yapılmadı. Hatay’daki kurumlar, söz konusu projenin akıbeti hakkında kendi aralarında iletişim kurmayı dahi başaramazken, Konya, Bakanlık nezdinde çalışmalarına start vermeye hazırlanıyor. Tam da bu konuda konuşan, Konya Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği (KONMESKOM) Başkanı Adnan Pirinç ve 2. Başkan İbrahim Dönmez, yapılacak yatırımla ilgili olarak şu bilgileri verdi: “Türkiye’de yaş sebze ve meyve fiyatında istikrarın sağlanması için öncelikle fiziki altyapının kurulması ve tarımsal verilerin sağlıklı olması gerekiyor. Üretici, tüketici, perakendeci ve ticari işbölümünün yapılması, bu amaçla esnaflığın, üreticiliğin, perakendeciliğin yeniden tanımlanması gerekiyor. Bunların hepsi iç içe geçmiş durumda. Bir kişi ya da işletme, hem üretici, hem satıcı, hem perakendeci olunca sektörde tekelleşme ve kontrolsüz bir yapı ortaya çıkıyor. Fiyat istikrarsızlığının önemli nedenlerinden birisi budur. Hal sistemine girmeden satış yapma istisnası halleri ikinci sınıf ürün pazarı haline getirdi. Fiyat istikrarı için üretim planlaması, fiziki altyapı, güvenilir ve doğru veri tabanı ve herkesin uygulamak zorunda olduğu güvenilir ticaret kuralları olmalı. Biz endüstriyel, büyük çaplı şirket üretimine karşı değiliz. Ancak, bugün sebze meyve hallerini ayakta tutan küçük üreticiliğin yaşatılması için desteklenmesi gerekiyor. Bu amaçla kuracağımız bölgesel sebze ve meyve hali aynı zamanda bir lojistik merkezi olacak. İçerisinde ürün analiz laboratuvarı, ihracat birimi, ticaret merkezi, ürünleri sınıflandıracak ve paketleyecek bir işleme tesisi ve meyve suyu fabrikası olacak. Tüketiciye güvenli, sağlıklı ürün temin edilebilir.”

-Örnek ispanya’dan-

Yaş sebze ve meyve ticaretinde İspanya’nın çok iyi bir model oluşturduğunu vurgulayan KONMESKOM Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Pirinç, ziyaret ettikleri Barselona’daki yaş sebze-meyve halini örnek alarak Konya’ya bölgesel sebze-meyve hali ve lojistik merkezi kuracaklarını anlattı. Barselona’nın böyle bir entegre merkezi 1809’de kurduğunu hatırlatan Pirinç, “İspanya, Avrupa’nın en büyük yaş sebze meyve tedarikçisi. Ülke genelinde 28 modern ve güçlü sebze meyve hali var. Bizde yaklaşık 200 hal var. Sayı çok, etkinlik az. Bu nedenle İspanya modeli ile içerisinde lojistik merkezi, paketleme tesisi, analiz laboratuvarı, lisanslı depoları, meyve suyu üretim tesisi, atıkların değerlendirildiği bir tesisin olduğu bir merkez kuracağız. Bu Türkiye’ye örnek olacak bir proje. Konya’dan sonra diğer bölgelerde de kurulacak ve bölgeler arasında da bir rekabet olacak. Biz buna küresel hal diyoruz” diye konuştu.

-Analiz-

Konya’ya kurulacak ve Türkiye’ye örnek olacak yaş sebze ve meyve hal kompleksi kapsamında analiz laboratuvarı olacağını anlatan KONMESKOM 2. Başkanı İbrahim Dönmez ise şöyle konuştu: “Bu amaçla, İzmir’de faaliyet gösteren İnvenura analiz laboratuvarı ile görüşüyoruz. Kuracağımız yeni hal merkezinin analiz laboratuvarını onlar kuracak. Böylece güvenli ürün ticareti yapılacak. Tüketici, Konya Hal’inden çıkan ürünü güvenle tüketebileceğini bilecek. Bugünkü gibi sadece ihracata giden ürün değil, kalıntı açısından iç piyasaya da ihracata da giden tüm ürünler mutlaka kalıntı analizine tabi tutulacak. Hal kapsamındaki ihracat birimi ile buradan ürünler doğrudan ihraç edilecek. Bunun altyapısını kuracağız.”

-Bundan sonra mı?-

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın Hal Yasası’nı değiştirmeye hazırlandığı bu süreçte, Hatay’da kurulması beklenen ‘Hal’ ile ilgili tarafların hala bir masa etrafında bir araya gelemediğini düşünecek olursak, paylaşılan Konya örneğinin bizlere hala çok uzak kaldığını söylemek yanlış olmayacaktır.

Tamer Yazar