On binlercesi kül oldu…

Biz Ne Kadar Hazırız?

Brezilya’da çıkan bir yangın, 200 yıllık bir müzedeki binlerce eserin de sonu oldu. Müzede; Antik Yunan, Roma ve Etrüsk dönemlerine ait 750 eser yer alıyordu. Latin Amerika’daki 56 bin türe ait fosile ev sahipliği yapan Müze, kıtadaki en eski ve en büyük Mısır koleksiyonun da sahibiydi. Yaşananlar, ‘Biz ne kadar hazırız?’ sorusunu gündeme taşıdı! Peki, hazır mıyız? Tüm riskler için ‘hazırlıklı’ mıyız?

Yaşanan yangın sonucu sahip olduğu tarihi ve kültürel koleksiyonların yüzde 90’ını kaybeden Brezilya Ulusal Müzesi, dünyanın her yerindeki müzeler için ciddi bir uyarı niteliğinde ‘kayıplar’ yaşadı. Amerika kıtasında yaşadığı bilinen en eski insanın, yani 11 bin 400 yaşındaki bir fosilin ev sahipliğinde duran, koleksiyonunda ülke ve dünya tarihinin farklı dönemlerinden 20 milyon nesne bulunduran Müze’nin yaşadığı kayıpları en iyi anlatan isim, “Ulusal Müze koleksiyonunun yok olmasının Brezilya için yarattığı zararı ölçmek mümkün değil. 200 yıllık çalışma, araştırma ve bilgi birikimi yok oldu” diyen Brezilya Devlet Başkanı Michel Temer oldu.
-NEDENLER!-
Yangın sonrasında ‘günah çıkaran’ herkes ‘suçlu’ arayışına girdi. Hükümetin bütçe kısıtlamaları yüzünden, 200 yıllık Müze’nin duman detektörlerinin kaldırıldığı ve yangın sigortasının da iptal olduğu açıklanırken, Müze Müdür Yardımcısı Cristiana Serejo, bütçe yetersizliği ve bürokrasinin sıkıntıya neden olduğunu itiraf etti. Peki, telafi mümkün mü? Değil!
1818 tarihli bir müzede yaşananlar, akla ‘bizde durum ne halde?’ sorusunu getiriyor, ki bu soru akıllara gelirken, Müze’nin henüz açıldığı dönemde yaşanan sıkıntıları hatırlatıyor. Hatırlanacağı gibi, yapımına 2011 yılında başlanan ve 47 (?) milyon TL harcanarak ‘tüm birimleri tamamlanmadan’ 2014 Aralık ayında ‘erken bir şekilde’ açılan Arkeoloji Müzesi’ne dair sorunların ‘resmi ağızdan’ ilk paylaşımı dönemin Hatay Valisi Ercan Topaca tarafından yapılmış ve “Daha inşaat bitmedi, devam eden bir inşaat var, ama Müze’nin çatısı akıyor… Böyle bir şey olamaz. Böyle bir şey kimsenin içine sinmez. Bunun sorumluları hakkında gerekeni yapacağım. Bu konuda kimse benden tolerans falan beklemesin” ifadesi ile ‘nasıl başladığımıza’ dair resmin ilk parçası panoya yerleştirilmişti.
Ara ara mimari ve güvenlik anlamında kamuoyuna yansıyan sorunları dile gelen ve tartışılan Müze’nin tüm sorunlarından arınıp arınmadığı bilinmiyor. Herşeye rağmen, Brezilya’da olası bir yangına ya da daha başka risklere karşı önlemlerin ‘üst düzeyde’ olduğu biliniyor! Ancak yaşanan son örnek, ‘bilinenlerin’ çok da yeterli olmadığını net bir şekilde ortaya koyuyor!
-AÇIKLAMA GELİR Mİ?-
2018 yılının Ocak ayında, Hatay Arkeoloji Müzesi’nde yaşanan bazı mimari sıkıntıları gündeme getiren haberimiz, Brezilya örneği konusunda duran herkesin sıkıntılı bir şekilde sorduğu soruların ne kadar acil cevaplar gerektirdiğinin de bir karşılığı aslında.
Haberimizde, Müze’de ‘mimari’ noktada bazı sıkıntıların yaşandığı ifade edilirken, ‘Müze binasının sadece 3 senede nasıl oldu da bu kadar yıprandığına’ dair sorulara cevap aranmıştı. Konuya ilişkin haberimize sosyal paylaşım hesabı üzerinden ekleme yapan isim ise Kültür ve Turizm eski Bakanı Ertuğrul Günay olmuştu. Günay, herkesçe bilinen bazı tespitlere kendi tespitlerini eklemiş ve şu değerlendirmeyi yapmıştı:
“Bu tür yapıları inşa süresinde denetlemek, proje aksaklıkları ve imalat yanlışı varsa düzeltmek gerekir. Zeugma’da, Bakanlık üst düzeyi sanırım onlarca kez bu tür denetim ve düzeltme yaptı. Hatay’da bunlar yapıldı mı, bilmiyorum. Ancak yapının tamamlanmadan açıldığını biliyorum.”
Şimdi beklenen, ‘kamuoyunda yaşanan hassasiyet adına’ Müze İdaresi’nin ‘sorumluluk alanında’ bulunan Arkeoloji Müzesi adına Hatay insanını rahatlatacak bir açıklama yapması ve ‘Müze adına alınabilecek tüm tedbirlerin hayata geçirildiğine’ dair güvence vermesi. Ya da ‘buna ne gerek var!’ deyip, eldeki sessizlikle devam etmesi! -Tamer Yazar-