Suriye, savaş çıkmadan önce, zeytinyağı konusunda Türkiye’nin en önemli rakiplerinden birisiydi. Suriye’nin zeytincilik yatırımları, İtalya ve İspanya firmalarının bu pazardaki çalışmaları yakından izleniyordu. Genel beklenti, bir kaç yıl içinde Suriye’nin Türkiye’yi geçeceği ve Türkiye’ye ciddi bir alternatif olacağıydı. Ancak 2011’de başlayan iç savaşın etkisiyle beraber, iç kontrolün de yitirilmesiyle, Türkiye’ye resmi ve kaçak yollardan çok miktarda Suriye yağı girdi. 2018-2019 sezonunda ise farklı bir gelişme yaşandı. Suriye’nin Afrin bölgesinden Türkiye’ye resmi olarak zeytinyağı getirilmeye başlandı.
-SİSTEM!-
Peki, Afrin yağının Türkiye’ye getirilmesinde sistem nasıl işliyor? Zeytinyağı ihracatı yapan firmalar, Afrin yağı almak için Tarım Kredi Kooperatifleri ’ne başvuruyor. İhtiyacı olan yağ miktarı, çeşidi için bankaya parayı yatırıyor. Yağı, teneke ile alma zorunluluğu var. Oradan 17 litrelik tenekelerle getirilen zeytinyağı, Zeytin Dalı Gümrük Kapısı’ndan Türkiye’ye giriyor. Antakya’da tenekelerden boşaltılıyor ve dökme olarak satın alan fabrikaya, ihracatçıya gönderiliyor. Bu yağ
Afrin zeytinyağı, Antakya’ya tenekelerle geliyor. Fakat daha sonra dökme yağa dönüştüğü için de kimlik değiştiriyor ve Suriye yağı olmaktan çıkıyor.
-SIKINTI!-
Eldeki tablonun tartışıldığı illerden biri, Antalya oldu. Yıllık ortalama 30 bin ton zeytinyağının üretildiği Afrin’in Türkiye zeytinyağı sektörüne olan etkisi, Antalya Ticaret Borsası’nda (ATB) gerçekleştirilen Sektörel Analiz Toplantısı’nda ele alındı.
Sektörel Analiz Toplantısı’nda konuşan Antalya Ticaret Borsası (ATB) Meslek Komitesi üyesi Zafer Tan, zeytinyağına verilen desteğin yetersiz olduğunu bildirirken, AB ülkelerinde çiftçinin 1,15 Avro’luk devlet desteğiyle birlikte zeytinyağını 30- 35 liraya sattığını, Türkiye’deki çiftçinin zeytinyağını 12-15 TL arasında satabildiğini bildirdi. Konuşmasının devamında, “Bu rakamlarla biz nasıl rekabet edeceğiz. Destek sağlanmadığını sürece sektörümüz büyümez” diyen Tan, sözlerini Afrin ile bitirdi. Afrin’den gelen zeytinyağının büyük sıkıntı olduğunu bildiren Tan, bunun iç piyasada kalite ve fiyatı düşürdüğünün altını çizdi, çözüm istedi. Tamer Yazar