Türkiye’de çocukların sosyal, duygusal ve akademik gelişimini olumsuz etkileyen akran zorbalığı, günümüzde fiziksel ve sözlü zorbalığın yanı sıra dijital ortamda da yaygınlaşıyor. Araştırmalara göre, 2022 yılında çocukların yüzde 13,8’i ayda en az bir kez akran zorbalığına maruz kalıyor. Bu oran kızlarda yüzde 14,2, erkeklerde ise yüzde 13,4 olarak ölçüldü.
Zorbalık Dijitalleşmeyle Çeşitlendi
Akran zorbalığı artık yalnızca okul bahçesiyle sınırlı kalmıyor. Siber zorbalık, sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte çocuklar arasında en sık görülen risklerden biri haline geldi. Bu duruma karşı Aile ve Sosyal Hizmetler, Millî Eğitim ve Sağlık Bakanlıkları 2025 yılı boyunca kapsamlı eğitim, danışmanlık ve farkındalık programları yürüttü.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: 9.504 Çocuğa Ulaşıldı
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 81 ilde düzenlenen 139 eğitimle toplam 9.504 çocuğa akran zorbalığı, siber zorbalık ve olumlu akran ilişkileri konusunda bilgi verdi. Ebeveynler için geliştirilen “İlk Öğretmenim Ailem” mobil uygulaması ise 1 milyon 25 binden fazla kişi tarafından kullanıldı.
UNICEF iş birliğiyle yürütülen “Akran Zorbalığı Odaklı Psikososyal Destek ve Pozitif Ebeveynlik Programı” kapsamında 6–18 yaş gruplarına yönelik 8 oturumluk eğitim modeli uygulandı. Program, çocukların farkındalığını artırmayı ve ebeveynlerin zorbalıkla başa çıkma becerilerini güçlendirmeyi hedefliyor.
Sağlık Bakanlığı, Sağlıklı Hayat Merkezleri ve hastaneler aracılığıyla çocuklara psikolojik destek sunuyor. 2025’in ilk dokuz ayında 5.323 kişi akran zorbalığı nedeniyle başvuruda bulunurken, verilen danışmanlık sayısı 14.326’ya ulaştı. 1.869 eğitim programıyla 107.306 kişiye farkındalık kazandırıldı. Ayrıca EASE Programı ile çocukların duygusal becerilerini geliştirmeye yönelik 7 haftalık grup çalışmaları düzenlendi.
Millî Eğitim Bakanlığı: 6,3 Milyon Öğrenciye Eğitim
Millî Eğitim Bakanlığı, rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri üzerinden okullarda koruyucu-önleyici çalışmalar yürütüyor. 44.129 rehberlik öğretmeni, öğrencilere risk analizi, duygusal farkındalık ve iletişim becerileri üzerine etkinlikler düzenliyor.
2024–2025 eğitim yılında 6 milyon 393 bin 853 öğrenci ve 60.605 öğretmene zorbalıkla mücadele eğitimi verildi. Ayrıca 338 bin 590 veli bilgilendirildi. Bakanlığın sosyal duygusal beceri programlarıyla 5,2 milyon öğrenci ve 39 bin öğretmen desteklendi. Programlar; öfke kontrolü, empati, sağlıklı iletişim ve şiddetle başa çıkma gibi konuları kapsıyor.
Siber Zorbalığa Karşı Eğitim ve Yayınlar
Millî Eğitim Bakanlığı, dijital dünyadaki risklere karşı farkındalık yaratmak amacıyla “İkizlerin Hikâyesi” ve “Kahramanın Maceraları” gibi hikaye kitapları hazırladı. Ayrıca öğretmenler ve veliler için broşür, sunum ve rehberler yayımlandı.
2024 yılında yayımlanan genelge kapsamında öğrenciler öfke kontrolü, stres yönetimi ve güvenli davranışlar konusunda bilgilendiriliyor. Rehberlik servisleri, hem zorbalık yapan hem de maruz kalan çocuklara özel psikoeğitim programları uyguluyor.
Süreklilik Gereken Bir Mücadele
Akran zorbalığı yalnızca bireysel değil, toplumsal sonuçları da olan çok yönlü bir sorun olarak görülüyor. Uzmanlar, aile, okul ve kurumlar arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesini, erken müdahale modellerinin yaygınlaştırılmasını ve çocuk katılım mekanizmalarının artırılmasını öneriyor.
2025 yılında yürütülen eğitimler, dijital uygulamalar ve psikososyal destek programları, Türkiye’de çocuklar, aileler ve öğretmenler için güçlü bir koruma ağı oluşturdu. Ancak uzmanlar, zorbalıkla mücadelenin uzun vadeli ve sürekli bir çaba gerektirdiğini vurguluyor.