ABD Başkanı Donald Trump’ın ev sahipliğinde Beyaz Saray’da gerçekleştirilen tarihi zirvede, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, barış ve işbirliği sürecini başlatan ortak deklarasyona imza attı. “Trump Rotası” projesiyle Azerbaycan’ın ana karası ile Nahçıvan arasında engelsiz bağlantı kurulacak, AGİT Minsk Grubu’nun feshi için de ortak başvuru yapılacak.
Trump, Aliyev ve Paşinyan’ı Beyaz Saray’da ağırladı
ABD Başkanı Donald Trump, Güney Kafkasya’da kalıcı barış için kritik bir adım attı. Beyaz Saray’da düzenlenen üçlü zirvede Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, uzun yıllar süren çatışmaların ardından ilk kez bu ölçekte bir barış girişiminde buluştu.
Zirve sonrası yayımlanan ortak deklarasyon ile taraflar, “Azerbaycan ile Ermenistan Arasında Barışın ve Devletlerarası İlişkilerin Tesis Edilmesi Hakkında Anlaşma” metninin iki ülke dışişleri bakanları tarafından paraflandığını duyurdu.
AGİT Minsk Grubu’nun feshi için ortak imza
Deklarasyonun dikkat çeken başlıklarından biri de AGİT Minsk Grubu’nun feshedilmesi yönünde atılan adım oldu. Taraflar, bu yöndeki resmi başvurunun her iki ülkenin dışişleri bakanları tarafından imzalandığını teyit etti.
Bu gelişme, uzun süredir işlevsiz kaldığı eleştirileri yapılan Minsk Grubu’nun resmen kapatılması sürecini hızlandıracak.
Trump Rotası ile Nahçıvan’a engelsiz bağlantı
Zirvede imzalanan belgede, Azerbaycan’ın ana karası ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında kesintisiz ulaşımı sağlayacak “Trump Rotası” projesi öne çıktı.
Proje, yalnızca Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü güçlendirmekle kalmayacak, aynı zamanda Ermenistan için de yeni uluslararası ve ekonomik bağlantılar yaratacak. Ermenistan’ın, ABD ve belirlenecek üçüncü taraflarla bu proje için çerçeve anlaşması yapacağı belirtildi.
İntikam girişimlerine kesin ret
Deklarasyonda, tarafların geçmiş çatışmaların “rehinesi olmadan” geleceğe bakma kararlılığı vurgulandı. Uluslararası sınırların dokunulmazlığı ve toprak elde etmek amacıyla güç kullanımının kabul edilemezliği ilkesi bir kez daha teyit edildi.
Ayrıca, her iki ülke de intikam girişimlerini kesin olarak reddettiklerini ve bundan sonra dostane ilişkiler kurma yönünde adım atacaklarını ilan etti.
Trump: “Bölge için tarihi fırsat”
ABD Başkanı Trump, anlaşmayı “bölge için tarihi bir barış fırsatı” olarak nitelendirdi.
Trump, “Ermenistan ve Azerbaycan, çatışmaları sona erdirme, ticari ve diplomatik ilişkileri başlatma ve birbirlerinin toprak bütünlüğüne saygı gösterme taahhüdünde bulundu” dedi.
Ayrıca Trump, Azerbaycan’a yönelik yaptırımların kaldırıldığını ve bunun ikili ilişkileri derinleştireceğini ifade etti.
Zengezur Koridoru’nda yeni dönem
Trump, zirvede ayrıca Zengezur Koridoru konusunda da önemli bir anlaşma sağlandığını duyurdu. Buna göre, Ermenistan ile 99 yıla kadar uzayabilecek bir işbirliği çerçevesi üzerinde mutabakata varıldı. Azerbaycan, Nahçıvan’a tam erişim sağlarken, Ermenistan’ın egemenliğine saygı gösterecek.
Aliyev: “Kafkaslar’da yeni bir tarih başlıyor”
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, anlaşmayı “tarihi bir dönüm noktası” olarak tanımladı. Kafkaslar’da kalıcı barışın tesis edileceğini vurgulayan Aliyev, “Bu sadece bizim değil, tüm bölgenin refahı için fırsatlar yaratacak” dedi.
Aliyev ayrıca, ABD ile stratejik ortaklık sürecinin başladığını ve bunun yatırım, ticaret, enerji, ulaştırma, savunma sanayi ve terörle mücadele gibi birçok alanı kapsayacağını söyledi.
Paşinyan: “İki ülke arasında yeni bir dönem”
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, imzalanan deklarasyonun onlarca yıllık çatışmayı sona erdirecek bir adım olduğunu belirtti. Paşinyan, “Karşılıklı egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı temelinde yeni bir sayfa açıyoruz” dedi.
Bu sürecin altyapı yatırımlarını teşvik edeceğini ve bölgesel işbirliklerini güçlendireceğini söyleyen Paşinyan, Trump’a “liderlik gösterdiği” için teşekkür etti.