Ankara’a Şam’a yaklaşırken

Suriyeli muhalifler öfkeli…

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, “Suriyeli kardeşlerimizi zora sokacak bir davranış içinde hiçbir zaman bulunmadık, bulunmayız. Bunu herkes bu şekilde bilmeli ve ona göre davranmalıdır” dese de Suriyeli muhalifler öfkeli!

Hatay kamuoyu, Ankara’nın da son dönem gündemine giren Suriyeli sığınmacılar meselesini çok uzun bir zamandır tartışıyor. Gerek kent idarecileri gerekse de siyasileri eliyle gündeme taşınan konuda ana başlığı ise ‘ne zaman geri dönecekler’ sorusu oluşturuyor.

400 bine yakın sığınmacı sayısı ile İstanbul, Gaziantep ve Şanlıurfa’nın ardından dördüncü sırada yer alan Hatay, Ankara’nın son dönem artan Şam görüşme trafiğini de yakından izliyor. Ancak bu trafiği izleyenler sadece Hatay ya da diğer sınır kentleri değil!

-PROTESTO!-

Suriye’de muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde düzenlenen son gösterilerde Ankara-Şam yakınlaşması protesto edildi. AFP haber ajansına göre, Suriye’nin kuzeyinde, Türkiye destekli muhalif gruplarca kontrol edilen kentlerden El Bab’da yüzlerce kişinin katıldığı bir gösteride, “Devrim bir düşüncedir. Bir düşünceyi öldüremezsiniz” yazılı dövizler taşındı.

Ajansa konuşan göstericilerden Sohbi Habiye, “Uzlaşmayacağız, uzlaşamayız, uzlaşmak istemiyoruz” dedi. Savaş nedeniyle Şam yakınlarındaki evini bırakmak zorunda kalan ve Suriye lideri Beşar Esad’ın bir “suçlu” olduğunu söyleyen 54 yaşındaki Habiye, “Esad rejimiyle asla uzlaşmayacağız” ifadesini kullandı. Habiye, Türkiye’nin Esad’a değil, kendilerine yardımcı olması gerektiğini söyledi.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de Halep vilayetinde muhaliflerin kontrolündeki diğer bölgelerde de benzer protestolar düzenlendiğini bildirdi. AFP’nin haberine göre, cihatçı grup Heyet Tahrir Şam’ın kontrolündeki İdlib kentindeyse onlarca kişi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aleyhinde sloganlar attı.

Göstericilerden Selva Abdülrahman, “Herkesi evinden eden suçlu Esad rejimiyle uzlaşma çağrısı yapılan açıklamaları reddettiğimi ifade etmek için bu protestoya katıldım” dedi. Abdülrahman, “Tüm dünya, bu suçlu rejimle uzlaşmayı kabul etse de biz uzlaşmayız” diye ekledi.

-NE OLDU?-

Protesto gösterileri, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın Suriyeli ve Rus mevkidaşlarıyla Çarşamba günü Moskova’da gerçekleştirdiği toplantının ardından geldi. Üç ülkenin istihbarat teşkilatı başkanlarının da katıldığı görüşmede, “Suriye krizi, mülteci sorunu ve Suriye topraklarında bulunan tüm terör örgütleriyle ortak mücadele çabalarının” ele alındığı açıklanmıştı. Moskova’daki üçlü toplantının “faydalı bir görüşme olduğunu” belirten Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da “rejimle ılımlı muhalefetin bir yol haritası üzerinde uzlaşması bakımından, kalıcı bir barış, istikrar ve siyasi çözüm için rejimle angajmanın önemli olduğunu” belirtmişti.

Suriye’deki iç savaşın başladığı 2011 yılından beri üç ülke arasında ilk kez böyle bir toplantı gerçekleştirilmesi, son dönemde ilişkileri normalleştirme sinyalleri veren Ankara ve Şam arasındaki buzların giderek erimeye başladığı izlenimini beraberinde getirmişti.

-ERDOĞAN/ESAD-

Dikkati çeken bir diğer gelişme ise Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın NTV yayınında yaptığı açıklama oldu. Akar, ilerleyen süreçte “durum ve şartlar uygun olduğu takdirde”, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Suriye lideri Esad’la da görüşebileceğini söyledi. Erdoğan da geçtiğimiz haftalarda yaptığı açıklamada Türkiye, Rusya ve Suriye arasında bakanlar seviyesindeki toplantıların ardından liderler düzeyinde görüşmelerin gerçekleşebileceğini belirtmişti.

-SEÇİM ÖNCESİ-

Türkiye’nin son Şam Büyükelçi Ömer Önhon’a göre, Türkiye’nin tutumu “Esat’la olmaz”dan “Esatsız olmaz”a dönmüş gibi görünse de Ankara’nın istediği, Esatlı ya da Esatsız, Şam’daki merkezi otoriteyle ilişki kurmak. “Medya (Erdoğan ile Esat arasında), olası bir el sıkışmaya odaklanmış durumda, ama bence bunun için hala zamanımız var” diyen Önhon, genel ve cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde Esat’ın Erdoğan’la görüşerek bir “seçim hediyesi” verip vermeyeceği ile ilgili kesin bir yanıt olmadığına da işaret etti.

Bu arada, Suriye’nin kuzeyinde yaşanan protestolara Türkiye’de rastlanmasa da Hatay ve diğer sınır kentlerinde yaşayan Suriyeli muhaliflerin de devam eden ve planlanan görüşmelere Ankara gibi olumlu ve ılımlı bakmadıkları biliniyor.

Tamer Yazar