Sorunları da Çok, Beklentisi de!
Asi Nehri, Türkiye’ye, aktığı güzergâh boyunca; köylerden boşaltılan ev eşyaları, yiyecek atıkları, plastik atıklar gibi yükleri taşıyarak geliyor. Bu atıklar, Asi Nehri ile gelip, Hatay kıyılarında deniz çöpü problemine dönüşüyor. Deniz çöpleri, özellikle denizde yer alan plastik atıklar, halk sağlığı açısından da büyük bir sorun. Peki, çok uzun yıllardır süren ve kronikleşen bu soruna çözümümüz nedir? Antakya özelindeki belediyeler bu sorumluluğun neresindeler?
İçinde bulunduğumuz iklim krizi, şiddeti ve sıklığı önemli ölçüde artan iklim kaynaklı felaketler nedeniyle hemen her gün ekranlarda kendisini hatırlatıyor. Bulunduğumuz coğrafya fark etmeksizin yaşadığımız bu krizden kaçış yok ve bu sorunla artık mücadele etmemiz gerekiyor. Bunun için elimizdeki en etkili yollardan biri, yerel şartlara uygun hazırlanan plan ve girişimleri uygulamak.
Lübnan’da doğan, kuzey yönünde akan ve Suriye’den geçerek Samandağ kıyılarından Akdeniz’e dökülen, 571 km uzunluğa sahip Asi Nehri, eldeki bu tablo içinde, tüm sorunlarıyla beraber akıyor. Nehir, özellikle Suriye iç savaşı sonrasında ciddi bir kirlilik yükünü de sırtlıyor.
İç savaş sonrası yaklaşık 400 bin Suriyeliye ev sahipliği yapan 1.7 milyon nüfuslu Hatay’ın çevresel altyapısı ise tam da bu noktada, kısa zamanda öngörülemeyen ölçüde artan nüfus, kirlilik ve iklim krizinin neden olduğu olumsuz etkiler nedeniyle büyük bir yükle karşı karşıya kaldı.
Sorulan, net! Sorunlar yumağı için makro bir çözümümüz (yol haritamız) var mı, yoksa günü kurtarmaya devam mı?
-UNDP DEVREDE-
Bu konuda devreye giren kurumsal kimliklerden biri de Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP). Yaşanan sorunlara çözüm bulma başlığında izlenecek yol haritasına ilişkin açıklamada, “Hatay’da doğayı korumak için başlattığımız çalışmayla, ilin içinde bulunduğu özel koşul ve ihtiyaçları gözeterek, şehrin ve şehirde yaşayanların sorunlarına en iyi şekilde yanıt vermeyi amaçlıyoruz. Hem Suriye krizi hem iklim krizinin etkilerini hisseden şehirde, Asi Nehri’nin, doğduğu yerden Hatay’a ve en sonunda Akdeniz’e getirdiği atıkları temizlemeyi amaçlıyoruz. Bununla birlikte, yenilikçi uygulamalar ve eğitim yoluyla da atıkların nehre ulaşmasını ve bir istilacı tür olan su sümbülünün Asi Nehri’nde yayılmasını önlemeyi hedefliyoruz” denildi.
-NE YAPILACAK?-
Bu kapsamda geliştirilecek proje faaliyetleri ise şunları içeriyor:
-Atıkların toplanması amacıyla Hatay Büyükşehir Belediyesi’ne ekipman desteği sağlanması…
-Asi Nehri’ndeki atıkların tutulması…
-Nehir üzerinde bulunan, istilacı bir tür olan su sümbülünün yayılmasının ve nehrin kirlenmesinin izlenmesine yönelik, pilotsuz uçakların kullanımıyla bir sistem oluşturulması…
-Anaokulu öğretmenlerine ve öğrencilerine yönelik “sıfır atık eğitimi” materyali geliştirilmesi…
-Muhtarlara yönelik “sıfır atık eğitim” materyali geliştirilmesi…
-En az 300 anaokulu öğretmeni ve muhtarın eğitim alması, balıkçılıkla geçimini sağlayan en az 50 aileye de “sıfır atık eğitimi” ve ekipman desteği sağlanması…
-Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile birlikte, atık yönetimi ve sıfır atık özelinde ülke genelinde raporlar oluşturulması ve kıyı kentlerinde yaşanan atık problemlerinin çözümünde, Hatay ilinde bulunan çözümlerin yaygınlaştırılması ile ilgili bir teknik kılavuz oluşturulması…
-JAPONYA DESTEĞİ-
Projenin Japonya destekli olduğu ifade edilirken, UNDP Türkiye açıklamasında şu bilgiye yer verildi:
“Sürdürülebilir kalkınma çalışmalarının uygulanması konusunda, yerel yönetimler, yüksek organizasyon kabiliyetleri ve yerel koşullar konusundaki bilgileriyle, etkin aktörler olarak öne çıkıyor. Tüm potansiyellerini sahaya yansıtmaları konusundaki engel, çoğunlukla finansal faktörler oluyor. Bu sorunu gidermek için de ulusal ve uluslararası seviyede iş birliklerinin önemi ortaya çıkıyor.
Hatay’daki çalışmamızı, UNDP’nin, 2021 Glasgow İklim Zirvesi’nde yeni fazını açıkladığı ve UKB (Ulusal Katkı Beyanı) hedeflerini somut eyleme dönüştürmeye odaklanan ‘İklim Sözü: Vaatten Etkiye’ adlı girişimin en büyük destekçisi konumundaki Japonya finanse ediyor.
İklim krizini tüm insanlığa yönelik bir tehdit olarak gören Japonya, UNDP ile işbirliği içinde, ülkelerin iklim eylemi konusundaki eylemlerini hızlandırmak için liderlik edip gelişmiş ülkelere de örnek oluyor.”
Tamer Yazar
