2011 yılında patlak veren Suriye Savaşı, Türkiye ve özellikle Hatay ekonomisine ağır darbe vurdu. Suriye’ye coğrafi ve ticari açıdan en yakın illerden biri olan Hatay, savaş öncesinde Suriye ile önemli bir ticaret hacmine sahipti. Ancak savaşla birlikte ticaret yollarının kapanması, güvenlik sorunları ve göç dalgaları, bölgedeki ekonomik dengeleri bozdu. Türkiye, savaş boyunca milyonlarca Suriyeliye ev sahipliği yaparken, Hatay bu süreçte sınır ili olması nedeniyle en fazla etkilenen yerlerden biri oldu.
Hatay’ın ekonomik kayıplarının büyük olduğu vurgulanırken, savaşın ticari ilişkileri nasıl sekteye uğrattığı ve bu durumun bölgedeki sanayi ve tarıma olan yansımaları masaya yatırıldı.
İnsani kriz ve Suriyeli mülteciler
Suriye’de yaşanan savaş, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük insani krizlerden biri olarak nitelendiriliyor. Milyonlarca insan ülkelerini terk etmek zorunda kalırken, Türkiye bu krizin en büyük yükünü taşıyan ülkelerden biri oldu. Hatay, coğrafi konumu nedeniyle Suriyeli mültecilerin en yoğun yaşadığı illerden biri olarak dikkat çekiyor.
Özellikle Reyhanlı’da, Türk vatandaşlarının sayısı 110 bin civarındayken, Suriyeli mültecilerin sayısı 200 bini aşmış durumda. Bu durumun sosyo-ekonomik dengeyi nasıl etkilediği üzerine değerlendirmeler yapıldı. Hatay’ın kültürel ve tarihi olarak Suriye ile güçlü bağları olduğu belirtilerek, buradaki demografik değişimin uzun vadede nelere yol açabileceği üzerine fikir alışverişinde bulunuldu.
Suriye ile ticari ilişkiler ve geleceğe dair beklentiler
2010 yılı öncesinde Türkiye ve Suriye arasındaki ticaret oldukça hareketliydi. Suriye, Türkiye’nin sürekli cari fazla verdiği ülkelerden biriydi. Ancak savaşla birlikte bu ticaret neredeyse tamamen durma noktasına geldi. Özellikle tarım, tekstil ve lojistik sektörleri büyük darbe aldı.
Görüşmede, Suriye’deki son gelişmelerin ümit verici olduğu belirtilerek, bölgenin yeniden istikrara kavuşması halinde Hatay’ın ticari olarak eski günlerine dönebileceği vurgulandı. Özellikle Suriye’nin yeniden yapılanma sürecine girmesi ve ticaretin canlanması, Hatay ekonomisi için kritik bir fırsat olarak görülüyor.
Mültecilerin geri dönüşü mümkün mü?
Görüşmede ele alınan konulardan biri de Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüşü oldu. Türkiye, Suriyelilerin ülkelerine güvenli bir şekilde dönüş yapabilmesi için teşvikler sağlamaya devam ediyor. Ancak bu dönüşlerin başlaması durumunda, özellikle emek yoğun sektörlerde iş gücü konusunda bazı sıkıntıların yaşanabileceği ifade edildi.
Hikmet Çinçin, Suriye’nin istikrarlı bir yapıya kavuşmasının hem insani hem de ekonomik sorunların çözümü açısından hayati önem taşıdığını belirtti. Özellikle insani dramların sona ermesi ve insanların huzur içinde kendi topraklarına dönebilmesi temennisini dile getirdi.