Kanlı ay nedir ve neden kızıl görünür?
Ay’ın Dünya’nın gölgesine tamamen girmesiyle oluşan tam ay tutulması, ışık oyunlarının gökyüzündeki en çarpıcı örneklerinden biridir. Güneş’ten gelen ışık tamamen kesilmese de, Dünya atmosferinden süzülen ışınlar kırmızı tonlarında kırılarak Ay yüzeyine yansır. Bu nedenle tutulma boyunca Ay, kızıl-kahverengi bir renge bürünür. Bu olağanüstü görünüm halk arasında “kanlı ay” olarak bilinir.
Tutulma hangi saatlerde gerçekleşecek?
7 Eylül Pazar akşamı yaşanacak tutulma, Türkiye’de saat saat şu evrelerden geçecek:
18:30 → Penumbral evre başlıyor (renk değişimi gözlenmiyor)
19:27 → Kısmi tutulma başlıyor
20:30 → Tam ay tutulması başlıyor, Ay kızıl görünmeye başlıyor
21:11 → Maksimum tutulma, en yoğun kırmızı evre
21:52 → Tam tutulma bitiyor, Ay yeniden açılmaya başlıyor
22:55 → Kısmi tutulma son buluyor
23:52 → Tutulma tamamen sona eriyor
Türkiye’den çıplak gözle izlenebilecek mi?
Türkiye’nin tamamında bu gök olayı çıplak gözle rahatlıkla izlenebilecek. Özellikle ışık kirliliğinin az olduğu kırsal bölgelerde ve şehir merkezinden uzak alanlarda manzara çok daha net görünecek. Büyük şehirlerde ise yüksek binalar ve yapay ışıklar görüşü kısmen engelleyebilecek.
Başkent Ankara’da Ay, tutulma sırasında doğacak ve Ankaralılar tutulmanın tam evresini doğrudan görebilecek. İstanbul, İzmir ve diğer kentlerde de benzer şekilde gözlem mümkün olacak.
Dünyanın hangi bölgelerinden görülecek?
Bu tutulma sadece Türkiye’ye özgü değil. Avrupa, Asya, Afrika ve Avustralya kıtalarının büyük bölümünden eksiksiz olarak izlenebilecek. Sydney, Melbourne, Tokyo, Seul ve Moskova gibi büyük kentlerde tutulma tüm ihtişamıyla gökyüzüne yansıyacak.
Kuzey ve Güney Amerika kıtalarında ise tutulma gündüz saatlerine denk geldiği için gözlemlenemeyecek. Buna rağmen, dünya nüfusunun yaklaşık 5 ila 7 milyar insanı bu gökyüzü şölenini izleme imkânı bulacak. Bu, gezegen nüfusunun yaklaşık yüzde 71–90’ına denk geliyor.
Önceki tutulmalar ve 2025’teki gök olayları
2025 yılının ilk tam ay tutulması mart ayında gerçekleşmişti. 7 Eylül’deki bu tutulma, yılın ikinci büyük gök olayı olarak kayda geçiyor. Uzmanlar, ilerleyen aylarda da gökyüzünde farklı astronomik olayların gözlemlenebileceğini belirtiyor.
Ay tutulmasının bilimsel açıklaması
Kısmi ay tutulması: Ay’ın sadece bir bölümü Dünya’nın gölgesine girer.
Tam ay tutulması: Ay bütünüyle Dünya’nın umbra konisi içinde kalır. Bu durumda Ay, tamamen görünmez olmaz; aksine kırmızıya çalan tonlara bürünür.
Bu renk değişiminin nedeni Rayleigh saçılımı olarak bilinen fiziksel olaydır. Dünya atmosferinden geçen ışık kırmızı tonlarda süzülerek Ay yüzeyini aydınlatır.