Anayasa Mahkemesi (AYM), 15 Temmuz 2018 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 52. maddesinin 4. fıkrasını iptal ederek yargı sisteminde önemli bir tartışmaya son verdi. Söz konusu düzenleme, il afet ve acil durum müdürlükleri tarafından gerçekleştirilen işlemlerle ilgili davalarda valiliklerin hasım olarak gösterilmesini zorunlu kılıyordu.
AYM, düzenlemenin yargılama usullerine ilişkin bir konu olduğunu belirterek şu gerekçeleri öne sürdü:
“Davanın taraflarının belirlenmesi ve hasım mevkiinde bulunan kişi, kurum ve kuruluşların tespiti yargılama usullerine ilişkindir. Yargılama usullerinin belirlenmesi, yürütme yetkisinin dışında kalmaktadır. İl afet ve acil durum müdürlüklerince tesis edilen iş ve işlemler dolayısıyla açılmış ve açılacak davalarda husumeti düzenleyen, dolayısıyla yargılama usulüne ilişkin bir düzenleme içeren kuralın konusu itibarıyla yürütme yetkisine ilişkin olmadığı açıktır. Bu itibarla, kuralla Anayasa’nın 104. maddesinin on yedinci fıkrasının birinci cümlesine aykırı şekilde düzenleme yapıldığı anlaşılmıştır.”
Karar Ne Zaman Yürürlüğe Girecek?
AYM’nin iptal kararı, dokuz ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süre boyunca, mevcut düzenleme uygulanmaya devam edecek. Bu geçiş süreci, mevcut davaların hangi çerçevede yürütüleceği sorusunu gündeme getirdi
Hukuki Süreçte Yeni Dönem
İptal edilen düzenleme, özellikle deprem sonrası afet yönetimi ve sorumluluk paylaşımı konularında önemli bir yere sahipti. İl afet ve acil durum müdürlükleri, geçmişte valiliklerin hukuki muhatap gösterilmesiyle süreçleri yönetirken, bu karar sonrası yeni bir muhataplık sistemi gündeme gelebilir.
Bu düzenlemenin iptali, yargı bağımsızlığı ve yürütme yetkisinin sınırları açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor. AYM’nin bu kararı, hukuk dünyasında ve kamu yönetiminde geniş yankı uyandırdı.