Bir tarafta Stratonikeia Antik Kenti…

Diğer tarafta Tieion Antik Kenti…

Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinde yer alan Tieion Antik Kenti’nde 13 yıldır devam eden kazı çalışmalarından, Muğla’nın Stratonikeia Antik Kenti’nde 5 ayrı üniversiteden yaklaşık 50 kişilik ekiple devam eden kazı çalışmalarına… Durumu izleyenler, Hatay coğrafyasının Samandağ noktasında durup, “Seleucia Pieria antik kentinde durum ne” diye soruyor!

Samandağ Kaymakamlığı’nın web sitesinde, Seleucia Pieria antik kentine dair şu ifade yer alır:
“Samandağ merkezden 6 km mesafede, Çevlik yöresindedir. M.Ö. 300 yılında, Büyük İskender’in komutanlarından Seleucos Nicator tarafından başkent olarak kurulmuştur. Daha sonra Antakya (Antiochia) kurulup, şehir merkezi oraya taşınınca, ticari bir liman olarak önemini devam ettirmiştir. Zamanında 12,5 km. uzunluğunda surlarla çevrilen şehir, iki bölümden oluşuyordu. Aşağı bölümde liman ve ona bağlı olarak depolar, dükkânlar ve alışveriş merkezleri ile yukarı şehirde imalat atölyeleri ve yerleşim yer alıyordu. Bulunduğu stratejik konum nedeniyle zenginleşen ve büyüyen Seleucia Pieria, sürekli dış saldırılara maruz kalmış, ancak önemini kaybetmemiştir. Şehir, 526 ve 528 yıllarında 9–10 şiddetinde oldukları tahmin edilen iki büyük depremle yerle bir olmuş ve bir daha kendine gelememiştir.
Bugün; şehrin giriş kapısı, liman, agora, mağaralar ve bazı yapıların çeşitli kısımlarını görmek mümkündür. Bölge, inanç turizmi açısından da önemli bir yere sahiptir. Çevlik’te yer alan antik şehrin ismi Selefkiye olarak, İncil’de ‘Elçilerin işleri’ bölümünde yer almakta ve her sene birçok insan tarafından ziyaret edilmektedir.”
-PROJE!-
2014-2015 yıllarında, antik kentin ortaya çıkartılmasıyla ilgili bir kazı projesi gündeme taşındı. Konuyu gündeme taşıyan isimle, Müzeler eski Genel Müdürü / Antakyalı Arkeolog Kenan Yurttagül ile ilk bir araya gelişimiz 2017 senesi oldu. Sorumuz netti…

Eldeki potansiyelin kullanılması halinde, Antakya’nın hak ettiği yere ve hak ettiği ziyaretçi sayısına ulaşacağı yadsınamaz bir gerçek. Sizlerin de bu anlamda Seleucia Pieria – Samandağ – antik kentine dair bir çalışmanız var sanırım…

Üç sene önce bir proje yaptım. Seleucia Pieria – Samandağ – antik kentinin kazılma projesiydi bu. O projeyi yaparken birkaç çıkış noktam vardı. Birincisi, bu rüzgar güllerinin pervasızca her yere dikilmesiydi. Bu kentin tarihi ve kültürel alanlarını tahrip etmesini önlemekti. Bu projeyi yapmaya beni iten ikinci neden ise şuydu… Samandağ-Arsuz yolu tam anlamıyla açıldığı zaman, biliyorduk ki yanlış uygulamalar yapılacak. Bundan en fazla payını alacak kısım da Samandağ kıyı bandı ve antik kent olacak. Tam da bu noktada bir çalışma yaparak ve tarihi kentin sınırlarını da tam anlamıyla çizerek, ‘müdahale etmeyin’ demek istedik açıkçası.
Biliyorsunuz… Kentin içinde çok sayıda kaçak yapılaşma var. Bu çalışma başlarsa, bu kaçak yapılaşmanın da önüne geçeriz diye düşündüm. Her şey yolunda gitti. Bu projeyi, ‘kültürel-ekonomik’, ama aynı zamanda sosyal bir proje olarak da düşündüm.
Burası için, İzmir ilindeki ‘EFES’ antik kenti gibi düşünün. Efes antik kentinin yılda 4 milyona yakın bir ziyaretçi kalabalığı var. Düşünün ki bu tarihi kent açıldığı zaman en az 1 milyon kişi burayı ziyaret için gelecek. Bu geliş, bölgede öncelikle kültürel, sonrasında ise sosyal ve ekonomik katkılar yapacak.
Demem o ki, siz eğer destinasyonların sayısını arttırabilirseniz ve halk da o destinasyondan para kazanır hale gelirse, ancak o zaman sahip olduğu eski eseri korur, korumaya başlar. Bunun yolu, insanlara bu anlamda nasıl para kazanacağını göstermek.

-Yurttagül’e, aynı konudaki diğer sorumuzu ise, 2 sene sonra, 2019’da bir kez daha sorduk…

Sizle daha öncesinde, Samandağ’da bulunan Seleucia Pieria antik Kenti’ne dair konuşmuş, sizin bu konuda hazırlığını yaptığınız kazı projesini dillendirmiştik. Bu haberin ardından, buna dair size geri dönüş oldu mu ya da Antik Kent için ‘ne yapılmalı’ noktasında durumu sorgulayan?

Hayır. Her hangi bir geri dönüş olmadı. Çünkü ülkede yöneticiler çok sık değişiyor. Kazı projesine başladığım dönemde Bakan değişti, Genel Müdür değişti, Müze Müdürü değişti ve Vali değişti. Tabi sonradan gelenlerin bir öncekinden haberi olmadığı için, konuya dair bir dönüş de gerçekleşmedi.

-VE DİĞERLERİ!-
“Eldekinin rafa kaldırılmışlığını mı konuşalım, yoksa turizmin nadas halini mi tartışalım” noktasında duranlar, Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinde yer alan Tieion Antik Kenti’nde 13 yıldır devam eden kazı çalışmalarını ve Muğla’nın Stratonikeia Antik Kenti’nde 5 ayrı üniversiteden yaklaşık 50 kişilik ekiple devam eden süreci işaret ediyor. Bunu yaparken de, bir dönem projelendirilen bir kazı çalışmasının neden hayata geçirilemediğini sorguluyor. Buna cevap, ilgili kurumlardan gelir mi? -Tamer Yazar-