BM’ye sunulan son raporda…

Hatay ve İdlib de Var!

İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM) Akademi Başkanı, Türk-Alman Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Erdoğan, son dönem Afgan Mülteciler başlığında yeniden tartışma konusu olan Türkiye’deki sığınmacılar konusuna değinirken, gündeme taşınan bir rapor dikkat çekti! BM uzmanlarının Güvenlik Konseyi’ne sunduğu 22 sayfalık raporda, Hatay sınırı ve İdlib’de büyüyen terör tehdidi de var!

Hatay’ı da içine alan bölge merkezli bugüne kadar birçok araştırma ve incelemeye imza atmış önemli bir akademisyen olan, İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM) Akademi Başkanı, Türk-Alman Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Erdoğan, Türkiye’nin, Suriyelilere yönelik açık kapı politikası kararı aldığı 2010 yılı itibariyle artık mülteciler açısından hedef ülkeye dönüştüğünü söyledi.
Konuya ilişkin, Amerikan’ın Sesi’nden Yıldız Yazıcıoğlu ve Murat Karabulut’a konuşan Erdoğan, “Türkiye coğrafyası, istikrarlı ve istikrarsız bölgeler arasında bir köprü” tespitinde dururken, Hatay ve diğer kentlerde artan nüfusları ile sık sık gündeme taşınan Suriyelileri de içeren açıklaması içinde şu değerlendirmeye yer verdi:
“Bir tarafımız Avrupa Birliği’ne açılıyor, bir tarafımız, genellikle diktatöryel ve baskıcı yoksul ülkelere. Onun için de Türkiye, göç hareketleriyle karşı karşıya kaldı. Genellikle de bir transit ülke olarak… Gelen insanlar, Türkiye üzerinde Avrupa’ya gitmeye çalışırlardı. Ama özellikle son 10 senede bu durum değişti. 2011 yılında, Türkiye’ye Suriyeliler gelmeye başladı. 2011 yılına kadar Türkiye’deki mülteci sayısı sadece 58 bin idi. Ama çok kısa bir süre sonra, iki üç sene sonrasında, Türkiye’deki mülteci sayısı milyonları aştı. Şu an Türkiye, dünyada en fazla mülteci barındıran ülke haline geldi. Türkiye’de, 3,7 milyonu Suriyeli olmak üzere, minimum 4 milyon mülteci var. Artı, yaklaşık 200 bin civarında da düzensiz göçmen dediğimiz insan var. Bu insanların Türkiye’den başka ülkelere gitme istekleri var. Ama gidecekleri Avrupa sınırları tamamen kapatılmış durumda. Öyle olunca da, birçoğu Türkiye’ye geldikten kısa bir süre sonra bir deneme yapıyor, ama olmayınca da Türkiye’de kalmaya karar veriyor.”
-ELDEKİ!-
Türkiye’de kalma kararı verenlerin sayısı mı? Çok net değil! Ancak Hatay ve Kilis’teki sınır kapıları üzerinden Kurban Bayramı için ülkelerine giden on binlerce Suriyeli için ‘geri dönüşün’ kararı da, yeni bir hayat düşü de hala çok uzaklarda! Yine de bu kalabalığın Suriye toprakları içerisinde ilerlediği adresin ‘İdlib’ oluşu, beraberinde yeni soruları da gündeme taşıyor. Bu sorulara ev sahipliği yapan ise bir rapor!
-İDLİB RİSKİ!-
BM uzmanlarının Güvenlik Konseyi’ne sunduğu 22 sayfalık raporda, Türkiye’de yaşayan Uygur, Türkmen ve diğer Orta Asya kökenlilerin, radikal İslamcı terör örgütlerine militan kazandırmada önemli bir kaynak oluşturduğu iddia ediliyor.
Raporda, Suriye’nin kuzeyindeki İdlib ilinin, IŞİD terör örgütü üyeleri ve aileleri için stratejik bir konum olmaya devam ettiği, İdlib’in de bu militanların Türkiye’ye geçiş kapısı konumunda olduğu öne sürüldü. Türkiye’nin, Hatay noktasında sınır ihlalinde bulunan bazı IŞİD militanlarını tutukladığı yönündeki açıklamaları da raporda yer alan bilgiler arasında. BM uzmanları tarafından hazırlanan raporda, IŞİD ve El-Kaide gibi terör örgütlerinin, Türkiye’de yaşayan Türki Cumhuriyetleri kökenli kişileri bünyelerine katmak için yoğun çalışmalarda bulundukları kaydedildi. BM raporunda ayrıca, IŞİD, El Kaide ve bağlı yapılaşmaların oluşturduğu tehditlerin süreklilik kazandığı, bazı bölgelerde bu tehditlerin azami oranda yükselişe geçtiği bildiriliyor. İdlib’de en az on bin radikal İslamcı militanın bulunduğunun altını çizen raporda, IŞİD’in, Suriye’nin bazı bölgelerinde muharebe yeteneklerini yeniden kazanabilmek için gerilla savaşı taktiğine başvurduğu kaydedildi.
-SON VERİLER!-
Radikal terör örgütlerinin Suriye’de toplandığı, Hatay’a komşu Suriye kenti İdlib, Hatay ve diğer illerden giden binlerce Suriyeli için ‘güvenli’ adres olmayı sürdürürken, içerideki rakamlara ilişkin son paylaşım, İstanbul merkezli Mülteciler Derneği’nden geldi.
Buna göre, Türkiye’deki geçici koruma altındaki kayıtlı Suriyeli sayısı, 23 Haziran 2021 tarihi itibariyle, bir önceki aya göre 11 bin 766 kişi artarak toplam 3 milyon 684 bin 412 kişi oldu. Bu kişilerin 1 milyon 746 bin 253’ünü (%47,4) 0-18 yaş arası çocuklar oluşturuyor. 0-18 yaş arası çocukların ve kadınların toplam sayısı ise 2 milyon 609 bin 722 kişi. (%70,8) Hatay’ın bu fotoğraf karesindeki Suriyeli sığınmacı kalabalığı ise 435 bin 845 kişiden oluşuyor.
Dernek verileri, ara başlıklar halinde şöyle:
-KADIN VE ÇOCUKLAR-
Göç İdaresi’nin yayınladığı yaş aralığı tablosuna göre, Suriyeli erkekler, toplam Suriyeli sayısının %53,8’ini oluşturuyor. Suriyeli kadınların oranı ise %46,2. 10 yaşın altındaki Suriyelilerin sayısı 1 milyon 67 bin 36 (%28,9). Tabloya göre, Suriyeli erkeklerin sayısı Suriyeli kadınların sayısından 279 bin 220 kişi daha fazla. Erkek-Kadın sayısı arasındaki en büyük fark, 69 bin 816 kişi ile 19-24 yaş aralığında. Yaş sayısı artıkça, bu fark azalıyor. 55 üzeri yaş aralıklarında, kadınların sayısının erkeklerden daha fazla olduğu görülüyor. Genç nüfus olarak tanımlanan 15-24 yaş aralığında 752 bin 284 kişi bulunuyor. Suriyeli genç nüfusun toplam Suriyeli sayısındaki oranı %20,4. Yaş tablosuna göre kayıtlı Suriyelilerin yaş ortalaması ise 22,2.
-KAMPLAR-
23 Haziran 2021 tarihi itibariyle, Hatay ve diğer bazı illerde bulunan geçici barınma merkezlerinde kalan Suriyelilerin sayısı 55 bin 972 kişi olarak açıklandı. Bu sayı geçen ay (26 Mayıs 2021) 56 bin 191 kişi, 2021’in başında 58 bin 752, 2020’nin başında 63 bin 247 kişi, 2019’un başında 143 bin 558 kişi, 2018’in başında ise 228 bin 251 kişiydi. Suriyelilerin yalnızca %1,5’u kamplarda yaşıyor.
-ŞEHİRLER-
23 Haziran 2021 tarihi itibariyle şehirlerde yaşayan Suriyeli sayısı ise 3 milyon 628 bin 440 kişi olarak açıklandı. Şehirlerde yaşayan Suriyeli sayısı, geçen aya göre 11 bin 985 kişi arttı. Suriyelilerin %98,5’u şehirlerde yaşıyor. Suriyelilerin hangi şehirde yaşayacağına Göç İdaresi karar veriyor. İstanbul ve Hatay başta olmak üzere, bazı büyük şehirler Suriyeli alımına kapalı tutuluyor.
-İLLERE GÖRE!-
Göç İdaresi’nin 23 Haziran 2021 tarihli verilerine göre, en çok Suriyelinin yaşadığı 30 şehir ve bu şehirlerdeki Suriyeli sayısı ise şöyle sıralanıyor:
İstanbul 527.749 bin, Gaziantep 451.962 bin, Hatay 435.845 bin, Şanlıurfa 424.023 bin, Adana 254.093 bin, Mersin 230.328 bin, Bursa 180.206 bin, İzmir 148.606 bin, Konya 120.038 bin, Kilis 105.009 bin, Ankara 101.669 bin, Kahramanmaraş 94.037 bin, Mardin 89.504 bin, Kayseri 80.333 bin, Kocaeli 55.668 bin, Osmaniye 46.621 bin, Malatya 31.065 bin, Diyarbakır 23.849 bin, Adıyaman 22.415 bin, Batman 15.655 bin, Sakarya 15.628 bin, Şırnak 14.990 bin, Manisa 13.878 bin, Denizli 13.327 bin, Elazığ 12.574 bin, Tekirdağ 12.508 bin, Nevşehir 12.038 bin, Afyonkarahisar 11.760 bin, Muğla 11.382 bin, Burdur 8.247 bin.
-YOĞUNLUK-
En çok Suriyeli barındıran şehir, 527 bin 749 kişi ile İstanbul. İstanbul’u 451 bin 962 kişi ile Gaziantep, 435 bin 845 kişi ile Hatay takip ediyor. Suriyelilerin, yerli nüfusa oranla en yoğun olduğu şehir ise %42,6 ile Kilis. Kilis’te, 142 bin 792 Türk Vatandaşına karşılık 105 bin 9 Suriyeli bulunuyor. Suriyeli yoğunluğunda Kilis’i %20,8 oran ile Hatay takip ediyor.
Suriyelilerin en az olduğu şehir ise 24 kişi ile Bayburt. Bayburt’u, 38 kişi ile Artvin, 43 kişi ile Tunceli takip ediyor. Suriyelilerin Türk nüfusuna oranla yoğunluğunun en az olduğu şehir, %0,02 oran ile Artvin. Artvin’de 169 bin 501 Türk Vatandaşına karşılık yalnızca 38 Suriyeli bulunuyor. Türkiye’de Suriyelilerin olmadığı bir şehir ise bulunmuyor. Tamer Yazar