Hatay’da depremin öldüremediği insanları asbestle öldürecekler! Türkiye Mimar Mühendis Odaları Birliği (TMOB) Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) İstanbul Şubesi, Hatay Asbest Raporu’nu açıkladı. Raporda enkaz kaldırıma çalışmalarının insan sağlığına uygun yapılmadığı belirtilerek “Ne yazık ki bölgedeki büyük enkaz ve katı atıkların yönetimi, bilime, tekniğe ve mevzuatlara uygun bir şekilde yönetilmediğinden dolayı yeni bir afete dönüşmektedir” denildi.
TMMOB Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, 6 Şubat 2023 depremlerinden en çok etkilenen illerin başında gelen Hatay’da 2 ve 3 Eylül 2023 tarihlerinde asbest inceleme çalışması sonucu hazırlanan raporu açıkladı. Raporda sadece Hatay’daki 45 enkaz numunesinden 16’sında asbest tespit edildiği vurgulandı.
Çevre Mühendisi Utku Fırat’ın açıkladığı rapor özetle şöyle:
“6 Şubat 2023 tarihinde 7’si büyükşehir olmak üzere toplam 10 ilde meydana gelen depremlere hazırlıklı olunmadığı için depremler Afet’e dönüşmüştür. Ancak ne yazık ki bölgedeki büyük enkaz ve katı atıkların yönetimi de bilime, tekniğe ve mevzuatlara uygun bir şekilde yönetilmediğinden dolayı yeni bir afete dönüşmektedir. Bu süreçte atık yönetiminde yapılan tüm işlemlerin değerlendirmesi toplumun geniş kesimlerince yapılacak ve gerekli sonuçlar çıkarılacaktır. Depremin üzerinden aylar geçmesine rağmen atık yönetiminde yapılan yanlış uygulamalardan dolayı bölge halkının ilerleyen yıllarda çok ciddi halk sağlığı sorunları ile karışılacağı, aynı zamanda bölgede atık kirlenmesi ile ekolojik yıkım etkisi oluşturacağı anlaşılmaktadır.
“ÇADIRLARIN ÜSTÜNDE ASBEST”
Hatay Serinyol, Antakya, Samandağ, Yeşilköy ve Defne’de depolama alanlarından, bina enkazlarından, yerleşim alanlarından, faunadan, toprak yüzeyinden ve çalışma sırasında kullanılan aracın üzerinden toplam 45 katı ve toz numunesi alındı. Bölgede toz ve asbest maruziyet riskinin bu kadar büyük olmasının nedeni, depremin yaşandığı tarihten bu yana, atık yönetim uygulamalarında yapılan hatalar. Hafriyat depolama alanı yer seçimi, asbestli malzemeler dahil olmak üzere tehlikeli atıkların ayrıştırılmadan depolama alanlarına taşınması, bölge genelinde sulama faaliyetlerinin neredeyse hiç yapılmaması ve atıkların taşınması sırasında kamyonlarda tozumayı önleyici bir önlem alınmaması bu hataların başlıcalarıdır.
“YETKİLİLERİN GÖREVİ ASBET GERÇEĞİNİ GÖRMEK”
“Depremin ardından dönemin ilgili bürokratı, ‘İhalelerde kullanılan şartnamelerde, asbest içeren katı maddelerle ilgili gerekli tedbirlerin alınmasının yüklenici firmaların sorumluluğuna verilmesine yönelik madde eklenmiştir’ şeklinde açıklama yapmıştı. O halde bugüne kadar yüklenici firmalar asbest içeren katı maddelerle ilgili ne gibi tedbirler almıştır ve bertaraf edilen asbestli malzeme miktarı nedir? Ayrıca deprem sonucu oluşan atığın yönetimini fiilen gerçekleştiren yüklenici firmaların kaçında Çevre Mühendisi istihdamı sağlanmıştır? Yetkililere düşen görev asbest gerçeğini görmezden gelmek değil, gerekli tedbirleri almaktır.
“ASBEST TESPİT EDİLMİŞ TÜM MADDELER BİR AN ÖNCE GÖMÜLMELİDİR”
“Asbest ancak gömülerek depolanabilir. Bu nedenle asbest tespit edilmiş tüm maddeler özenle ayrıştırılıp bir an önce gömülmelidir. Önlem alınmaması bölgede yaşayan insanları kansere sürükleyecektir. O bölgede yaşayan, çalışan ya da bölgede bulunan kişilerin alabileceği bireysel tedbir ise asbest önleyici maskedir. Yetkililerin, bölgede bulunanlara asbest önleyici niteliği olan maske dağıtması ve kullanılmasını teşvik etmesi gerekmektedir.”
ASBEST NERELERDE GÖRÜLDÜ?
Analizler sonucu ASBEST’in görüldüğü 16 nokta şunlar:
-Samandağ bina enkazı
-Samandağ bina enkazı
-Samandağ bina enkazı
-Samandağ-Yeşilköy hafriyat alanı
-Samandağ-Yeşilköy Hafriyat alanı
-Antakya-Merkez bitki yaprağı üzeri
-Antakya merkez Etermit üzeri
-Antakya-Merkez enkaz Araç toz muayenesi
-Antakya-Merkez enkaz araç toz muayenesi
-Serinyol-Hafriyat depolaması
-Çadır üzerinde toz numunesi
-Ant-Samandağ-Yeşilköy hafriyat alanı
-Samandağ hafriyat alanı
-Samandağ-Yeşilköy Yaprak-Meyve üzeri (Meriç Demiray)
ASBEST NEDİR?
Asbest (asbestos) ya da amyant lifli yapıda bir silikat mineral. Silisyumun sodyum, demir, magnezyum ve kalsiyumla oluşturduğu ısıya, aşınmaya ve kimyasal maddelere çok dayanıklı, lifsel mineral yapısında hidrate silikatlardır. Halk arasında ak toprak, çorak toprak, gök toprak, çelpek, höllük veya ceren toprağı gibi isimlerle de bilinir. Asbest liflerinin solunması mezotelyoma, asbestozis ve akciğer kanseri dahil olmak üzere çok çeşitli tehlikeli akciğer kanserine yol açar.
