Çocukların Meslek Seçiminde Ebeveyn Etkisi

Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Ayşen Köse, kariyer planlama süreçlerinin, öğrencilerin şu anki özelliklerini temel alırken gelecekteki potansiyel değişikliklere de açık olacak şekilde olması gerektiğini belirtti.
Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, lise ve üniversiteye geçiş sınavları yaklaştıkça ebeveynler ve çocuklar, gelecek planları ve meslek seçimiyle ilgili daha fazla konuşmaya başlıyor.
Uzmanlar, bazı soruların yanıtlarını birlikte araştırmanın çocukta merakı ateşleyebileceğini belirterek, aileleri, “Yap ama hobi olarak yap, puanına yazık etme” gibi ifade ve tavırlardan kaçınmaları konusunda uyarıyor.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Ayşen Köse, ebeveynlerin çocuklarıyla meslek seçimi ve gelecek planlarıyla ilgili yapıcı bir diyaloğu nasıl kurabileceklerine ilişkin bilgi verdi.
Köse, ailelerin çocuklarının yeteneklerini, becerilerini, ilgilerini, değerlerini, kişilik özelliklerini daha yakından tanıdıkça onlara daha fazla destek verebileceklerini belirtti.
* “Yetenek, beceri, ilgi, değer ve kişilik özellikleri değişebilir”
Köse, çocukların isteklerinin değişebileceğini, bu nedenle seçimlerini yaparken kendilerini tanımalarının çok önemli olduğunu vurguladı.
Yeteneklerin, becerilerin, ilgilerin, değerlerin ve kişilik özelliklerinin zamanla değişebileceğini belirten Köse, “Kariyer planlama süreçleri, öğrencilerin şu anki özelliklerini temel alırken gelecekteki potansiyel değişikliklere de açık olacak şekilde esnek ve sürekli güncellenen bir yapıda olmalıdır.” ifadesini kullandı.
Ayşen Köse, araştırmaların, gençlerin, aileleriyle gelecek planları üzerine yaptıkları konuşmalardan çok etkilendiklerini ve meslek seçimlerinde ebeveyn etkisinin önemli bir rolü olduğunu gösterdiğini kaydetti.
Meslek seçimi konusunda çocuklarla kurulan diyalogda çocukların iş dünyasını keşfetmelerini teşvik edecek bir yaklaşım gösterilmesinin önemli olduğunu belirten Köse, ayrıca çocukların ilgilendikleri mesleklerde başarılı olmuş kişiler hakkında bilgi sahibi olmalarını teşvik etmenin ilham vereceğini aktardı.
* “Yine yap ama hobi olarak olarak yap”
Köse, ebeveynlerin sanat ve teorik alanlar gibi bazı meslekleri “gerçek iş” olarak görmedikleri için bunların yalnızca hobi olarak kalması gerektiği yönünde caydırıcı yorumlar yapabildiklerini belirtti.
Köse, ebeveynlerin çocuklarını iş garantili mesleklere yönlendirmesinin anlaşılabilir bir durum olduğunu ancak teknoloji, yapay zeka ve otomasyonun gelişmesiyle mesleklerin hızla değiştiğinin altını çizdi.
İş garantili olduğu düşünülen klasik mesleklerin dahi büyük bir değişim geçirdiğini vurgulayan Köse, şunları kaydetti:
“Sadece teknoloji değil, politik, ekonomik, coğrafi değişiklikler de mesleklerin doğasını değiştiriyor. Kısacası meslekler ve iş dünyası sürekli bir değişim halinde. Bu nedenle bugün iş garantili gibi görünen bir meslek, gelecekte aynı güvenceyi sunmayabilir. Ebeveyneler çocuklarını iş garantili gördükleri bir mesleğe yönlendirirken bu faktörü de düşünmeliler.” (AA)