Dönüşler Değil…

Entegrasyon düşünülmeli!

Hatay’ın değişmeyen ‘geri dönüş’ hikayesinde duran Suriyeliler için konuşan, İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM) Başkanı Metin Çorabatır, “Türkiye’de birlikte yaşama, entegrasyon konusunda da öneriler sunulması gerektiği” düşüncesinde.

Sokaktaki vatandaşın olduğu kadar Ankara siyasetinin de gündemi haline gelen Suriyeliler konusunda VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan, İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi (İGAM) Başkanı Metin Çorabatır, uzun yıllardır Suriyeliler ve diğer göçmenler konusunda İGAM’ın yürüttüğü çalışmalar ışığında, “Artık Türkiye’de birlikte yaşama, entegrasyon konusunda da öneriler sunulması gerektiği” düşüncesinde.

Türkiye’de yıllar içerisinde yerleşik hayat kurmuş Suriyelileri tümüyle Suriye’ye geri gönderme hedefini “çok zor” olarak değerlendiren Çorabatır, AB’nin fon desteğini, Suriye’nin yeniden imarı için kullanılması görüşünü de gerçekçi bulmuyor. Suriye’de henüz barış ortamı sağlanmadığını ve uluslararası garanti altında güvenli koşullar oluşturulması gerektiğini kaydeden Çorabatır, Suriyelilere geri dönüşü cazip hale getirmek için Suriye’nin AB fonlarıyla imar edilmesini ise “hayal” olarak nitelendirdi.

AB’nin, şu anda sivil toplum örgütleri aracılığıyla ve sonuçları öngörülebilir projelere maddi destek sağladığını belirten Çorabatır, “Türkiye’de bütün tartışma, geri dönüş üzerine şekilleniyor. Ama bunun mümkün olmadığı durumlarda iki kategori daha var. Birincisi, üçüncü ülkeye yerleştirme. İkincisi ve asıl olan, Türkiye’de entegrasyonlarını sağlama. Muhalefet partilerince entegrasyon konusunda öneriler de bulunulmaması, önemli bir eksiklik” dedi.

-DÖNERİM AMA!-

Suriye’deki krizle ilgili akademik çalışmalar yapan Harmoon Araştırmalar Merkezi ise Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine geri dönmeleri hakkındaki tutumlarıyla ilgili bir anket yaptı, çarpıcı sonuçlara ulaştı. Çoğunlukla İstanbul, Gaziantep, Şanlıurfa ve Hatay olmak üzere, Suriyelilerin yaşadığı bütün kentlerde yürütülen anket, 1010 Suriyelinin yanıtıyla ortaya çıktı. Anket sonuçlarına göre, Türkiye’deki Suriyelilerin yüzde 1,35’i kamplarda yaşıyor ve çoğu herhangi bir yardım almadan geçimini sağlıyor. İkamet süresi, burada kurulan işler, çocukların Türkçe öğrenmesi ve Türkiye’de okula gidiyor olması, geri dönme isteğine yansıyor. Başkaca bir faktör bulunmaması durumunda, geri dönme isteğinin azalma eğilimine girdiği anlaşılıyor. Suriyelilerin yüzde 80’i, geri dönüşleri için ülkede bir siyasi değişim bekliyor. Zira Suriyelilerin geri dönme kararı almamalarının en önemli nedenlerinden birinin, daha önce Şam yönetiminin ilan ettiği aflara güvenip ülkeye dönenlerin cezaevlerine atılması ve içlerinden idam edilenlerin olması.

-KENDİ ŞEHRİME!-

Suriye’deki kendi şehirlerine geri dönüp dönemeyecek olmaları da geri dönüş kararını etkileyen bir faktör olarak göze çarpıyor. Katılımcıların yüzde 60’ı, Suriye’de herhangi bir yere geri dönme konusuna çekinceli yaklaşıyor. Türkiye’deki Suriyelilerin yüzde 25’i, iş fırsatı ve otorite sağlanması durumunda Türkiye’nin kontrolündeki kuzey bölgelere dönmeyi tercih ediyor. Fırat Kalkanı, Zeytindalı, Barış Pınarı bölgeleri ile İdlib bölgelerindeki yaşananlar, merkezi bir otoritenin bulunmuyor oluşu, buralarda iş fırsatlarının çeşitli olmaması ve söz konusu bölgelerde faaliyet gösteren grupların arasındaki rekabetler nedeniyle, buralara dönme konusunda kaygı duyanların oranı yüzde 74’e ulaştı.

-BAŞKA ÜLKE!-

Türkiye’deki Suriyelilerin önemli bir kısmı ise üçüncü bir ülkeye göç etmelerinin Suriye’ye dönmekten daha mantıklı olduğunu düşünüyor. Suriyelilere göre, Türkiye’de ırkçılığa varan ayrımcı davranışlar ve açıklamaların artması nedeniyle, Türkiye de artık kendileri için güvenli bir ülke olmaktan çıkıyor. Suriye’deki krizin yakın gelecekte çözülme ihtimali olmadığı düşünen Suriyelilerin yüzde 56’sı, bu kapsamda üçüncü bir ülkeye göç etme seçeneğini düşünüyor.

Tamer Yazar