Hasan İzzettin Dinamo’ya Selam

Türk edebiyatının büyük ustalarından Şair, Yazar Hasan İzzetin Dinamo’yu bundan 31 yıl önce, 20 Haziran 1989 tarihinde yitirmiştik.

Edebiyatımızda “1940 Kuşağı” diye adlandırılan kuşağın en önemli üyelerinden; toplumcu- gerçekçi dünya görüşünün izinde sürdürdüğü yaşam mücadelesini edebiyatla da buluşturmayı başarmış Hasan İzzettin Dinamo’yu ölüm yıldönümünde Türkiye Yazarlar Sendikası, İstanbul’da mezarı başında anacak

Küçük yaştayken babası Birinci Dünya Savaşı sırasında Kars’ta şehit oldu, iki kız kardeşiyle birlikte şehit çocuklarının barındırıldığı Darüleytama (Öksüzler Yurdu) yerleştirildi. Çocukluğu Samsun, Beykoz-Halıcıoğlu-Bigados (Selimpaşa) / İstanbul ve Amasya öksüz yurtlarında geçti. Amasya Öksüzler Yurdundan İlkokulu bitirme belgesi aldı, ortaokula aynı kentte başladı, bir süre de sanat okulunda okuduktan sonra, ortaöğrenimini Sivas Öğretmen Okulunda (1931) tamamladı. Kendisiyle yapılan bir söyleşide, “Tesviye eğelerini bir yana bırakarak, bir demirci aşk şiirleri değil, hep teknikle insan ilişkilerinden izlenimler taşıyan şiirlerdi. Rıza Tevfik, Yusuf Ziya, Orhan Seyfi, Enis Behiç gibi günün şairlerine kapılmıştım. Faruk Nafiz’in aşk acılarıyla dolu dünyasından gelen esinler daha sonradır. O beni kıskıvrak yakaladı diyebilirim” der.” ortaokul öğrenciliği yıllarında, ilk şiirleri, yayımlanmaya başladı.

Hasan İzzettin Dinamo, Goethe’nin Genç Werther’in Acıları’nı ve Faust’unu okur, yapıtlardan çok etkilenir. Ardından Shakespeare’in Hamlet’ini tanır. “Faruk Nafiz’in pek etkili aşk ve memleket şiirleri” de üzerindeki etkilerini sürdürmektedir. Ama o günlerde Nâzım Hikmet Türkiye’ye dönmüş, 835 Satır (1929) adlı ilk şiir kitabını çıkarmıştır. Dinamo bu kitabı okur okumaz, “şiir sultanı olan Faruk Nafiz sessizce tahtından inerek, yerini Nâzım Hikmet’e bıraktı.” Dinamo bundan sonra (1930) Construcivite şiirin etkisinde yazmaya başladı. “Bu şiirin ustası, bir ara bana, Goethe ile Shakespeare’i unutturdu” der.

Dinamo, siyasi tarihimiz içinde ilerici aydınların çilesinin timsali olmuştur. “Kutsal İsyan” ve “Kutsal Barış” adlı destansı romanlarıyla da ülkenin kurtuluş ve kuruluş yıllarını anlatmıştır. Bir şiirinde; “Ben, o günlerin çocuğuyum işte/Ben yaralı Hasan,/Geçtim semender gibi/Ateş ormanlarının arasından,/Ondan açlık düşmanıyım/Ondan savaş düşmanı./Ondan oldu yaşayışım boyunca yerim,/Gözyaşının yanı./Ondan oldu bağrım/Evrensel barışın vatanı!” diyen şairi unutmayacağız.

Kutsal İsyan, Hasan İzzettin Dinamo’nun Milli Kurtuluş Savaşının gerçek öyküsünü romanlaştırdığı unutulmaz eseridir.

İlk kez, sekiz cilt olarak basılmış olup, günümüzde beş cilt olarak yeni baskısı bulunmaktadır. Dinamo Kutsal Barış adıyla 7 cilt olarak devamını da yazmıştır o da günümüzde 4 cilt olarak basılmıştır.
Konusu Ulusal Kurtuluş Savaşı ve sonrası olan “Kutsal İsyan ve Kutsal Barış” dizi romanları, “Savaş ve Açlar”, “Öksüz Musa”, “Ateş Yılları”, “Açlık”, “Musa’nın Mapusanesi”, “Koyun Baba”, “6/7 Eylül Kasırgası” gibi romanları ve çok sayıda şiir kitaplarıyla adını yeniden okurlara duyurmuştur. Ölümüne kadar çok sayıda roman, şiir, anı, çocuk kitabı yayımlar ve çeviriler yapar. Altmışlı ve yetmişli yıllarda en çok okunan yazarlar arasında yer alır.12 Mart 1971 darbesinde de kısa bir süre gözaltında tutulup serbest bırakılır.

80 yıllık ömrünün 66 yılını yazmaya adayan Hasan İzzettin DİNAMO, yazdığı eserleriyle toplumcu çizgisinden ödün vermeden yaşamını sürdürmüştür. 20 Haziran 1989’da, 80 yaşında İstanbul’da vefat etmiştir.

Hasan İzzettin Dinamo’nun mezarı yakın zamanda İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yeniden onarıldı. Anmaya İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu da eşlik edecektir.

Birçok yapıtını gözyaşlarımı tutmadan okuduğum Sayın Dinamo’yu bir kez daha saygıyla anıyorum.