İdlib merkezli yaşananlar ve sınırda biriken on binler, yeni bir göç dalgasını gündemde tutmaya devam ederken, Türkiye’de geçici koruma altındaki kayıtlı Suriyeli sayısı 14 Şubat 2020 tarihi itibariyle, bir önceki aya göre 14 bin 34 kişi artarak 3 milyon 585 bin 209 kişi oldu. Hatay, sığınmacı kalabalığında, İstanbul ve Gaziantep’in ardından 3. sırada yer aldı!
Suriye’nin İdlib bölgesinde yerinden edilen on binlerin yarattığı yeni çadır kentlerdeki yoğunluk, yeni insani dramları da beraberinde getirirken, bölgedeki yardım çalışmaları aralıksız olarak devam ediyor. Yaşanan çaresizliğe işaret edenlerden, Afrin merkezli Sanabil al-Khair organizasyonunda yardım görevlisi olarak çalışan İbrahim el-Samadi, yaklaşık 4 bin bebeğe süt tedarik etmeye çalıştıklarını söylerken, kasaba ve köylerin aşırı kalabalık nedeniyle sıkıntılar yaşadığının altını çizdi. El-Samadi, her geçen gün daha fazla insanın, şehir dışındaki açık alanlarda çadır kurmak için başvurduğunu söylerken, yardım kuruluşlarının, yerinden edilmiş kişilere sert kış havalarında çadır, battaniye ve ısıtma yakıtı sağlamakta zorlandığını dile getirdi.
Türkiye sınırındaki Suriyeli mültecilerle çalışan bir aktivist olan Maisaa al-Mahmoud ise, yardım kuruluşlarının, hastalık ve yetersiz beslenmeye son derece duyarlı olan çocuklara özellikle dikkat etmeleri gerektiğini dile getirdi, bu alandaki talebin aciliyetine işaret etti. Halep’ten göç etmek zorunda kalanlardan biri olan ve bir oğlunu savaşta kaybeden Maisaa al-Mahmoud, yaşadığı bir anı anlatırken, “Mültecilere yardım dağıtma misyonlarımızdan birinde, bir çocuğa ‘büyüdüğünde ne olmak istiyorsun?’ diye sorarak onu neşelendirmeye çalışıyordum. Çocuk, ‘sadece hayatta kalmak istiyorum’ dediğinde, o an sadece durdum ve düşündüm ” dedi.
Türkiye sınırına yakın yerlerde bunlar olurken ve olası göçün hikâyesinde duranların rakamları her gün değişirken, ülke içindeki Suriyeli sığınmacıların Şubat rakamları, kamuoyuna, Mülteciler Derneği üzerinden yansıdı.
Göç İdaresi’nin 14 Şubat 2020 tarihli verilerine göre; İstanbul’da 484 bin 995, Gaziantep’te 453 bin 409, Hatay’da 440 bin 19, Şanlıurfa’da 425 bin 557, Adana’da 244 bin 677, Mersin’de 208 bin 696, Bursa’da 176 bin 544, İzmir’de 147 bin 258, Kilis’te 115 bin 934, Konya’da 112 bin 765, Ankara’da 96 bin 195, Kahramanmaraş’ta 93 bin 930, Mardin’de 88 bin 148, Kayseri’de 74 bin 816, Kocaeli’de 55 bin 325, Osmaniye’de 49 bin 858, Malatya’da 28 bin 721 ve Diyarbakır’da 23 bin 178 Suriyeli sığınmacı ile mevcut liste sıralanırken, Bayburt, 24 Suriyeli sığınmacı ile son sırada yer aldı.
-Kadın ve Çocuklar-
Yaş aralığı tablosuna göre, 0-18 yaş aralığında 1 milyon 660 bin 581 (%46,31) Suriyeli bulunuyor. 0-18 yaş aralığındaki çocuklarla, Suriyeli kadınların toplam sayısı ise 2 milyon 521 bin 416. Bu sayı, toplam Suriyeli sayısının %70,32’sine denk geliyor. Suriyeli yetişkin erkeklerin sayısı ise 1 milyon 63 bin 793 (%29,67). 10 yaşın altındaki Suriyelilerin sayısı ise 1 milyon 373 kişi (%27,9). Göç İdaresi 14 Şubat 2020 tarihli verilerine göre, Suriyeli erkeklerin sayısı, Suriyeli kadınların sayısından 268 bin 929 kişi fazla. Erkek-Kadın sayısı arasındaki en büyük fark, 68 bin 988 kişi ile 19-24 yaş aralığında. Yaş sayısı artıkça, bu fark azalıyor. 60 üzeri yaş aralıklarında, kadınların sayısının erkeklerden fazla olduğu görülüyor.
-Genç Nüfus-
Genç nüfus olarak tanımlanan 15-24 yaş aralığında 765 bin 547 kişi bulunuyor. Suriyeli genç nüfusun, toplam Suriyeli sayısındaki oranı %21,35. Türkiye’nin genç nüfusu 12 milyon 955 bin 672 ve toplam nüfusa oranı da %15,58.
Yaş tablosuna göre, kayıtlı Suriyelilerin yaş ortalaması 21,66. Türkiye nüfusunun 31 Aralık 2019 verilerine göre yaş ortalaması ise 32,4.
-Kamplar-
14 Şubat 2020 tarihi itibariyle geçici barınma merkezlerinde kalan Suriyelilerin sayısı, Göç İdaresi tarafından 63 bin 906 kişi olarak açıklandı. Bu sayı geçen ay (Ocak 2020) 63 bin 452 kişi, 2019’un başında 143 bin 558 kişi, 2018’in başında ise 228 bin 251 kişiydi. Suriyelilerin yalnızca %1,76’sı kamplarda yaşıyor.
14 Şubat 2020 tarihi itibariyle şehirlerde yaşayan Suriyeli sayısı 3 milyon 521 bin 303 kişi oldu. Şehirlerde yaşayan Suriyeli sayısı geçen aya göre 13 bin 580 kişi arttı. Suriyelilerin %98,24’ü şehirlerde yaşıyor. Suriyelilerin hangi şehirde yaşayacağına Göç İdaresi karar veriyor. İstanbul başta olmak üzere, bazı büyük şehirler Suriyeli alımına kapalı tutuluyor.
Göç İdaresi’nin 14 Şubat 2020 tarihli verilerine göre, en çok Suriyelinin yaşadığı 30 şehir ve bu şehirlerdeki Suriyeli yoğunluğu noktasında “en çok Suriyeli barındıran şehir” 484 bin 995 kişi ile İstanbul olurken, Suriyelilerin en az olduğu şehir ise 24 kişi ile Bayburt. Bayburt’u 37 kişi ile Artvin, 44 kişi ile Tunceli takip ediyor.
Suriyelilerin yerli nüfusa oranla en yoğun yaşadığı il %81,33 ile Kilis. Kilis’te kayıtlı olan Suriyeli sayısı, bir önceki aya göre 443 kişi arttı. İstanbul’daki Suriyeli sayısı ise bir önceki aya göre 2 bin 512 kişi arttı.
Türkiye’de, Suriyelilerin olmadığı bir şehir bulunmuyor.
-Vatandaşlık-
İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Türk Vatandaşlığı verilen Suriyeli sayısı 110 bin olarak açıklandı. Bu kişilerin 53 bini yetişkin, 57 bini ise çocuklardan oluşuyor. (30 Aralık 2019 tarihi itibariyle) İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 19 Eylül 2019 tarihinde yaptığı açıklamada, Türkiye’de doğan Suriyeli bebek sayısının 450 bin civarında olduğu belirtmişti. Bu konuda henüz yeni açıklanan güncel bir veri bulunmuyor. İçişleri Bakanlığı’nın 4 Aralık 2019 tarihinde yaptığı açıklamada, ülkesine dönen Suriyeli sayısının ise 369 bı̇n 690 olduğu dile getirilmişti.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 31 Mart 2019 tarihinde yapılan açıklamaya göre Türkiye’de çalışma izni verilen Suriyeli sayısı, 31 bin 185 kişi. Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, 26 Şubat 2019 tarihi itibariyle en az bir ortağı Suriye uyruklu olan şirket sayısının ise 15 bin 159 olduğu belirtilmişti.
-Tamer Yazar-