Hatay’ın binlerce yıllık kültürel mirası olan “haaha” geleneği, Prof. Dr. Sedat Cereci’nin yönetmenliğinde çekilen Hatay Haaları adlı belgeselle İspanya’da dünya izleyicisiyle buluşuyor. 67. Zinebi Uluslararası Belgesel ve Kısa Film Festivali kapsamında, 21-28 Kasım 2025 tarihlerinde Bilbao kentinde gösterilecek olan belgesel, Hatay’ın çok dilli ve çok kültürlü yapısının önemli bir yansıması olarak dikkat çekiyor.
Hatay’ın sözlü kültür hazinesi beyaz perdeye taşındı
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Öğretim Üyesi ve belgesel yönetmeni Prof. Dr. Sedat Cereci’nin bugüne kadar çektiği altı Hatay konulu çalışmadan biri olan Hatay Haaları, 2020 yılında başlayan ve yaklaşık iki yıl süren titiz bir hazırlık sürecinin ürünü. Antakya, Samandağ, Altınözü, İskenderun ve Yayladağı’nda gerçekleştirilen çekimlerle haaha geleneği tüm yönleriyle kayıt altına alındı.
Belgesel, haahaların tarihsel kökenlerinden toplumsal işlevlerine, çok dilli yapısından ritüelistik değerlerine kadar pek çok boyutuyla izleyiciye sunuluyor. Arapça, Türkçe, Ermenice ve Süryanice gibi farklı dillerde söylenen haahalar; düğün, kına, asker uğurlaması, yemek kutsaması ya da misafir ağırlama gibi yaşamın farklı anlarında söylenen geleneksel dörtlükler olarak tanımlanıyor.
Bilimsel titizlikle yürütülen bir kültürel belgeleme
Prof. Dr. Cereci, belgesel sürecinde yalnızca görsel kayıtla yetinmeyerek, öncesinde haaha geleneği üzerine kapsamlı bilimsel bir veri altyapısı oluşturdu. Sözlü kültürün belgelenmesindeki güçlükleri göğüsleyerek hazırladığı bu çalışma, makale olarak da akademik camiada yayınlandı.
Belgeselde haahacıların canlı performansları kadar, yerel halkla yapılan söyleşiler ve uzman görüşleri de önemli yer tutuyor. Akademik destek ve koordinasyon ekibinde Prof. Dr. Osman Biçer, Dr. Öğr. Üyesi Tülay Atay, Dr. Öğr. Üyesi Nil Çokluk, Doç. Dr. Yusuf Okşar, Cafer Yaylacı, Betül Çam ve Ayşegül Özal gibi isimler bulunuyor. Ayrıca, Prof. Dr. Bülent Arı ve gazeteci-yazar Mithat Kalaycıoğlu’nun eserlerinden yararlanılırken, filmin müzikleri Bülent Ateş’e, kurgusu ise Murat Çam’a ait.
Yerelden evrensele açılan kapı: zinebi festivali
Zinebi Film Festivali, özellikle yerel ve özgün kültürleri işleyen yapımlara odaklanmasıyla tanınıyor. Bu yönüyle, Hatay Haaları belgeselinin festivalde yer alması, hem Hatay kültürünün hem de Türkiye’nin sözlü mirasının uluslararası platformda görünürlük kazanmasına katkı sağlıyor.
Prof. Dr. Sedat Cereci daha önce de kültürel temalı belgeselleriyle İngiltere’den Japonya’ya, Arjantin’den Avustralya’ya kadar pek çok uluslararası festivalde yer aldı. Avusturya, Hindistan ve İngiltere gibi ülkelerde çeşitli ödüller kazanan yönetmen, 2024 yılında Hatay depreminin yıldönümünde hazırladığı Hatay Depremi belgeseliyle New York Film Festivali’nde onur ödülüne layık görülmüştü.
Yönetmenin bugüne kadar kaleme aldığı 34 kitap ve yönettiği 30’a yakın belgesel filmle 80’den fazla ülkede festivallere katıldığı bilgisi verildi.