Yeni tip koronavirüsün yol açtığı kovid-19 salgını hızla yayılırken, bilim insanları, virüse karşı aşı ve ilaç geliştirmek için zamanla yarışıyor. Bu zorlu yarışın içindeki isimlerden biri de, Hataylı Bilim Adamı Prof. Dr. Uğur Şahin.
Avrupa genelinde bugüne kadar 217 bin kişinin ölümüne yol açan koronavirüs salgınına karşı geliştirilen bir doz aşının 5 ila 15 Euro’ya mal olacağı açıklanırken, gözler, virüse karşı aşı ve ilaç geliştirmek için zamanla yarışan firmalara çevrildi.
Çalışmalardan bazılarının virüsün tedavisini, bazılarının ise bağışıklık sistemini güçlendirmeye yönelik olduğu dikkati çekerken, bu konudaki çalışma adreslerinden bir tanesi, Hatay kamuoyu tarafından da yakından takip ediliyor.
Hataylı Bilim Adamı Prof. Dr. Uğur Şahin’in kurucu ortağı ve CEO’su olduğu Almanya merkezli BioNTech firmasının Amerikan ilaç devi Pfizer ile birlikte yürüttüğü aşı, bugün, Dünya Sağlık Örgütü’nün son paylaşımında listeye en üst sıradan giren çalışmalardan bir tanesi. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, Eylül itibariyle 182 aşı adayı klinik öncesi değerlendirme aşamasında. Bunlar arasında 36 aşı adayının klinik denemeleri sürüyor. Üçüncü faz aşamasında olan 9 aşı adayının insan üzerinde denemelerine ise başlandı.
-LİSTE!-
En çok konuşulan aşılar şöyle sıralanıyor:
AstraZeneca/Oxford Üniversitesi, Moderna, Pfizer/BioNTech, Johnson & Johnson, Sanofi/ GlaxoSmithKline, Novavax, Rus Sputnik V aşısı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, Çin’de; 3’ü üçüncü, 6’sı birinci ve ikinci klinik deneme aşamalarındaki 9 aşı adayı insanlar üzerinde test ediliyor. Çin’den sonra ABD’nin 8 aşı adayı klinik deneme etabında. ABD’nin en gelişmiş aşısı, Moderna şirketi tarafından üretiliyor. Yetkililer, bu aşının sonbaharda hazır olabileceğini ifade ediyor.
-SÜREÇ!-
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için, 3 aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor. Klinik denemelerin ilk aşamasında, az sayıdaki gönüllü sağlıklı denek üzerinde aşı adayının güvenli olup olmadığı ve olası yan etkileri araştırılıyor. İkinci aşamada, güvenilirliği doğrulanan aşı adayının etkinliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor. Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem, birkaç bin denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç, aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
-ŞİMDİDEN!-
İngiliz yardım kuruluşu Oxfam, dünyada 60’tan fazla zengin ülkenin, koronavirüs için geliştirilen ve geliştirilmekte olan aşıların yarısından fazlasını satın aldığını açıklamıştı. Ancak asıl merak edilen, Türkiye’nin, geliştirilen aşılara ne zaman ulaşacağı konusu!
Bu konuda konuşan Koronavirüs Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, aşının, dünyaya Nisan-Mayıs ayı gibi gelebileceğini söyledi. Ancak Türkiye’deki aşı çalışmaları sayesinde bu tarihin Türkiye’de daha erken olabileceğini vurguladı.
-EN ZENGİN!-
Mevcut aşı çalışmaları noktasında Hataylı kimliği ile yakından izlenen, Almanya’nın Mainz kentindeki biyoteknoloji şirketi BioNTech’in kurucu ortağı Türk Profesör Uğur Şahin, Almanya’nın 93. zengini unvanını aldı.
Kurduğu şirketi dört yıl önce 400 milyon Euro’ya satan Şahin ve eşi Özlem Türeci’nin, 2019 yılında 650 milyon Euro olan serveti, corona aşısını geliştirmeye başladıktan sonra 2.4 milyar Euro’ya yükseldi. Şirketin borsa değeri ise 15 milyar Euro oldu.
Şirketin yüzde 18 hissesini elinde tutan ve bu şirketten pay alan ABD’li milyarder Bill Gates ile ortak da olan Uğur Şahin, ABD’li dev ilaç firması ve ünlü zenginlerin de katıldığı aşı programında başarıyla ilerliyor. Üçüncü aşama aşı deneylerini yapan Şahin ve ekibi, Oxford Üniversitesi’nin aşısının bir kişide ağır yan etkiler yaratması üzerine ön plana çıktı. Şahin, Doğu Almanya’da aşı üretimi için fabrika binası satın aldı ve kısa sürede 100 milyon adet aşının üretimi için hazırlıklar 
-HİKAYESİ-
Mainz Üniversitesi’nde kanser araştırmacısı olan Uğur Şahin, 1965’te İskenderun’da dünyaya geldi. Köln’deki Ford fabrikasına işçi olarak gelen babası, Uğur’u 4 yaşındayken Almanya’ya getirmişti. Almanya’da tıp eğitimi alan, eşi ve iş ortağı Özlem Türeci ile 2001’de evlenen Uğur Şahin, aynı yıl “Ganymed” isimli şirket kurarak, yemek borusu ve mide kanserine karşı ilaç geliştirdi. 2008’de ikinci şirketi BioNTech’i kuran Şahin ve Türeci çifti, ilk şirketleri Ganymed’i 2016’da 400 milyon Euro’ya sattı.
Covid-19’a karşı BioNTech şirketinde aşı çalışmasında sona gelen Şahin ve Türeci çifti, önümüzdeki ay, aşının üretimine başlamaya hazırlanıyor. Şirkette, 1323 uzman çalışıyor. Tamer Yazar