Hataylı tütün üreticisinin kaderini değiştirdi

“Tütün Tarımı ve Kalkınma Projesi” öncesinde çocuklarını kredi çekerek evlendiren, toprağını satan ve mevsimlik işçi olarak çalışan Hatay ve Adıyaman’daki üreticiler, projeyle birlikte gelirlerini artırdı.

2009 senesinde Hatay ve Adıyaman’da Philip Morris tarafından başlatılan ve 8 yılda adeta bölgenin çehresini değiştiren “Tütün Tarımı ve Kalkınma Projesi” ile birlikte, bölgedeki tütün üretimi, hane geliri ve istihdam arttı, gençlerin göçü önlendi.
Konuya ilişkin ‘proje’ etkilerini araştıran, Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel’e göre, Philip Morris/Sabancı; proje kapsamında, 2015 yılında Adıyaman ve Hatay’daki 4187 çiftçiden yaklaşık 4 bin ton tütün aldı. Philip Morris/Sabancı, 2010-2015 dönemi boyunca yaptığı tütün alımlarıyla bölge ekonomisine yaklaşık 235 milyon TL’lik katkı sağladı. 2010-2014 yılları arasında bölgeden alınan tütünün yaklaşık yüzde 70’i ihraç edilirken, projenin uygulandığı Adıyaman’da 140, Hatay’da 32 olmak üzere toplam 172 köy ihracatçı oldu.
Konuya ilişkin konuşan Philip Morris/Sabancı’nın Kurumsal İlişkiler Direktörü Hayal Güneyman, “Projenin Adıyaman ve Hatay ekonomisine önemli katkıları oldu. İyi tarım uygulamalarını yaygınlaştırarak, köylerimize yatırım götürmeye devam edeceğiz” diye konuştu.
-SABANCI DESTEĞİ-
Tütün noktasındaki destekleme alımlarının 2000’li yılların başında sonlandırılmasıyla beraber, Güneydoğu Anadolu’da bitme noktasına gelen tütün üretimini canlandırmak ve iyi tarım uygulamalarını bölgede yaygınlaştırmak amacıyla 8 yıl önce hayata geçirilen Philip Morris/Sabancı Tütün Tarımı ve Kalkınma Projesi, Adıyaman ve Hatay’daki köylere katkıya devam ediyor. Projenin ekonomik ve sosyal etkilerini analiz eden Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) Raporu, bu katkıları net bir şekilde ortaya koydu.
-GELİRLER ARTTI-
Projenin, çiftçilerin gelirleri üzerindeki etkisini değerlendirmek için muhtarlar ve üreticilerle yüz yüze görüşmeler yapıldı. Adıyaman’da hanelerin yüzde 79’u, Hatay’da yüzde 61’i garantili alım döneminde harcamalarının arttığını belirtti. Üreticilerin, proje öncesi dönem ile Philip Morris/Sabancı’nın garantili alım dönemi arasında yaşadıkları zorluklar, rapora şöyle yansıdı:
“4-5 yıl geçim sıkıntısı yaşadılar, harcamalarını kıstılar, borçlandılar, hatta bazı köylerde bakkal, market kapandı. Bazı üreticiler başka ürünlere yöneldi, bazıları da mevsimlik işçi oldu. Kimi düğününü erteledi, kimi bankadan kredi çekerek çocuğunu evlendirdi. Toprağını satanlar da oldu.”
BETAM analizinde, projenin uygulanmasıyla birlikte geliri artan üreticilerin, “çocuklarını daha kolay okula gönderdikleri, daha rahat doktora gittikleri, refah düzeylerinin yükseldiği, özellikle gençlerin göçünün önemli ölçüde azaldığı” vurgulandı.
-ÜRETİCİYE DESTEK-
Proje kapsamında, çiftçilere sertifikalı yüksek kalite tohum sağlanmasından, doğru ve zamanında ilaçlama ve gübreleme tekniklerine kadar geniş bir yelpazede destek sağlandı. Çiftçiler, ekimlerini, proje sayesinde daha çok bilimsel veriler ışığında yapmaya başladılar. Gübre kullanımı ve ilaçlama gibi temel tarım uygulamalarında bile iyileşme görülürken, daha az bilinen uygulamalar olan teknik destek alımı, sera altında tütün kurutma, dizim ve dikim makineleri kullanımında çarpıcı iyileşmeler oldu. Teknik destek alan hanelerin oranı garantili alım döneminde Adıyaman’da yüzde 79, Hatay’da yüzde 80 oldu. Ayrıca, sera kullanan hane sayısı geçmiş dönemde çok daha az iken, garantili alım döneminde her iki ilde de bu oran yüzde 75’e ulaştı. Proje sayesinde iş güvenliğine yönelik tedbir alımı da yaygınlaştı ve her 5 haneden 4’ü tedbir almaya başladı. -Tamer Yazar-