Irak’tan Türkiye’ye petrol akışı iki yıl aradan sonra yeniden başladı. Sabah saatlerinde pompalanmaya başlayan petrolün ilk aşamada günlük 190 bin varil olacağı bildirildi. Uzun süren tahkim sürecinin ardından varılan anlaşmayla ihracat yeniden başladı.
Irak’tan Türkiye’ye petrol akışı yeniden başladı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, sabah 07.07 itibarıyla Irak’tan Türkiye’ye petrol akışının yeniden başladığını duyurdu. Bakan Bayraktar’ın açıklamasıyla birlikte iki yıldır durmuş olan ihracat yeniden gündeme taşındı.
Erbil merkezli Rudaw da, Duhok’un Zaho ilçesi yakınlarındaki Fişhabur sahasında, Norveçli enerji şirketi DNO tarafından işletilen kuyulardan petrol ihracının başladığını aktardı.
İlk etapta günlük 190 bin varil gönderilecek
Yetkililerin verdiği bilgiye göre, ihracatın ilk aşamasında günlük 190 bin varil petrol pompalanacak. Sevkiyatın Adana’nın Ceyhan Limanı’na ulaşmasının 24 ila 48 saat süreceği belirtiliyor. Bu adım, hem Türkiye’nin enerji güvenliği hem de Irak ekonomisi için kritik bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
Petrol boru hattı neden kapalıydı?
Kerkük-Ceyhan ham petrol boru hattı, Irak’ın açtığı uluslararası tahkim davası nedeniyle 2023’te durdurulmuştu. Irak yönetimi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (KBY) çıkardığı petrolün Türkiye üzerinden ihracını anlaşmaya aykırı bulmuş ve 2014’te dava açmıştı.
Uluslararası Tahkim Mahkemesi, 25 Mart 2023’te davayı Irak lehine sonuçlandırdı. Karara göre Türkiye, Irak hükümetine 1,4 milyar dolar ödemekle yükümlü bırakıldı. Bu kararın ardından KBY’den Türkiye’ye gelen günlük 450 bin varillik petrol ihracatı tamamen durdu.
Küresel piyasalara etkisi büyük oldu
Her ne kadar bu miktar küresel petrol üretiminin sadece yüzde 0,5’ine denk gelse de, durdurulan akışın etkileri büyük oldu. IKBY’de faaliyet gösteren petrol şirketleri üretimi kısıtladı ya da petrolü depolarda tutmak zorunda kaldı. Bu süreç, uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının artmasına neden oldu.
25 Eylül’de anlaşma sağlandı
Krizi çözen adım ise 25 Eylül’de atıldı. Irak federal hükümeti, KBY ve uluslararası şirketler, Türkiye üzerinden ihracatın yeniden başlaması için anlaşmaya vardı.
Anlaşmaya göre, ihracat sürecini Irak’ın resmi kurumu Irak Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) yönetecek. Elde edilen gelirler ise doğrudan Irak’ın ABD Merkez Bankası’ndaki (Fed) hesabına yatırılacak. Bu düzenlemeyle hem tarafların hakları güvence altına alınmış oldu hem de ihracatın sürdürülebilirliği sağlandı.
Türkiye ve Irak için stratejik öneme sahip
Uzmanlar, yeniden başlayan petrol akışının iki ülke ilişkileri açısından da kritik olduğuna dikkat çekiyor. Ceyhan Limanı, bölgedeki petrolün dünya piyasalarına açıldığı en stratejik noktalardan biri olmayı sürdürüyor.
İki yıllık duraklamanın ardından yeniden başlayan Irak-Türkiye petrol akışı, enerji güvenliği kadar bölgesel iş birliği açısından da yeni bir dönemin kapısını aralıyor.