İller Arası Rekabet Endeksi’nde

Hatay 28. Sırada

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından üçüncüsü hazırlanan İller Arası Rekabet Endeksi’nde Hatay 28. sırada yer alırken, İstanbul, Ankara ve İzmir, 2009 ve 2014 verilerinde olduğu gibi yine rekabet sıralamasında zirvede yer aldı.

Demografik Yapı, Altyapı, Ulaşım, Sağlık, Eğitim, Sosyal Yaşam, Makroekonomi, Dış Ticaret, Finansal Piyasalar, Turizm, Tarım, İnovasyon, Girişimcilik, Yükseköğretim ve Teknolojik Altyapı başlıklarında gerçekleştirilen İller Arası Rekabet Endeksi, 81 İl adına önemli tespitleri gündeme taşıdı. Hatay, sıralanan hiçbir başlıkta ‘rekabet endeksi’ listesine giremezken, 81 İl arasında 28. sırada yer aldı.
-266 GÖSTERGE-
İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi İller Arası Rekabet Endeksi 2018-2019 Raporu’na dair detaylar, Merkez Müdürü Prof. Dr. Murat Şeker tarafından paylaşıldı. 81 İl düzeyinde, 2018-2019 dönemi verileri kullanılarak hesaplanan rekabet endeksi skorlarına dair bilgi veren Prof. Şeker; demografik yapıdan eğitime, sağlıktan sosyal yaşama, ekonomik ve sektörel yapıdan altyapı ve ulaşıma, inovasyondan girişimciliğe toplam 266 gösterge için toplanan verilerin kullanılarak, rekabete dayalı ana ve alt endekslerin hesaplandığını söyledi.
-4 İL ZİRVEDE-
Endeks verilerine göre; İstanbul, Ankara, İzmir ve Kocaeli, 2009 ve 2014 verilerinde olduğu gibi yine rekabet sıralamasında zirvede yer aldı. Antalya, Bursa, Eskişehir ve Konya bu illeri takip ederken, Aydın ve Tekirdağ, önceki dönemlere göre rekabetçi gücünü artırarak ilk 10 il arasına girdi. Önceki dönemlerde ilk 10’da yer alan Muğla, bu yıl 11. sıraya, Adana ise 12. sıraya geriledi. Balıkesir, Mersin, Çanakkale, Trabzon, Denizli, Kayseri, Sakarya ve Samsun, rekabetçi özelliklerini devam ettirdi.
Rapora göre 13 şehrin rekabetteki yeri değişmezken, 33 şehir, rekabet gücünü artırdı, 35 şehrin ise rekabet gücü azaldı. Demografik yapı, sağlık, sosyal yaşam, makroekonomi, finansal piyasalar, girişimcilik ve teknolojik altyapıda İstanbul, Ankara ve İzmir, lider şehirler olarak yer aldı. Ulaşımda İstanbul, İzmir ve Balıkesir, altyapıda ise İstanbul, Ankara ve Gaziantep öne çıktı. Eğitimde Denizli, Edirne ve Ankara, yükseköğretim alanında ise İstanbul, Ankara ve Eskişehir en rekabetçi iller olarak sıralandı. Tarımda Konya, Aydın ve Şanlıurfa, turizmde Antalya, İstanbul ve Muğla ilk sıralardayken, dış ticarette İstanbul, İzmir ve Bursa, inovasyonda ise İstanbul, Ankara ve Bursa lider şehirler olarak yer aldı.
-BOLU ZİRVEDE-
Rapora göre, demografik yapı alt bileşeninde yer alan göstergelerden hane halkı ortalama büyüklüğüne bakıldığında; Şırnak, Şanlıurfa, Batman ve Hakkâri’de bir hanede ortalama 6 kişi yaşadığı; Eskişehir, Çanakkale ve Balıkesir de ise 3’den az kişinin yaşadığı görüldü. Okuryazar kadın oranının en yüksek olduğu illerden Antalya, Çanakkale, İzmir, Denizli ve Tekirdağ’da kadınların %98’i okuryazar iken, bu oranın en düşük olduğu iller ise %86 ile Mardin ve Şanlıurfa olarak belirlendi. Sağlık bileşenine bakıldığında, 10.000 kişiye düşen yatak sayısında en yüksek değere sahip il, 48 yatak ile Bolu oldu. Bolu’yu 47 yatak ile Erzurum, Elazığ ve Edirne takip etti. Bu gösterge açısından en düşük değere sahip il ise Şırnak oldu.10 bin kişiye düşen doktor sayısında ise Ankara 31, Edirne ve Bolu 26, Isparta ve İzmir 25 iken, bu sayı Şırnak’ta 8, Hakkâri’de 9, Ağrı, Muş ve Iğdır’da 10 olarak gerçekleşti. Rekabet endeksinin bileşenlerinden biri olan ekonomik yapı incelendiğinde ise; ilde gerçekleştirilen ihracatın ülke ihracatı içindeki payı bakımından İstanbul’un %51 ile ilk sırada yer aldığı, İstanbul’u sırasıyla %6,6 ile Bursa, %6,0 ile İzmir ve %5,4 ile Kocaeli takip ettiği izlendi.
-AĞRI SONUNCU-
Türkiye’de toplanan 100 liralık verginin 44 lirası İstanbul’dan gelirken, İzmir ve Kocaeli 12 lira, Ankara ise 11 lira vergi geliri payına sahip olmasıyla öne çıktı. Bu gösterge açısından en düşük değeri alan iller, sırasıyla Bayburt, Çankırı ve Ardahan oldu. Türkiye’deki sanayi işletmelerinin %24’ü İstanbul’da iken, Ankara ve İzmir, sanayinin en fazla yoğunlaştığı iller arasında yer aldı. Ancak sanayi çalışanları açısından bakıldığında, İstanbul’dan sonra Bursa, en fazla sanayi çalışanın olduğu şehir oldu. Bursa, Ar-Ge birimi olan firma oranı açısından da İstanbul’un ardından ikinci sırada geldi. Yüksek teknolojiye dayalı ihracatta ise İstanbul’u Manisa takip etti. Kişi başına düşen banka mevduatı açısından incelendiğinde ise 58.481 lira ile İstanbul ilk sırada yer aldı. İstanbul’u 47.820 lira ile Ankara, 25.303 ile İzmir, 24.373 ile Muğla takip etti. Bu gösterge açısından sıralamanın sonunda ise 2.472 ile Ağrı yer aldı.
-KONUT SATIŞI-
Konut satışları incelendiğinde, hem birinci hem de ikinci elde en fazla konut satılan illerin başında İstanbul, Ankara ve İzmir geldi. Bu illeri Bursa, Antalya, Konya, Kocaeli ve Tekirdağ izledi. Ancak satılan konutlar arasında birinci el konut satışı oranının en yüksek olduğu iller; Şırnak, Kastamonu, Kırklareli, Bartın, Siirt, Sinop, Adıyaman, Düzce, Amasya, Ordu, Aksaray, Mardin ve Gümüşhane olarak sıralandı. Bu illerde satılan konutların %60’tan fazlası birinci el olarak belirlendi. İkinci el satış oranlarının yüksek olduğu iller ise Nevşehir, Yalova, Ardahan, Ankara, Kayseri, Muğla, Antalya, Kilis ve Balıkesir olarak sıralandı.
Organik tarımda çiftçi sayısı, tarımsal alan ve üretim miktarı açısından, Aydın, tüm iller arasında ilk sırada yer aldı. İyi tarım uygulamaları alanı açısından da Gaziantep, Şanlıurfa ve Adana öne çıktı. Bin kişi başına düşen otomobil sayısında 262 ile Ankara, 213 ile Muğla ve 206 ile Antalya ilk sıraları paylaştı. Bu gösterge açısından en düşük değere sahip olan iller ise 8 ile Hakkâri ve Şırnak oldu. Öte yandan, İstanbul’da kilometrekareye 764 araç düşerken, İzmir’de 117, Kocaeli’de 115 araç düştü. Bir önceki raporda, 2014 verilerine göre İstanbul’da kilometrekareye 620 araç düşerken, geçen 5 yılda İstanbul’da kilometrekareye düşen araç sayısında %23’lük bir artış gözlendi.
İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Şeker, veri odaklı şehir araştırmalarına devam edeceklerini ve bu araştırmanın bir rapor olarak önümüzdeki günlerde yayınlanacağını belirtti.  -Tamer Yazar-