Nöbetçi Eczaneler
Yaz aylarında artan ishale bağlı sıvı ve elektrolit kaybının ölümlere sebep olabildiği belirtilerek, bu dönemde bol su tüketilmesi, gıda güvenliğine özen gösterilmesi önerildi.
Ankara Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, AA muhabirine, hava sıcaklıklarının artmasının ishal ve enfeksiyon hastalıkları üzerindeki etkisine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Sıcak havanın doğrudan enfeksiyonlara sebep olmadığını ancak özellikle sıcak ortamda besinlerin sağlıklı şekilde korunabilmesinin zorlaştığını vurgulayan Azap, “Yüksek sıcaklıklarda, besinlerin içerisinde mikroorganizmalar üremeden muhafaza edilebileceği süre çok kısalıyor. Bu nedenle insanlar, gıdalarla mikroorganizmaları ya da mikroorganizmaların ürettiği toksin adı verilen çeşitli maddeleri aldıkları için ishal olabiliyor.” bilgisini verdi.
Azap, sıcak havalarda ishal vakalarında bir artış olduğunu, ishalin, vücudun elektrolit ve mineral dengesini bozduğunu aktardı.
Vücut sıvılarında elektriği iletebilen maddeler olarak tanımlanan elektrolitlerin, tuzlar, asitler veya bazlardan oluştuğunu ve vücuttaki su dengesini ve kanın pH değerini düzenlediğini, sinir ve kas hücrelerinin işlevleri için önem taşıdığını anlatan Azap, “Bu nedenle ishal, özellikle vücudun sıvı elektrolit ve mineral dengesini korumakta zorluk çeken küçük çocuklar ve ileri yaşlardaki kişiler için tehlikeli olabilir. Aslında ishalin kendi öldürmez, ishalin sebep olduğu sıvı ve elektrolit kaybı ölümlere sebep olabilir.” diye konuştu.
“Kaybedilen sıvı ve mineraller yerine konulmalı”
Azap, ishal gelişen kişilerin bol sıvı almasının sağlığının korunması için çok önemli olduğunun altını çizerek, “Bu kişilerin bol sıvı almaya dikkat etmeleri çok önemli, çünkü kaybedilen sıvı ve mineraller yerine konulmalı.” dedi.
Genellikle ishalin hiçbir tedaviye gerek olmadan düzeldiğini ifade eden Azap, vücudun ishalle toksini, mikroorganizmayı, bakteriyi veya virüsü dışarı atmaya çalıştığını belirtti. Azap, bunların dışarı atılmasıyla birlikte kişinin birkaç gün içinde iyileştiğini dile getirerek, şunları kaydetti:
“Beş günü geçen ishal vakası çok nadirdir, genellikle 2 ile 5 gün içerisinde kendiliğinden iyileşir. Bu sürede kaybedilen sıvı ve mineraller alınmalı. Çünkü, 2-5 gün içinde gerçekleşecek sıvı kaybı ölümcül sonuçlara sebep olabilir. Özellikle dış ortam bu kadar sıcakken zaten terleme ile çok fazla sıvı mineral, tuz kaybediliyorken bir de üzerine ishal eklenmesi ileri yaştaki kişiler ve küçük çocuklar için ölümcül olabilir.
İshali olan kişilerin bol su içmeleri önemli. İshal olunan dönemde kişi çok az idrara çıkıyorsa, bu vücudun susuz kaldığını göstergesidir. İshalle birlikte bulantı, kusma gibi reaksiyonlar varsa bir sağlık kuruluşuna başvurmakta fayda olacaktır.”
“Su kesintilerinin olduğu yaz aylarında ishal vakaları artabilir”
Tedbirli olunduğunda ishal riskinin önlenebileceğini belirten Azap, bunun için gıda güvenliğinin ilk sırada yer aldığına işaret etti. Azap, “Bir kere ishal olmamak adına gıda güvenliğine çok dikkat etmek lazım. Dışarıda bir şey yenecekse, temiz olduğundan emin olunmalı. Dışarıda, mümkün olduğu kadar pişmiş gıdalar tüketilmeli.” diye konuştu.
Su tüketiminde hijyenin de önem taşıdığını belirten Azap, sözlerine şöyle devam etti:
“Su konusunda dikkatli olmak lazım, olabildiğince kapalı su tüketilmeli. Şebeke suları da klorlandığından güvenli, klorlama aşaması kontrol ediliyor. Ancak su kesintileri söz konusu olduğunda, su yeni geldiği zaman bu klorlama yetersiz ve eksik kalabiliyor. Eğer su kesintileri sık oluyorsa, o dönem için en azından su kaynatılarak tüketilmeli, imkan varsa kapalı su tüketilmeli.
Bu dönemde bulaşın olmaması için tedbirler de önemli. Çünkü bunların çoğu bulaşıcı. Özellikle ishale etken olan virüs ise bu başkasına da bulaşabilir. Bu nedenle el temizliği çok önemli. Tuvalet öncesi ve sonrasında, yemek hazırlama öncesi ve sonrasında, yemek tüketme öncesi ve sonrasında eller akan suyun altında sabunla temizlenmeli.”
Muhabir: Yeşim Sert Karaaslan,Elif Tuğtekin