İskelet Mozaiğinde

Ne Yazıyor?

İskelet Mozaiği, Müze’ye gelenlerin en fazla ilgilendiği mozaiklerin başında geliyor, ki en çok da, üzerinde ne yazdığıyla dikkat çekmişti… Bugün Müze’ye gelenler mi? Türkçe ve İngilizce tabelalar arasındaki farka dikkat çekiyor! Sahi hangisi tam karşılığı? Türkçesi mi? İngilizcesi mi? Öncesi mi?

Eldeki hikâyenin Antakya adresindeyiz! İplik Pazarı mevkiinde! 2013’ten beri yürütülen kazı çalışmalarında! Roma döneminde Antiocheia olarak adlandırılan antik kentin bu kendi halindeki mahallesinde bulunan ve ‘İskelet Mozaiği’ olarak adlandırılanın Müze noktasında!
Bulunmakla bitmedi, ama üzerindeki yazı daha çok haber oldu, en çok da ‘ne’ yazdığı ve ‘ne’ anlama geldiği konusu! En sonunda, ‘Neşeli ol, hayatını yaşa’ şeklinde değerlendirildi. Kazı çalışmalarının başındaki isim, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Hatice Pamir, mozaikte; ‘Yemeğe koş’, ‘Uygunsuz zaman’ ve ‘Neşe’ yazdığını belirterek, ‘Neşeli ol, hayatını yaşa’ diye de yorumlanabileceğini söyledi.
Ardından gelen açıklama ise şöyle oldu:
“Yanlış bir şey değil. Neşeye çağrı nedir? Türkçeye çevirirseniz, ona da gelebilir. Yani, ‘Neşeli olan’, ‘Neşelen’ anlamına da gelebilir. ‘Neşeli ol, hayatını yaşa’ diye de yorumlanabilir. Neşeye çağrı, neşeye davet… İskelet motifini kullanmakla, ölüm temasını da kullanmış oluyor. Hem yaşama temasını hem ölüm temasını… O zaman ikisini birlikte düşündüğümüzde, böyle yorumlanabilir. ‘Neşeli ol, hayatını yaşa’ yorumu çok da yanlış çıkmaz.”
Peki, bugün mü? Bugün, bu ünlü mozaik, Hatay Arkeoloji Müzesi’nde sergi alanında! Düne dair söylenenlerin biraz uzağında ve biraz farklı! Mozaiğin Türkçe tabelası şöyle… “Neşe, neşelen, mutlu ol, hayata katıl…” İngilizce tabelada yazan ise şöyle… “Enjoy, having fun, cheering up…” Bunun anlamı, “Hayatın keyfini çıkar, eğlen ve neşelen…”
Aslında, bakıldığında, hepsi “aynı kapıya çıkıyor” denilebilir! Ama konu, kurumsal bir sunum ve çeviri! O nedenle, hepsinin “aynı kapıya çıkması” değil, ama aynı kelimelerle birbirini karşılaması, beklenen ve istenen! Bunun anlamı ise, ya Türkçe ifadenin İngilizce’yi karşılaması ya da İngilizce açıklamanın Türkçe’yi karşılaması gerektiği! Tamam da, son kararımız ne? Mozaik’te tam olarak ne yazıyor? Hangi kelimelerle, ne anlatılıyor? -Tamer Yazar-