Kanun Çıktı, Neler Var?

Yardım toplanması ve derneklerle ilgili düzenlemeler ne içeriyor?

TBMM’de kabul edilen, Kitle İmha Silahlarının Önlenmesine İlişkin Kanunda Yardım Toplama ve Dernekler Kanunu ile ilgili olarak, yeni düzenlemeler söz konusu. Hatay Valiliği, dün çıkan yasa ile ilgili olarak, sivil toplum örgütlerini bilgilendirme amaçlı olarak şu özet bilgileri aktardı:
-Değişikliklere neden ihtiyaç duyuldu?
Düzenlemeyle, daha etkili bir denetimle şeffaflığın sağlanması, vatandaşlarımızın hayır duygularının suiistimalinin engellenmesi ve sivil toplum kuruluşlarının daha etkin ve daha güvenilir olması amaçlanmakta. Ayrıca üyesi olduğumuz ve terörizmin finansmanı ile mücadele konusunda politikalar geliştiren Financial Action Task Force-FATF’nin (Mali Eylem Görev Gücü) tavsiyeleri de karşılanmaktadır.
-Bu kanun hükümleri ile yardım toplanması zorlaştırılmakta mıdır?
Hayır.
-Yurt dışına yapılacak yardımlara ilişkin bir sınırlandırma bulunmakta mıdır?
Hayır.
-Derneklere üye olunması konusunda bir sınırlama getirilmiş midir?
Hayır.
-Dernek organlarında hangi durumlarda görev alınamaz?
Terörizmin finansmanı, uyuşturucu ve kara paranın aklanması suçlarından mahkum olanlar, derneklerin yönetim ve denetim kurulunda görev alamazlar. Bu kişiler, yasaklanmış hakların geri verilmesi (memnu hakların iadesi) durumunda görev alabilirler.
-Derneklerde görevden uzaklaştırma hangi durumlarda mümkündür?
a) Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’da yer alan suçlar,
b) Türk Ceza Kanunu’nda yer alan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,
c) Türk Ceza Kanunu’nda yer alan suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçlarından dolayı yönetim ve denetim kurullarında görevli olanlar ve ilgili personel hakkında mahkeme tarafından dava açılarak kovuşturma başlatılması halinde, bu kişiler veya bu kişilerin görev yaptığı organlar, geçici bir tedbir olarak İçişleri Bakanı tarafından görevden uzaklaştırılabilir. Bakan tarafından görevden uzaklaştırılanların yerine, ancak mahkeme tarafından görevlendirme yapılır.
-Önceki mevzuatta görevden uzaklaştırma bulunmakta mıydı?
Evet.
-Derneklerin faaliyetten alıkonulması hangi durumlarda mümkündür?
Yukarıdaki maddede sayılan nedenlerle uygulanan görevden uzaklaştırma tedbirinin yeterli olmaması ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, İçişleri Bakanı, derneği geçici olarak faaliyetten alıkoyabilir ve derhal mahkemeye başvurur. Mahkeme, 48 saat içinde faaliyetten geçici alıkoymaya ilişkin kararını verir.
-Önceki mevzu-atta, derneklerin faaliyetten alıkonulmasına ilişkin düzenleme bulunmakta mıydı?
Evet.
-Diğer ülkelerin mevzuatında görevden alma ve faaliyetten alıkoymaya ilişkin düzenleme bulunmakta mıdır?
Evet.
-Denetimlerde neden bilirkişi görevlendirilebilmektedir?
Dernek denetimlerinde uzmanlık gerektiren konularda durumun tespiti için bilirkişi görevlendirilebile-cektir. Bunların, denetim ve karar alma yetkisi bulunmamaktadır.
-Derneklerin diğer kamu görevlilerince denetlenmesi yeni bir uygulama mıdır?
Kamu görevlilerinin, mevcut durumda da İl İdaresi Kanunu’na göre, dernek denetiminde görevlendirilmesi mümkündür. Yeni durumda bu husus, Dernekler Kanunu’na işlenerek, denetimde görev alacak kamu görevlilerinin eğitim, nitelik, bilgi ve becerilerinin artırılması amaçlanmıştır.
-Dernek denetimlerinde belge ve bilgi istenebilmesine yönelik düzenleme, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na aykırı mıdır?
Hayır.
-Vakıflar, Dernekler Kanunu kapsamına alınmakta mıdır?
Merkezleri yurt içinde bulunan vakıflara ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmamıştır. Sadece merkezleri yurt dışında bulunan vakıfların Türkiye’deki faaliyetleri kanun kapsamına alınmıştır.
-Düzenlemede örgütlenme özgürlüğüne aykırı bir husus bulunmakta mıdır?
Hayır.
-Düzenleme, Anayasa’ya ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne uygun mudur?
Düzenleme, Anayasa’nın “Dernek Kurma Hürriyeti” başlıklı 33’üncü maddesinin “…Dernek kurma hürriyeti ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlâk ile başkalarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir. Dernekler… Ancak, millî güvenliğin, kamu düzeninin, suç işlenmesini veya suçun devamını önlemenin yahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, kanunla bir merci, derneği faaliyetten men ile yetkilendirilebilir” hükmü ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “Toplantı ve Dernek Kurma Özgürlüğü” başlıklı 11’inci maddesinde belirtilen “ulusal güvenliğin, kamu güvenliğinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli olanlar dışındaki sınırlamalara tabi tutulamaz” esaslarına kesinlikle uygun olarak yapılmıştır. -Haber Merkezi-