Nöbetçi Eczaneler
Hatay’ın da içinde olduğu kentlerde, zeytin ve zeytinyağı sektöründe; üretici, tüccar, ihracatçı başlıklarında yaşanan ‘Afrin Zeytinyağı’ tartışmasının son adresi, Dışişleri Bakanlığı’nın 2020 yılı bütçe görüşmelerinin yaşandığı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu oldu. Yaşanan tartışma, komisyon tutanaklarına da yansıdı.
Türkiye’nin, 2018 sonlarında, Suriye sınırındaki Afrin’den zeytinyağı alımına başlaması, geçmişte kaçak yollarla Türkiye’ye giren Afrin zeytinyağını gözde bir ihracat ürünü haline getirirken, gelinen süreç, bugün sektörün tüm paydaşları tarafından tartışılmaya devam ediliyor.
Hükümetin, başta 600 tonluk alım ile sınırlı tutulacağını söylediği Afrin zeytinyağı, 2018’den bu yana, Tarım Bakanlığı eliyle, herhangi bir ithalat işlemine tabi tutulmadan, Afrin’deki üreticilerden alınıp Türkiye’ye getiriliyor. Afrin zeytinyağını, Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla Bakanlık’tan satın alan şirketlerin, ürünü iç piyasaya sunmadan 6 ay içinde ihraç 
etmeleri gerekiyor.
Yerli zeytinyağı üreticileri ise, Afrin zeytinyağı konusunda ihracatçı şirketler kadar mutlu değil. Üreticiler, Afrin zeytinyağının piyasaya girmesiyle beraber, zeytinyağının litre fiyatının düştüğünü ifade ediyor.
-PYD’YE GELİR!-
20 Ocak 2018’de, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu grupları tarafından, Suriye’nin Halep ilinin Afrin ilçesi ile Azez ilçesine bağlı Tel Rıf’at kentine yönelik başlatılan askeri harekat sonrasında, bölge, Kürt Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve onun silahlı kanadı olan Halk Savunma Birlikleri’nden (YPG) alınmıştı. Bu bölge, Suriye’nin en zengin zeytin arazilerine sahip olduğu için de, bu operasyona Zeytin Dalı Operasyonu adı verilmişti. Ardından bir açıklama yapan Hükümet, Kasım 2018’de, Afrin’de üretilen zeytinyağının işlenip ihraç edilmek üzere Türkiye’ye getirileceğini ifade etmişti. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, o dönem yaptığı açıklamada, Afrin’den getirilecek ürün miktarının 600 ton ile sınırlı olacağını, bunun da yıllık yaklaşık 200 bin tonluk zeytinyağı üretimi yapan Türkiye için önem taşımadığını açıklamıştı. Hükümet yetkilileri, Afrin zeytinyağlarının Türkiye’ye getirilmesindeki asıl amacın, buradan elde edilecek gelirin PYD’ye ulaşmasını engellemek olduğunu da dile getirmişti.
Türkiye, Afrin’den gelen zeytinyağının geçişini kolaylaştırmak ve bölge ile ticareti artırmak amacıyla, Hatay’ın Kumlu ilçesinde gümrük kapısı inşa etmiş, hizmete giren gümrük kapısına da ‘Zeytin Dalı Gümrük Kapısı’ adı verilmişti.
-TARTIŞMA-
Ankara’nın bölgedeki dengeler açısından verdiği kararın iç piyasaya etkisi tartışılırken, bir başka tartışma, yine aynı başlıkta, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda yaşandı. Dışişleri Bakanlığı’nın 2020 yılı bütçe görüşmeleri sırasında, muhalefet milletvekilleri Türkiye’nin Suriye politikasını eleştirirken, gündem, ‘Afrin’den gelen zeytin ve zeytinyağı oldu.
Rus haber ajansı Sputnik’ten Yurdagül Şimşek’in haberine göre, CHP Genel Başkan Yardımcısı Ünal Çeviköz, “Suriye’nin toprak bütünlüğünü, siyasi egemenliğini ve bağımsızlığını Gaziantep merkezli geçici Suriye Hükümeti kurarak, bu oluşumun Başkanını da televizyonlara çıkararak, bu 
oluşumun Suriye’den alınan diplomalara denklik vermesine izin vererek, Afrin’de ÖSO’nun çaldığı zeytinlerden üretilen zeytinyağlarını Türkiye üzerinden ihraç ederek, Suriye’de fakülte kurarak sağlamak mümkün değildir. Bütün dünya, Suriye’deki askerî varlığımızın giderek azaltılmasını beklerken, görülen odur ki, AKP’nin Suriye’den çıkmaya niyeti yoktur. Olsaydı, Suriye toprakları üzerinde Türkiye merkezli olarak kurumsallaşmaya çalışılmazdı” diye konuştu.
-AFRİN ZEYTİNİ-
AKP Manisa Milletvekili Uğur Aydemir ise, CHP’li Çeviköz’ün, “Afrin’de ÖSO’nun çaldığı zeytinlerden üretilen zeytinyağlarının Türkiye üzerinden ihraç edilmesine” yönelik sözlerini kınadığını ifade etti.
Bu konudaki tartışma, komisyon tutanaklarına şöyle yansıdı:
Uğur Aydemir (AKP)- … Afrin’den veya Suriye’den zeytin ve zeytinyağı Türkiye’ye gelmekte midir? Evet, gelmektedir. Orada yaşayan insanlar, Afrin’deki insanlar zeytin üretmektedirler, zeytinyağı üretmektedirler. Eğer biz, bunları Türkiye olarak almazsak, bunları kim alacak değerli arkadaşlar? Kim alır bunları, kim satar?
Serpil Kemalbay (HDP)-
İtiraf ediyorsunuz.
Uğur Aydemir (AKP)-
Evet, Türkiye’ye geliyor, itiraf ediyoruz. PKK’nın eline mi bırakacağız bunları, PKK’nın eline mi bırakacağız?
Serpil Kemalbay (HDP)-
Kim ekti o zeytinleri? Suriyeliler, Afrinliler ekmedi mi?
Uğur Aydemir (AKP)- Müdahale etmeyin lütfen. Eğer birileri, “Türkiye’ye, Özgür Suriye Ordusu tarafından çalınarak zeytin ve zeytinyağı geliyor, Türkiye de bunları kabul ediyor.” derse ben bu cümleyi de kınıyorum. Kim bu lafı ettiyse, kınıyorum.
Serpil Kemalbay (HDP)- Zeytin sahiplerine bir şey verilmiyor.
Uğur Aydemir (AKP)- Türkiye, hırsızların malını almaz. Türkiye, oraya gidip, kendi imkânlarıyla oradaki vatandaşlar mağdur olmasın diye, oradaki vatandaşların ürettiği ürünler değerinde satılsın diye onlara yardımcı olmaktadır. Değerli arkadaşlar, bunu böyle bilelim.
Tülay Hatımoğulları Oruç (HDP)- Askerî gücünüzle alıyorsunuz.
-ODA TALEBİ-
Bilindiği gibi, konu, Antakya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Yönetimi tarafından da geçtiğimiz ay içinde gündeme taşınmış, Afrin’den gelen zeytinyağının iç piyasada satışının yapıldığı, bu durumun da yerli üreticiyi olumsuz yönde etkilediği ve fiyatların da bir anda büyük oranda düştüğü ifade edilmişti. Bu soruna bir çözüm bulunması adına; Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’a ve Hatay Valiliği’ne Oda Başkanı Hikmet Çinçin imzasıyla gönderilen dilekçelerde de, “Afrin bölgesinden gelen zeytinyağının 3 ay içinde ihraç edilmesi gerekirken, iç piyasaya satışı yapıldığı, bunu kimin yaptığının anlaşılması için bir inceleme yapılması, öte yandan yerel üreticileri koruma adına da, Afrin’den gelen zeytinyağının sadece Serbest Bölgelerde ticaretinin yapılma-sı zorunluluğu getirilmesi” talep edilmişti. -Tamer Yazar-