Hatay’ın kaybolmaya yüz tutmuş kadim değerlerinden biri olan Hatay Sarısı İpeği, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret alarak resmi olarak tescillendi. Tescil süreci, 13 Haziran 2023’te başlatılmış, 17 Eylül 2025 itibarıyla da başarıyla tamamlanmıştır.
“Hatay Sarısı İpeği” olarak bilinen bu endemik türünün yeniden doğuş hikâyesi, Defne Apollon İpekçilik’in özverili çalışmaları sayesinde mümkün oldu. Emel & Fikret Duman çifti, kızları Tuğçe Duman Pedük ve destek veren akademisyenlerle birlikte büyük bir kültürel mirası günümüze taşıdı.
Yedi Yıllık Arayış, Dört Yıllık Bilimsel Çalışma
1970’li yıllarda “hastalıklı ırk” gerekçesiyle üretimi durdurulan Hatay Sarısı İpeği, ipek böceği yetiştiricisi Emel Duman’ın kararlılığı sayesinde yeniden hayat buldu. Duman, yedi yıl boyunca Hatay ve çevresinde bu ırkın yumurtalarını aradı. Umudunu yitirmediği bir anda, yaşlı bir amcanın beslediği az sayıda yumurta arasında bir avuç Hatay Sarısına ulaştı.
Evinin altındaki küçük laboratuvarda başlayan bilimsel serüven, dört yıl boyunca dört farklı üniversiteden akademisyenlerin de desteğiyle sürdü. Ardından, Defne Apollon İpekçilik bünyesinde bu nadide türün düzenli üretimi sağlandı.
Depremle Sarsılan Emek, Umuda Dönüştü
6 Şubat 2023 depremleri, Hatay’ın yanı sıra Defne Apollon İpekçilik’in çalışmalarını da derinden etkiledi. Ancak Emel Duman ve ekibi, yılmadı. Depremin ardından yeniden ayağa kalkarak, üretim sürecine devam etti ve tescil başvurularını tamamladı. Bu çaba, yalnızca bir üretim başarısı değil; aynı zamanda kültürel direnişin ve kadim bilgiye sahip çıkmanın simgesi oldu.
Akademik İş Birliği ve Ortak Emek
Tescil başvurusu; T.C. Hatay Valiliği, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi ve bilimsel yürütücü Prof. Dr. Feza Can öncülüğünde; Doç. Dr. Berna İleri, Dr. Öğr. Üyesi Başak Tok Ulaşlı, Prof. Dr. Coşkun Durgaç, Prof. Dr. Yahya Kemal Avşar, Prof. Dr. Elvan Özkavruk gibi kıymetli akademisyenlerin katkısıyla hazırlandı. Süreci büyük bir özveriyle yürüten Huriye Özener ve Defne Apollon İpekçilik ekibi, bu eşsiz ürünün coğrafi işaret almasını sağladı.
Üretim sürecinde emeği geçen Bedia Doğruel, Tuğçe Duman Pedük, Fikret Duman, Yağız Pedük ve Hatice Gül de bu başarının mimarları arasında yer aldı.
Antakya Gazetesi olarak, “Hatay Sarısı İpeği”nin yaşatılma sürecine en başından bu yana tanıklık ettik. Hatay’ın kültürel mirasının yeniden ayağa kalktığı bu süreçte, emeği geçen herkesi yürekten kutluyor; bu başarı hikâyesinin daha geniş kitlelere ulaşması için desteğimizi sürdürüyoruz.
Hatay Sarısı İpeği’nin coğrafi işaretle belgelenmesi, yalnızca bir ürünün değil; bir kültürün, bir tarihin ve bir direnişin tescillenmesi anlamına geliyor. Bu başarı, geçmişin mirasını geleceğe taşıyan herkese ithaf edilmiştir.
HATAY SARISININ İLK GÖRÜNTÜLENDİĞİ VİDEO