ABD’li ilaç şirketi Pfizer’in, Hataylı Bilim Adamı Prof. Dr. Uğur Şahin’in kurucu ortağı ve CEO’su olduğu BioNTech ile geliştirdiği aşı adayının 3’üncü aşama denemelerine Türkiye’de de izin verilirken, koronavirüse karşı bağışıklık sağlamayı amaçlayan aşı çalışmalarında sonuca yaklaşılıyor.
Türkiye’de, klinik öncesi geliştirme aşamasında 13 aşı adayı bulunuyor. Ege Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi, Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi, Acıbadem Labmed Sağlık Hizmetleri A.Ş., Ankara Üniversitesi, İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi, Boğaziçi Üniversitesi, Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi ve Koçak Farma, Kovid-19 aşısı için çalışmaları yürütüyor.
Ancak bu kalabalığın Hatay bağlamında dikkati çeken başlığı, Almanya’da, BNT162b1 adıyla, Hataylı bir bilim adamı tarafından yönetiliyor.
Almanya’da, Hataylı bilim insanı Prof. Dr. Uğur Şahin’in kurucu ortağı olduğu biyoteknoloji firması BioNTech’in geliştirdiği “BNT162b1” adlı aşı adayı da 3’üncü aşama denemelere geçen aşı adayları arasında. 4 ayrı formül olarak geliştirilen aşı adayının “b1” ve “b2” versiyonları, insanlar üzerinde test edilmeye başlandı. RNA temelli aşı, Kovid-19’u etkisiz kılan kan şekeri enzimleri ile alımlayıcı-bağlayıcı İmmünoglobulin G antikorlarını harekete geçirmeyi, hücre düzeyinde bağışıklık tepkisi yaratan CD4+ ve CD8+ glikoproteinleri artırmayı amaçlıyor.
ABD’de Pfizer, Çin’de Fosun Pharma ilaç firmalarının üretim lisansını aldığı aşı adayı için 1. ve 2. aşama klinik denemelerinin Almanya’da yürütülmesinin ardından, 27 Temmuz’da, ABD ile Arjantin ve Almanya’nın aralarında olduğu diğer ülkelerde 30 bin sağlıklı gönüllünün katılması hedefiyle 3. aşama klinik denemeler başlatıldı.
Pfizer, 12 Eylül’de denemenin katılımcı sayısını 44 bine çıkarmak için ABD Gıda ve İlaç İdaresi’ne (FDA) başvuruda bulundu. Şirket Üst Yöneticisi Albert Bourla, 14 Eylül’de, aşının etkinliğine dair kesin sonuçları ekim sonuna kadar almayı beklediklerini, tescil, imalat ve dağıtım süreçleri için de hazırlıklara başladıklarını bildirdi. ABD yönetimi, testlerin başarılı olması durumunda, Aralık’ta 100 milyon doz, sonrasında 500 milyon doz daha aşı satın almak üzere Pfizer ile 1,9 milyar dolarlık anlaşma yaptı. Japonya, aşıdan 120 milyon doz, AB ise 200 milyon doz satın almak üzere anlaşmaya vardı. Tamer Yazar