Mermer Kaplamalar

Kent kimliğinin neresinde?

Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü ile Antakya Belediyesi işbirliğinde gerçekleştirilecek Uzun Çarşı Restorasyon Projesi’nin 1. Etap çalışmaları için iskeleler kuruldu, çalışmalar başladı ama… Kültür Varlıkları ve Müzeler eski Genel Müdürü, Antakya Kültürel Mirası Koruma Derneği Başkanı, Arkeolog Kenan Yurttagül, kent kimliği ya da kültürü ile bağdaşmayan ‘mermer’ kaplamaları sordu.

Kadim kent Antakya’nın, kent kimliği ve yaşam kültürü adına önemli bir yere sahip olan Uzun Çarşı’nın restorasyon ve yenileme çalışmaları için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Antakya Belediyesi arasında 2020 yılının Haziran ayında imzalanan protokolün ardından ifade edilenler, bu kentin beklediği yatırımlar adına umut verdi.
Antakya Belediye Başkanı İzzettin Yılmaz, “Uzun Çarşı Restorasyon Projesi, hepimizin hayaliydi. Kültür ve Turizm İl Müdürlüğümüzün işbirliğiyle, öncelikle ilk etabı ardından, Uzun Çarşı’nın tamamının üst yapı ve dış cephe restorasyon çalışmalarını gerçekleştiriyoruz” derken, AK Parti Hatay Milletvekili, dönemin Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Hüseyin Yayman, “Hatay’ın en önemli eserlerinden bir tanesi, Uzun Çarşı’nın restorasyon ve renovasyon çalışmasıdır. Kültür ve Turizm Bakan Yardımcılığım dönemimde, bu projenin ismini dahi kimse ağzına alamazken, ‘biz buna başlayacağız’ dedik. O dönemlerde bulunan Bakanımız, Belediye Başkanımız, İl Kültür ve Turizm Müdürümüz Hüsnü Işıkgör’ün büyük katkıları ile bu noktaya geldik. 2 yıl gibi, uzun bir proje aşaması oldu. Çünkü bu, bir tarihi yapı, korunması ve kullanılması gerekiyor. Böyle bir protokol ile tarihi Uzun Çarşı’da tarihi adım atıyoruz” tespitinde durdu. Protokolün tarafları arasında yer alan İl Kültür ve Turizm Müdürü Hüsnü Işıkgör ise hassasiyete dikkati çekti… “Proje aşaması uzun sürdü. Çünkü doğru yapılması lazım, geleceğe en iyi şekilde aktarılması lazım. Toplam 195 adet tescilli yapımız, 402 adet tescilsiz yapımız var. Üst örtü olarak 11 bin 200, tasarım olarak 12 bin metre kare alan var. Planlama, 5 adede bölündü. Bunun için de ilk etap olarak başlıyoruz…”
-SORULAR!-
Bugün, başlanan ilk etaptayız. Kurulan iskeleler arasından ilerlerken, yan yana dizili dükkânların tüm ön cephelerinin mermer bir malzeme ile kapatıldığına şahitlik ediyoruz. Finalde çıkacak görüntünün meraklı bakışları arasında bir isim daha var. Kültür Varlıkları ve Müzeler eski Genel Müdürü, Antakya Kültürel Mirası Koruma Derneği Başkanı, Arkeolog Kenan Yurttagül…
Yapılan çalışma noktasında duran ve kent kimliği başlığında durup sorularını paylaşan Kenan Yurttagül’e hem Uzun Çarşı için sorduk, hem de yıkım çalışmaları devam eden Vakıf İşhanı için…

Sorularımıza başlayalım o zaman…

Konumuz, Antakya’nın geleneksel hayatının belki de en can alıcı ve üretken noktası, Uzun Çarşı… Burada başlatılan bir yenileme ve düzenleme çalışması var, biliyorsunuz. Ankara destekli, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü ile Antakya Belediyesi işbirliğinde gerçekleştirilen bu çalışma, tarih ve kültür konularında uzman biri olarak, size ne anlatıyor?

İyi niyetle başlanılan projeler, ne yazık ki düşünüldüğü gibi olmuyor. Zira burada yapılan mermer kaplamaları, bu şehrin hiçbir köşesinde görme şansınız yok. Ahşap kaplama olsa, belki daha anlaşılır olacak. Bu projeler, kim tarafından yazılıyor, kim tarafından onaylanıyor bilemiyorum. Ama lütfen, yöneticiler gelsinler ve baksınlar. Bu projenin nereye kadar gideceğini anlatsınlar ki, biz de ikna olalım. Mesela mermeri burada neden kullandıklarını söylerlerse, çok mutlu olacağım.

Yerel bazlı yapılsa da, bu proje, Ankara’dan da onay gören bir proje. Ankara’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı nezdinde de, Hatay’ın Milletvekilleri nezdinde de ‘onayı’ alınmış bir proje. Bu kadar önemli yerlerden ve imzalardan geçmiş bir çalışmada çıkan bu görsel, neden bu kadar tartışmalı bir durum yaratıyor sizce?

Sanıyorum, Antakya şehrinin farkında değiller. Antakya şehrini çok bilmiyorlar. Antakya’nın tarihini ve kültürünü çok bilmediklerinden, bu tür projeler çıkıyor maalesef. Merak ediyorum… Bu projeyi kim çizdi? Hangi bilgi birikimiyle, hangi teknik bilgiyle, hangi tarihi ve kültürel birikimiyle bu projenin çizildiğini gerçekten de merak ediyorum. Birazcık kitap, sayfa karıştırsalar, bunun böyle olmadığını görecekler. En azından, bu bölgede yaşayan ve çalışan insanlara sorsalar, eski Antakya’nın o coğrafyası içinde, bu durumları anlatabilirlerdi. Eski Antakya şehrinden, dükkânlarından bahsedebilirlerdi.

Son olarak… Uzun Çarşı’da başlatılan çalışmayı yerinde gördünüz ve şimdi de, yıkım çalışması başlatılan Vakıf İşhanı’nın hemen yanı başındayız. Adeta bir hediye paketi gibi kapatılmış halde. Buradan çıkacak nasıl bir proje sizi mutlu eder?

Bu konuyu sizinle daha önce de konuşmuştuk. Evet, paketlemişler gibi görünüyor. Etrafına çuvallar da koymuşlar, haklı olarak önlem de almışlar. Bu, güzel bir şey ama… Aynı şeyi söyleyeceğim bir kez daha, kimse kusura bakmasın lütfen.
Bu proje yıkıldı, tamam! Peki, ardından devamı nedir? Bu şehrin, bir açıklamaya ihtiyacı var. Yöneticiler, bundan sonra ne yapacaklarını açıklamalılar. Burayı yıkacaklar ve bir arkeoparka mı dönüştürecekler? Yıkacaklar, söylendiği gibi bir İşhanı mı yapacaklar? Hatta bu alanı biraz daha derinleştirip, altına otopark mı yapacaklar? Bunu bilmek, Antakyalıların hakkı. Bu konuda açıklama bekliyorum. Yoksa acaba, ‘oldu-bitti’ye getirip, kazıp, binayı mı çıkartacaklar, bilmiyoruz. Bunlar hep bilinmeyen şeyler.
Antakya’nın Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO), Büyükşehir Belediye Başkanı ile bir takım kuruluşlar, buranın, bir açık hava parkı olmasını önerdiler ve istediler, ki bunlar önemli kuruluşlar. Bu kuruluşlara ve Antakyalılara kulak vermekte yarar var.

Teşekkürler…

Tamer Yazar