NATO’dan çıkalım mı?

ATATÜRK’ün dış politikası; ¨milli gücü ve ulusal çıkarları esas alan¨, ¨gerçekçilik¨, ¨tam bağımsızlık¨ ve ¨anti emperyalizm¨ ilkelerine dayanan milli bir siyasettir. Bu politika dışlanmamalıydı…

TÜRKİYE’YE UYARILAR

ABD Genelkurmay Başkanı, Pentagon sözcüsü, NATO Askeri Komite Başkanı, NATO Hava Kuvvetleri Komutanı ve ABD Hava Kuvvetleri Müsteşar Yardımcısı, Rusya’dan S-400 füze sistemi almasıyla ilgili Türkiye’ye çeşitli zamanlarda uyarıda bulundular. ABD ve NATO açıkça: “Türkiye sistemi alırsa, ateşe daha fazla benzin dökmüş olacak” mesajını sürekli vurgulamaktan çekinmiyorlar.

TÜRKİYE’NİN NATO ÜYELİĞİ

İkinci Dünya Savaşı sonrası, Sovyet Rusya’ya karşı 4 Nisan 1949’da Washington’da ¨Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü¨ (North Atlantic Treaty Organization-NATO), 12 ülkenin katılımıyla kuruldu. ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda, Lüksemburg, Norveç, Danimarka, İzlanda, Portekiz ve İtalya kurucu ülkelerdi.

Mayıs 1950’de, CHP Hükümeti NATO’ya üyelik için ilk başvuruyu yaptı. İtalya desteklerken, ABD, İngiltere ve Fransa Türkiye’nin NATO üyeliğine karşı çıktı. 14 Mayıs 1950’de Demokrat Parti (DP) iktidar oldu. DP iktidarı, 1 Ağustos 1950’’de NATO’ya üyelik başvurusunu yaptı; ancak Eylül’de reddedildi.

Kuzey Kore’nin Güney Kore’ye saldırısı üzerine Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi (BMGK), üye ülkeleri yardıma çağırdı. Bu çağrıya ABD’den sonra, Türkiye ikinci devlet olarak olumlu yanıt verdi. Türkiye’nin de aralarında bulunduğu, sadece 17 ülke Kore’ye asker gönderdi. 25 Temmuz 1950’de, DP iktidarı 4500 kişilik bir birliği Kore’ye göndermeye karar verdi. ABD senatörü Cain, 28 Temmuz 1950’de Türkiye’de yaptığı basın açıklamasında, “Kore’ye asker yollarsanız, NATO’ya girersiniz” koşulunu ileri sürdü.

DP hükümeti, Cain’in istediğini yaptı ve 500 kişilik ilk birlik 20 Eylül’de İskenderun’dan yola çıkarıldı. Savaş kararını Meclis’in onaylaması gerekirken; DP iktidarı, Kore Savaşı kararında ve asker gönderilmesinde Meclis’i yok saymıştı.

Bu arada ABD, Sovyetler’e karşı Türkiye’de askeri üsler kurmak istiyordu. 16‐20 Eylül 1951’de Ottowa’da (Kanada) toplanan NATO, Türkiye ve Yunanistan’ın NATO’ya üye olmasına karar verdi. TBMM, 18 Şubat 1952’de Türkiye’nin NATO üyeliğini oy birliğiyle onayladı. Böylece, Kore Savaşı ve ABD’ye üs verilmesi karşılığında NATO’ya üye olunmuştu. Kore’de 721 şehit verildi. DP’li Samet Ağaoğlu’na ve bazı kaynaklara göre Menderes’e ait olduğu söylenen şu ifade, DP iktidarının dış politikasının bir özetiydi: “Kore’de bir avuç kan verdik, ama büyük devletler arasına katıldık.”

NATO’DAN AYRILAN ÜLKELER

4 Nisan 1949’da imzalanan 14 maddelik NATO Anlaşması’nın, üyelerin ayrılması esasını açıklayan 13’üncü maddesi şöyle: “Antlaşma 20 yıl boyunca yürürlükte kaldıktan sonra herhangi bir taraf, ayrılma bildirimini Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti’ne vermesinden bir yıl sonra taraf olmaktan çıkabilir. ABD Hükümeti, aldığı her ayrılma bildiriminden tüm tarafları haberdar edecektir.” NATO’nun, üye ülkeyi ittifaktan ayırma gibi bir hükmü ise bulunmuyor.

Fransa Cumhurbaşkanı De Gaulle, “Fransa’nın bağımsız bir savunma politikası izlemesi gerektiği” düşüncesiyle, 7 Mart 1966’da ABD Başkanı Johnson’a NATO’dan ayrılma isteğini bir mektupla belirtti. 14 Mart 1967’de, Fransa NATO’nun askeri kanadından ayrıldı ve Paris’teki NATO Karargahı Belçika’ya taşındı. Fransa bir nükleer güç olmasına rağmen, NATO dışında kalamadı ve 1995’te başlayan süreçle 2009 yılında tekrar NATO’nun caydırıcılık şemsiyesine geri döndü.

Yunanistan, 1952’de Türkiye’yle birlikte NATO’ya üye oldu. Kıbrıs Barış Harekâtı’nda, NATO’nun Türkiye’ye yeterli tepki göstermediğini ileri sürerek 16 Ağustos 1974’te NATO’nun askerî kanadından çekildi. 1977’de geri dönmek istedi, ancak Türkiye’nin karşı çıkışı nedeniyle üye olamadı. 12 Eylül 1980 askeri darbesinden hemen sonra 20 Ekim 1980’de, Türkiye’nin onay vermesiyle tekrar NATO’ya dönebildi.

NATO’YA ÜYE OLMAK İSTEYEN ÜLKELER

Sovyetler’in dağılmasından sonra Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Polonya ve diğer eski Varşova Paktı ülkeleri NATO şemsiyesi altına girmek için büyük çaba harcadılar. Bu ülkeler, NATO standartlarına ulaşabilmek için hızlı adımlar attılar ve sonunda üye oldular. NATO’ya girmek için sırada sabırsızlıkla bekleyen Gürcistan, Azerbaycan, Moldova, Ukrayna gibi ülkeler; Barış İçin Ortaklık sürecinde (BİO) NATO’ya üyeliği hayal etmeye devam ediyorlar.

TÜRKİYE’NİN ULUSAL ÇIKARLARI ABD’YLE ÇATIŞMA HALİNDE

Suriye ve Ortadoğu’da Türkiye’nin ulusal çıkarları, ABD ile çatışma durumunda. ABD, Türkiye’nin terör örgütü olarak kabul ettiği Suriye’deki PKK’nın kolu YPG’yi eğitip, donatarak düzenli bir ordu durumuna getirmekte. ABD, Suriye ve Irak’ın bölünmesinden yana bir politika izliyor. Bu da, Türkiye’nin BEKA’sını olumsuz etkilemekte. ABD, geçmişte de PKK’ya da yardım ve destek sağladı. Ayrıca, Türkiye’nin Batı ile olan ilişkilerde gittikçe derinleşen bir kırılganlık söz konusu.

Öte yanda, Irak ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması yönünde, Türkiye’nin Rusya ile politikaları bugün için örtüşmekte. Türkiye, 2011’den 2016’ya kadar sürdürdüğü politikaları bırakarak Rusya’yla işbirliğini artırdı. Bu işbirliği, Rusya’dan S-400 füze sistemi alım aşamasına kadar geliştirildi.

NATO ANLAŞMASI VE RUSYA
NATO Anlaşmasının, “Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için” şeklinde özetlenebilecek ünlü 5’inci Maddesi doğrultusunda belirlenen “ortak düşman”, tehdit değerlendirmesi için temel oluşturur. NATO’nun tehdit değerlendirmesinde, ¨ortak düşman¨ Rusya’dır. Rusya’nın bir tehdit ülke olarak algılandığı ve NATO savunma planlarıyla, kuvvet havuzunun buna göre şekillendirildiği bir sır değil.

NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, 3 Ağutos 2017’de CNN International kanalındaki konuşmasında NATO-Rusya ilişkilerinin, “Soğuk Savaşın bitiminden bu yana en zor” dönemini yaşadığını söyledi.

TÜRKİYE NATO’DAN ÇIKABİLİR Mİ?

Türkiye bağımsız bir ülke ve elbette istediği zaman NATO’dan çıkabilir. Neden olmasın? Kendi milli savunma sistemini kurmuş, ulusal hava savunma sitemini oluşturmuş, kendisine yönelen tehditlere karşı koyabilen, herhangi bir ittifakın şemsiyesine ihtiyaç duymayan bir ülke elbette NATO’dan çıkabilir.

Bugün, Türkiye’nin Rusya’yla olan iyi ilişkileri, PYD/YPG ve diğer konularda her an çatışmaya dönüşebilir mi sorusu sorulmalı. Rusya, PKK ve PYD’yi terör örgütü olarak kabul etmiyor. Suriye’de PYD/PKK’ya özerk/federe bir yapı verilmesi söz konusu. Rusya’yla son bir yıldır süregelen iyi ilişkilerin devam edeceği olasılığı ne kadar geçerli? Rusya’yla ilişkiler gerginleştiğinde, NATO’yu ayağa kaldırmak için Karadeniz’e ya da diğer bir bölgeye davet edecek miyiz?

NATO demek ABD demek. Yani NATO’yla olan gerginlik, ABD’yle de ilişkileri olumsuz etkiler. NATO demek AB demek. Çünkü, 28 AB ülkesinden 21’i NATO üyesi. Yani, Türkiye’nin NATO’yla ilişkileri, AB ilişkilerini de etkiler. Yazılı bir anlaşma yok ama, AB üyesi olmak için önce NATO’ya katılım gerekli. NATO’dan ayrılmış bir Türkiye’nin, AB’ye üye olabilmesi için tekrar NATO’ya kabulü gerek. Bazı ülkelerin vetosu nedeniyle, NATO’dan çıkmış bir Türkiye’nin NATO’ya tekrar girmesi pek mümkün görülmüyor. Batı ülkelerinin bazılarının, Türkiye’yi NATO’da hiç istemedikleri yüksek sesle dillendirilmiyor mu?

NATO ÜYESİ OLMAYAN BİR TÜRKİYE

NATO’da söz hakkı bulunmayan bir Türkiye’nin etkisi ve gücü ne olur? Mesela, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin NATO’ya üye olması sürecinde, Türkiye veto hakkını kullanabilir mi? Mesela, doğu sınırında kendisine tehdit olabilecek bir komşu ülkenin, gelecekte NATO’ya üye olmasını engelleyebilir mi? Ortadoğu’da herhangi bir ülkenin NATO’ya üye olması konusunda söz sahibi olabilir mi? Doğu Akdeniz’in ve Ege’nin tümüyle bir NATO/Yunan gölü haline gelmesine karşı koyabilir mi?

Çevresindeki iç savaş nedeniyle, NATO üyesi olmayan bir Türkiye’nin sığınmacı akını gerekçesiyle, NATO için gelecekte tehdit ülke olarak algılanma olasılığına karşı ne yapılacak? En önemlisi, NATO’dan ayrılan bir Türkiye, yıllardır terkedilen Atatürk’ün ¨tam bağımsızlık¨ politikasını izleyebilen bir ülke olabilecek mi? NATO’dan çıkalım mı? Hemen haykırdılar. Haydiiiii!

TÜRKİYE’NİN İHTİYACI NE?

ATATÜRK’ün dış politikası; ¨milli gücü ve ulusal çıkarları esas alan¨, ¨gerçekçilik¨, ¨tam bağımsızlık¨ ve ¨anti emperyalizm¨ ilkelerine dayanan milli bir siyasettir. Bu politika dışlanmamalıydı, küçümsenmemeliydi…

Bazılarının pasif gördüğü, dışladığı ve küçümsediği ¨Yurtta Barış, Dünyada Barış¨, aslında en aktif politikadır. Hatay’ı tek kurşun atmadan anavatana katan antiemperyalist bir politikadır. 1974 Kıbrıs Barış Harekatı’yla, soydaşlara toprak kazandıran ulusal bir politikadır. Türkiye’nin İkinci Dünya Savaşı dışında kalması başarısını sağlayan bir milli politikadır.

Özellikle 1950’den sonra ATATÜRK’ün dış politikası terk edilmemiş olsaydı, Türkiye’nin bugün herhangi bir ittifaka ihtiyacı olmayacaktı. NATO tartışmaları da gündemi bu denli meşgul etmeyecekti. Atatürk sonrasında, Türkiye’yi İkinci Dünya Savaşı dışında tutabilme başarısı ve Kıbrıs Barış Harekatı hariç ¨tam bağımsızlık¨ ilkesini esas alan başka bir dönem olmamıştır.

Ulusal çıkarlar doğrultusunda, ATATÜRK’ün gerçekçilik temeline dayalı dış politikasını esas alan ulusal bir siyaset, Türkiye’yi kendi bölgesinde lider ve dünyada her ülkenin saygı duyduğu bir ülke konumuna getirebilirdi. Siyasi iktidarlar, 15 yıllık dönemlerini Atatürk’ün dış politikası doğrultusunda yönlendirselerdi, bugün yaşanan zorunlu eksen savrulmaları gerçekleşmeyecekti. BEKA sorunu hiç olmayacaktı. Dost ülke kıtlığı yaşayan bir Türkiye durumuna da gelinmeyecekti.

NATO’yu ve ABD’yi şikayet edenler, NATO’yu ve ABD’yi 2016’ya kadar neden desteklediler? Mayıs 2016’da, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’e, ‘’Karadeniz’de görünmemeniz, Karadeniz’i adeta Rus gölü olarak gösteriyor…” denmemiş miydi?

NATO anlaşmasında, üye bir ülkeyi ittifaktan çıkarmak yok ama, Türkiye dışlanarak NATO’dan ayrılmak zorunda bırakılabilir. Türkiye sadece NATO’yla değil, bir zamanlar dost olduğu ülkelerle de problemler yaşayan bir ülke konumunda… Ya iç cephe… O daha da kötü…

Atatürk’e dönelim ama Atatürk’ün kendisine… Önce ¨NUTUK¨u, ¨Medeni Bilgiler Kitabı¨nı, ¨Subay ve Komutanla Konuşmalar¨ı bir okuyalım da… Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmuyor.

Özet kaynakça:
(1) NATO Handbook, Brüksel, 2001.
(2) Aljazeera, 11 Mayıs 2016, güncelleme 12:09.
(3) Rifat Uçarol, Siyasi Tarih, Harp Akademileri Komutanlığı Basımevi, 1985.
(4) Doğan Avcıoğlu, Milli Kurtuluş Tarihi, 4. Kitap, Tekin Yayınevi, 1997.
(5) Şerafettin Turan, Türk Devrim Tarihi, 4. Kitap, Bilgi Yayınevi, 1999.
(6) Şevket Süreyya Aydemir, İkinci Adam, Cilt 3, Remzi Kitabevi, 2011.