Aile hekimleri, ebe, hemşire ve aile sağlığı çalışanlarının bağlı bulunduğu sendika ve meslek örgütleri, aile hekimliği sisteminde yaşanan sorunların çözülmediğini belirterek sağlık yönetimine çağrıda bulundu. Çalışanlar, performans temelli ödeme sistemi ve ücret kesintilerinin hem sağlık emekçilerini hem de hizmet alan yurttaşları olumsuz etkilediğini savundu.
Aile hekimliğinde görev yapan hekimler, ebeler, hemşireler ve diğer sağlık çalışanları, 2025 yılının son ayına girilirken birikmiş sorunlarının çözüme kavuşmadığını ifade etti. Aralarında sendikalar ve meslek örgütlerinin de bulunduğu geniş bir platform, Sağlık Bakanlığı’nın uygulamalarına ilişkin eleştirilerini kamuoyuyla paylaştı.
Yapılan açıklamada, Aile Sağlığı Merkezleri’nde (ASM) hem çalışanlar hem de hizmet alan yurttaşlar açısından koşulların giderek ağırlaştığı belirtildi. Çalışanlar, sorunlarını duyurabilmek amacıyla son dönemde dört kez, 14’er günlük iş bırakma eylemi yaptıklarını hatırlattı. Buna rağmen taleplerinin karşılanmadığını ifade eden platform, idari yaptırımlar ve performans kesintileriyle karşı karşıya kaldıklarını dile getirdi.
“Eziyet Yönetmeliği” eleştirisi
Sağlık Bakanlığı’nın 30 Ekim 2024’te yayımladığı Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği, açıklamanın merkezinde yer aldı. Çalışanlar, söz konusu düzenlemenin performansa dayalı ödeme anlayışını güçlendirdiğini, ücret kesintilerini artırdığını ve iş güvencesini zayıflattığını savundu. Bu nedenle yönetmelik, açıklamada “Eziyet Yönetmeliği” olarak nitelendirildi.
Açıklamada, aşılama, bebek ve gebe izlemleri, kronik hastalık takibi, reçete oranları ve memnuniyet anketleri gibi çok sayıda kriter üzerinden yapılan performans değerlendirmelerinin iş yükünü artırdığı vurgulandı. Çalışanlar, toplam ücretin önemli bir bölümünü oluşturan performans ödemesinin fiilen “ücret vermekten çok ücret kesmeye” dönüştüğünü öne sürdü.
Ücret kesintileri ve altyapı sorunları
Platform, ebe ve hemşirelerin tavan ödeme gerekçesiyle, aile hekimlerinin ise farklı performans kriterleri nedeniyle ciddi gelir kayıpları yaşadığını belirtti. Son bir yılda yapılan kesintilerin akıbetine ilişkin Sağlık Bakanlığı’na soru yöneltildi.
Öte yandan, birinci basamak sağlık hizmetlerinin altyapısına dair sorunlara da dikkat çekildi. Daha önce her yıl bin yeni ASM yapılacağı yönündeki açıklamaların gerçekleşmediği ifade edilirken, yatırım programında yer alan tesis sayısına işaret edilerek verilen sözlerin tutulmadığı savunuldu.
Aşılama hizmetleri konusunda ise eğitim verilmesine rağmen gerekli donanımın sağlanmadığı, bazı aşıların temininde sorunlar yaşandığı ve HPV aşısına ilişkin belirsizliklerin devam ettiği dile getirildi.
“Hem çalışanlar hem yurttaşlar tükeniyor”
Açıklamada, aile sağlığı çalışanlarının tanı koydukları pek çok hastalıkta tedavi süreçlerinin aksadığı, kanser taramaları sonrası sevk ve tedavi aşamalarında uzun bekleme süreleri yaşandığı belirtildi. Artan bürokratik yük nedeniyle sağlık emekçilerinin büyük bölümünün zamanını veri girişine ayırmak zorunda kaldığı, ay sonunda alınacak ücretin dahi öngörülemediği kaydedildi.
Sendika ve meslek örgütleri, mevcut sistemin sağlık çalışanlarını daha düşük ücretle, daha ağır koşullarda çalışmaya zorladığını savunarak hem çalışan memnuniyetinin hem de sağlık hizmetinin niteliğinin gerilediğini ifade etti.
Talepler sıralandı
Platform, kamuoyuyla paylaştığı açıklamada taleplerini şu başlıklar altında topladı:
• Birinci basamakta eşit, ücretsiz, yeterli süreye dayalı, koruyucu ve nitelikli sağlık hizmeti sunulması,
• Performansa dayalı olmayan, emekliliğe yansıyan ve tek kalem ücret sistemi,
• Vergi kesintilerinin azaltılması ve gelirde adaletin sağlanması,
• Kamu tarafından yapılan, donanımlı, depreme dayanıklı ve güvenli Aile Sağlığı Merkezleri,
• Sağlık çalışanları üzerindeki idari baskı ve cezalara son verilmesi.
Açıklama, “Sağlık çalışanlarının hakları ve halkın sağlık hakkı için mücadelemizi sürdüreceğiz” ifadeleriyle sona erdi.
İmzacı sendika ve meslek örgütleri
• Aile Hekimliği Çalışanları Sendikası (AHESEN)
• Aile Sağlığı Çalışanları Ebe ve Hemşire Dernekleri Federasyonu (ASEF)
• Birlik ve Dayanışma Sendikası (BDS)
• Anadolu Sağlık Sen
• Genel Sağlık ve Sosyal Hizmet Kolu Kamu Çalışanları Sendikası (Genel Sağlık-İş)
• Hekim Birliği Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (Hekim Birliği)
• Hürriyet Sağlık Sen
• Sağlık Çalışanları Hak Mücadele Derneği (SAHADER)
• Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİMSEN)
• Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES)
• Tabip ve Diğer Sağlık Çalışanları Sağlık ve Sosyal Hizmetler Kamu Görevlileri Sendikası (Tabip-SEN)
• Tüm Radyoloji Teknisyenleri ve Teknikleri Derneği (TÜMRAD-DER)
• Türk Tabipleri Birliği (TTB)