Nöbetçi Eczaneler
Yaşanan emek sömürüsü de…
Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM) tarafından yürütülen ‘Livelihood’ Projesi kapsamında Hatay’da yaşayan Suriyeli ailelere kendi işlerini kurabilmeleri için hibe desteği veriliyor. Ancak diğer taraftan, farklı sektörlerde kayıt dışı çalışan Suriyelilerin emek sömürüsü de aynı paralelde artıyor.
Suriye’deki savaş 2011’den bu yana devam ediyor. Yaşanan kriz karşısında en ağır bedeli ödeyen ve en ağır yükü taşıyan kesim ise çocuklar! Eğitimleri, duygusal sağlıkları, hatta yaşamları bile risk altında. Türkiye’de, Hatay ve Kilis gibi illerde, çoğu Suriyeli olmak üzere yaklaşık 3.9 milyon mülteci yaşıyor ve onların yaklaşık 1.7 milyonu çocuk. 2018-2019 öğrenim yılı başlangıcında okula kayıtlı olan 616 bin çocuğa karşı, yaklaşık 430 bin çocuk hala okul dışında. Ancak bu okul dışılık ciddi bir kayıt dışı ekonomi de yaratmış durumda. Zira ekonomi içinde kayıt dışı çalışan Suriyelilerin kayda değer bir kısmı, çocuk!
-SON RAPOR-
CHP Emek Büroları’nın hazırladığı ‘Ülkemizde Göçmen İşçilik’ Raporu, buna dair tespitlerin son tablosunu ortaya koyuyor. Rapor’a göre, başta Suriyeliler olmak üzere göçmen işçilerin çoğu ağır sömürü koşulları altında kayıt dışı çalıştırılıyor, onlarcası iş cinayetlerinde yaşamını yitiriyor.
Rapor, hükümetin, göçmen işçilere çalışma izni verilmesine ilişkin 2016 yılında yaptığı düzenlemenin sorunu çözmediğini ortaya koyuyor. Bakanlığın verilerine göre; 2011 yılında 17 bin 466, 2012’de 32 bin 729, 2013’te 45 bin 825, 2014’te 52 bin 295, 2015’te 64 bin 521, 2016 yılında 73 bin 650 göçmen işçiye çalışma izni verildi. 2017 yılında ise çalışma izni verilen göçmen işçi sayısı ise 87 bin oldu.
-1 MİLYON-
Rapor’da, Suriye vatandaşlarının sadece 20 bin 970’inin kayıtlı olarak çalıştığı, 1 milyon civarında Suriyeli göçmenin ise kayıt dışı çalıştırıldığı belirtiliyor. Türkiye’de kayıt dışı istihdam oranının yüzde 34’e ulaştığına dikkat çekilen Rapor’da, bu oranın içinde göçmen işçilerin varlığının önemli bir yer tuttuğu vurgulanıyor.
-15 YAŞ ALTI-
Rapor’da bir diğer çarpıcı nokta, kayıt dışı istihdam içinde çocuk işçiliğinin yoğunluğu. Buna göre, Türkiye’de kayıt dışı istihdamda yer alan yaklaşık 1 milyon Suriyeli göçmenin yüzde 20’si, yani kaçak çalıştırılan her beş Suriyeliden biri 15 yaş altı çocuk.
Aynı Rapor’a göre, kayıtlı olarak çalışan göçmen işçilerin aldığı en yüksek ücret, 1604 TL olan asgari ücret. Bu işçilerin sendika hakkı bulunmuyor. Kayıt dışı istihdam edilen göçmen işçilerin ezici bir çoğunluğu ise günlük sadece 20-25 TL arası yevmiyeler ile çalıştırılıyor.
-PROJE VE UMUT-
Ancak eldeki karamsar rakamların yarattığı tabloya rağmen, Suriyeli sığınmacılar adına yaşanan iyi şeyler de yok değil. Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM) tarafından yürütülen ‘Livelihood’ Projesi kapsamında Hatay’da yaşayan Suriyeli ailelere kendi işlerini kurabilmeleri için hibe desteği verilmesi, buna dair…
Milyonlarca Suriyeli, ülkelerindeki çatışmaların sonucu olarak Türkiye’ye sığındılar. Suriyelilerin büyük bir çoğunluğu maddi gelirlerini kaybettikleri için, geçimlerini sağlayabilmek için yardıma ihtiyaç duyuyor. Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) geçim desteği programları, Türkiye’de yaşayan göçmen ve mültecilerin dayanıklılığını arttırmak üzere sosyo-ekonomik yardım sağlıyor. İşte bu sosyo-ekonomik yardım bağlamında, bu program, Türkiye’de yaşayan Suriyeliler için sabit bir gelir sağlayarak onların dayanıklılıklarını artırıyor ve insani yardıma olan bağımlılıklarını azaltıyor.
-18-60 YAŞ ARASI-
Proje kapsamında Hatay’ın Hassa ilçesine gelen IOM görevlileri, Kapalı Spor Salonu’nda Suriyeli ailelerle bir araya gelerek proje hakkında bilgiler verdi. Yetkililer, Suriyeli ailelerin sosyal yardım bağımlılığını azaltarak kendi gelirlerini elde etmelerini ve daha sürdürülebilir bir yaşama ulaşmalarında katkıda bulunmak amacıyla “Geçim Kaynakları Projesi” kapsamında hibe desteği sağlıyor.
IOM görevlisi Pelin Türkalp, yaptığı açıklamada, projenin 18-60 yaş aralığındaki Suriyelileri kapsadığını söyledi. Projenin hedef kitlesinin savaştan önce belirli mesleklerde deneyimleri olan kişiler olduğunu belirten Türkalp, ”Bu kişileri tespit ederek meslekleri doğrultusunda gerekli araç ve gereçlerini alıyoruz, kendileri temin etmek isteyenler de anlaşmalı olduğumuz yerlerden malzemelerini alıyorlar” dedi.
-HEDEF 100 AİLE-
Amaçlarının Suriyeli ailelerin kendi iş yerlerini kurabilmelerini sağlayarak kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmelerini ve daha onurlu bir yaşama erişmelerini sağlamak diyen Türkalp, Hatay genelinde 100 Suriyeli aileyi hibe desteğinden yararlandırmayı ve kayıtlı iş gücüne dahil etmeyi hedeflediklerini ifade etti.
Projenin Suriyelilerin yoğun olarak yaşadığı sınır illeri olan Hatay, Gaziantep ve Şanlıurfa’yı kapsadığını ifade eden Türkalp, ”Hibe desteği alan ailelere çalışma izni ve iş yeri kaydı gibi konularda danışmanlık hizmeti veriyoruz. Tüm süreci takip etmeye çalışarak ailelerin yanında yer alıyoruz” diye konuştu.
-ADAPTASYON-
Söz konusu projenin önemine işaret edenler, Hatay ekonomisi içinde ciddi bir kayıt dışılık yaratan Suriyeliler başlığında hayata geçen projenin iş hayatını disipline etme adına da önemli bir rol üstleneceği konusunda hemfikir.-Tamer Yazar-