Önce sorularla başlayalım. Geçerli Anayasa yersarsıntısı felaketini önlemeye engel mi? Sağlık hizmetinin niteliğini sağlamaya engel mi? Eğitime, laikliğe, fiyat düzenlemeye, enflasyonu, kur bunalımını önlemeye yeterli değil mi? Bu sorunlar Anayasadan mı kaynaklanıyor? Sorular çoğaltılabilir ve her yeni soru çelişkiyi daha açık ortaya koyar. Artık herkes öğrendi ki 1982 Anayasası bugüne dek defalarca değiştirildi. Giderek bazı yanlarıyla sultanlık metnine döndürüldü. Bu durum darbe Anayasası olmasına karşın, ilk biçiminde bile yoktu.
Ve bir soru daha sormadan yapamayacağım. Önceden izin alınmaksızın barışçı, demokratik protesto hakkının kullanıldığı bir günü anımsıyor musunuz? Bu bir Anayasa maddesidir. Anayasa en üst yasa metnidir. Yasalar Anayasaya aykırı olamaz. Bu denli “Ben tanımıyorum,” “Yasaları uygulamaya uyduralım,” “Anayasa Mahkemesi kapatılmalı”… incileri arasında bu anayasa aşkı size de ilginç gelmiyor mu? Ve insanın usuna ister istemez değiştirilmesi teklif dahi edilemez ilk dört maddesi geliyor; bu yaşamsal maddeler mi gizlice hedef alınmakta?.. Yapılanlar anımsanınca olmayacak iş değil.
Anayasalar bir kişinin buyurganlığını güçlendirmek için değil, tersine odaktaki egemenliğin gücünü azaltmak, denge yaratmak için yapılır. Magna Carta Libertatum da böyledir, Senedi İttifak da böyledir. 1921 Yasası, 1924 Anayasası, 1961 Anayasası. Ve anayasalar ilerleme yönünde sarsıntı yaratan olaylarla birlikte yazılır. Bizdeki artık çelişkiler yumağına döndürüldü. Geçmişte de ortalık “Bu Anayasa halka bol geliyor, bununla devlet yönetilmez” laflarından geçilmezdi. Şimdi tüy dikildi.
Birleşik Krallığın anayasası yoktur. Anayasa tarihine geçen olayların yaşandığı Birleşik Krallık’ta böyledir. Ne ki kurumlar yerleşmiştir. Yargı kurumları birbirine diklenmez, ayar vermeye çalışmazlar. İşleyen dişlileri arasına yabancı madde kaçmaz. Fransız Anayasası (Devrim 1789) tarihsel metindir. Ne ki Napolyon Bonapart Anayasanın, deyim yerindeyse, cılkını çıkarmıştır.
İkinci Dünya Savaşından, Nazi yıkımından sonra Alman Anayasasında ulusun direnme hakkından söz edilmiş, kayıt altına alınmıştır. Benzer düzenleme 1961 Anayasamızda da vardı.
Üç erkin ayrı ve güçlü bir durumu uzun zamandır kalmamıştır. Oysa zorunlu koşuldur. Sanır mısınız ki satın almamıza karşın bize verilmeyen (bir kaynağa göre 6 tane, bir kaynağa göre 5 tane) savaş uçağı olayının, Almanların kendi uçaklarını satmakta mırın kırın etmeleri, yaklaşık 400 milyar dolar borç, kur bunalımının alıp başını gidiyor olması, Ege adalarının silahlandırılıp işgali… tüze (hukuk) ilkelerindeki çöküşle ilgili değildir?
Bir yönetim kendi çıkarına uygun olmayan bir süreç gelişti diye, kendi getirdiği 50+1’den vazgeçtim, artık 40+1 olacak diyemez. Yarın da 30+1 mi denecek? Ayrıca sıfırlamak ne demek? Bir küçük ya da büyük değişiklik yapalım, adaylığım sıfırlansın! 2071 adaylığı şimdiden açıklanırsa şaşırmayın…
Milletvekilinin cezaevinde rehin tutulması bu anayasa tutkusuyla ilgilidir dersek abartılı bulmayınız. Yerel seçim yaklaşıyor. İstanbul’da musluğun başındakiler, musluğu kısıyor, yasal kaynakları senden benden papatya falına göre açıp kapıyor. Ankara, İstanbul, Antalya, İzmir, Adana… büyükşehir belediyeleri kaynakları bu “adil” düzen vanası açıldığı kadar iş yapabiliyor.
Sevgili Av. Nabi İnal Ustamın alanına girdiğim için bağışlasın. Yasama-yürütme-yargı ayrımı ve gücünün değeri, basımevi gibi Batıda bizden yüzlerce yıl önce anlaşıldı ve uygulandı (Montesquieu). Bari bugün bu çöküşü yaşamamak bilincini ve duyarlığını gösterelim. “Anayasayı tağyir, tebdil, ılga” suçuna sokularak gençler cezalandırıldı bu ülkede. Herkes aklını başına alsın!