Küresel su krizine çözüm üretmek amacıyla yola çıkan ve Xatoms adlı girişimi kuran Diana Virgovicova ile Kerem Topalismailoğlu, yapay zeka ve kuantum kimyasını kullanarak geliştirdikleri yeni nesil malzeme ile kirli suyu yalnızca 30 dakikada içilebilir hale getiren bir teknolojiye imza attı.
Geliştirilen fotokatalizör yapılı toz malzeme, güneş ya da görünür ışıkla aktive olarak sudaki kirleticileri yok ediyor. Malzeme, yalnızca ışık kaynağıyla çalıştığı için enerji ihtiyacını minimuma indiriyor ve özellikle suya erişimin zor olduğu bölgeler için pratik bir çözüm sunuyor.
BM Verileri Su Krizinin Ciddiyetini Gözler Önüne Seriyor
Birleşmiş Milletler verilerine göre dünya genelinde 2,2 milyar insan güvenli içme suyuna erişemiyor. Her yıl 1,4 milyon insanın su ve hijyen eksikliği nedeniyle hayatını kaybettiği dünyada, Xatoms’un geliştirdiği bu teknoloji, özellikle Afrika ve Asya’daki su krizlerine çözüm olmayı hedefliyor.
Şirketin kurucu ortağı Diana Virgovicova, su krizine karşı farkındalığının 14 yaşında başladığını belirterek şunları söyledi:
“Asya’da annemle yaptığım seyahatlerde insanların kirli suları içmek zorunda kaldıklarını gördüm. O an bir şeyleri değiştirmem gerektiğini anladım. Bugün, yapay zeka ve kuantum kimyasını kullanarak patentli bir teknoloji geliştirdik. Bu teknoloji, ışık yardımıyla kirli suyu temiz suya dönüştürebiliyor.”
Virgovicova ayrıca, yapay zekayı yalnızca keşif sürecinde değil, moleküllerin güvenliğini test etmede, üretim süreçlerinin verimli ve ölçeklenebilir olmasını sağlamada da kullandıklarını belirtti.
Xatoms’un diğer kurucu ortağı Kerem Topalismailoğlu da yapay zekanın çevre sorunlarına çözüm bulma potansiyeline dikkat çekti.
“1997’de benzer bir malzemenin keşfi için akademisyenler 4 yıl laboratuvarda çalıştı. Biz bu süreci yapay zekayla 2 ayda tamamladık. Bu teknoloji sadece zaman kazandırmakla kalmıyor, aynı zamanda doğru çözüme hızlı ulaşmamızı sağlıyor.” dedi.
Yapay zekanın iklim değişikliğiyle mücadelede daha aktif bir şekilde kullanılması gerektiğini belirten Topalismailoğlu, bu tür teknolojik ilerlemelerin artık çevre dostu uygulamalara dönüştürülmesinin bir zorunluluk olduğunu ifade etti.
Pilot Projelerde 5 Bin Kişiye Ulaşıldı
Xatoms, geliştirdiği teknolojiyi Güney Afrika ve Kenya’da pilot projelerle test etti. Bu uygulamalar sayesinde 5 bini aşkın kişinin temiz suya erişimi sağlandı. Şirket, farklı ülkelerde projelerini genişleterek daha fazla insana ulaşmayı hedefliyor.
Girişim, uluslararası alanda ödüller kazanarak dikkat çekerken, son olarak TRT World Next 2025 programına davet edildi. Kurucular, program kapsamında Anadolu Ajansı muhabirinin sorularını da yanıtladı.
Virgovicova, genç girişimcilere de mesaj vererek, “Küçük fikirler büyük farklar yaratabilir. Tutkunuzu kaybetmeyin, çalışmaya devam edin, bilgiyi birleştirerek harekete geçin” dedi.