New York’ta yaşayan Avukat Gani Kuseyri: “Türkiye’nin, bazı aksaklıklara rağmen, genel olarak süreci (koronavirüs)Amerika’dan daha iyi yönettiğini düşünüyorum. Yapılan ekonomik yardımları karşılaştırmak doğru olmaz. Bunun dışında, iki ülkede de yeterince test yapılmadığını söylemek mümkün.”
Röportaj: Bekir Atahan
Amerika’da yaşayan, New York Barosu’na kayıtlı hemşerimiz Av. Gani Kuseyri ile yaptığım röportajla, küresel salgının fotoğrafında duran iki ülkeyi karşılaştırma imkanı bulduk. Yaşanan 
O zaman, hiç geciktirmeden sorularımız gelsin…
Sen, başkent Washington DC’de yaşıyorsun. Orada hayat nasıl?
Hayat, her yerde olduğu gibi burada da epey yavaşladı. Yaklaşık iki aydır evden çalışıyorum. Evden çalışmak bana göredeğilmiş. İşyerinden çalışmayı özleyeceğimi hiç düşünmezdim.
Amerika’da bu süreç sonrasında ekonomi ne durumda? Asgari ücret aylık kaç dolar?
Geçen hafta itibariyle, resmi rakamlara göre 33 milyon insan bu dönemde işini kaybetmiş. Birçok büyük şirketin iflas ettiğine dair haberler okuyoruz. Ekonominin, 2008 krizine kıyasla daha kötü etkilenebileceği belirtiliyor. Amerika’da asgari ücret, saatlik hesaplanıyor. Bulunduğunuz eyalete göre, 7-15 dolar arasında değişiyor. Washington DC’de asgari ücret, saatlik 14 dolar.
Belediyeler, ülkemizdeki gibi aktif bir çaba içerisinde mi orada da?
Belediye Başkanlarından çok, Valiler her eyalette öne çıkmış durumda. Alınacak önlemleri Valiler belirliyor. New York Valisi Andrew Cuomo, süreci iyi yönettiğinden, şu ara çok popüler. İleride başkan olursa, şaşırmayın. Washington DC’nin durumu ise eyaletlerden farklı. Başkent, eyalet olmadığı için buranın bir Valisi yok ve süreci Belediye Başkanı yönetiyor. Diğer büyükşehirlere kıyasla, burada daha az vaka görüldü.
Amerikan vatandaşlarının Covid tedavisinin yaklaşık 15-20 bin doları bulduğu, sağlık hizmetlerinin çok pahalı olduğu ifade ediliyor. Amerika’da sağlık sistemi nasıl, hastanelerin teknik kapasiteleri fiziki koşulları ne durumda?
Burada sağlık sistemi, en çok tartışılan konu. Herkesi özel sağlık sigortası almaya zorlayan acımasız bir düzen var. İşini kaybeden insanların hiçbir sosyal güvencesi yok. Sağlık sigortası olmayan, hastane faturalarını ödeyemeyip iflas eden milyonlarca insan var. Ama hükümet, koronavirüs tedavisinden ücret alınmayacağını açıkladı. Burada bazı eyaletler, virüse hazırlıksız yakalandı ve insanlar koridorlarda tedavi gördü. Bugünlerde ise tıbbi malzeme problemi olduğunu okuyoruz. Bildiğiniz gibi Türkiye, geçen hafta tıbbi malzeme yardımında bulundu.
20 milyon nüfuslu New York eyaletinde, İspanya’dan fazla vaka var. Covid, Amerika’ya sanki geç geldi, ama bir anda ülkeyi kasıp kavurdu. Bu orantısız artışın sebebi nedir?
Ekonomik kaygılar ağır bastı. New York, Amerika’nın en kalabalık şehri ve diğer büyük şehirlere göre daha geç önlem aldı. Örneğin daha sıkı önlem alan bir diğer büyük eyalet Kaliforniya’da çok daha az insan bu süreçte hayatını kaybetti.
Vatandaşlar ne tür tedbirler alıyor, zorunlu olan tedbirler neler? Zorunlu tedbirler dışında, vatandaşlar bu konuya gereken hassasiyetle yaklaşıyor mu?
Bir kaç sektör dışında, işyerleri kapatıldı. Marketlere maskesiz giriş yasaklandı. Fakat burada hiçbir yerde sokağa çıkma yasağı uygulanmadı. Benim bulunduğum bölgede herkesin bireysel olarak tedbir aldığını söyleyebilirim. Test yaptırma ve maske alma konusunda problemler var. Bazı eyaletlerde uyarıları dikkate almayıp, alınan tedbirleri protesto eden, sahillere akın eden ciddi bir kitlenin olduğunu da belirtmek gerekir.
Takip edebildiğim kadarıyla, Türkiye’nin, bazı aksaklıklara rağmen, genel olarak süreci Amerika’dan daha iyi yönettiğini düşünüyorum. Yapılan ekonomik yardımları karşılaştırmak doğru olmaz. Bunun dışında, iki ülkede de yeterince test yapılmadığını söylemek mümkün. Burada, 6 ay sonra seçimler var ve ekonominin durumu Trump’ı çok tedirgin ediyor. Çeşitli grupların protestolarının ardından, Trump, kendi partisinden seçilen Valilere kısıtlamaların gevşetilmesi için baskı uyguluyor. Baskılara dayanamayan bazı eyaletlerdeki Valiler, vaka artış hızı düşmemesine rağmen kısıtlamaları kaldırdı. Ülke genelinin ne zaman normale döneceğini kestirmek mümkün değil.
Trump’ın Çini suçlayan açıklamalarına katılıyor musun?
Son olarak Hatay’da yaşayan hemşehrilerine neler tavsiye edersin?
Konunun uzmanı doktorların tavsiyelerini dinlemeye devam etmeliyiz. Herkese sağlık diliyorum.
Teşekkürler