Depremin ardından hayatta kalmayı başaran vatandaşlar şimdi de hak arayışlarının bedelini kira desteğinin kesilmesiyle ödüyor. Mahkemelere başvuran depremzedeler, AFAD’ın desteğini kaybetti. Bilirkişi raporlarında idarenin de kusurlu bulunması, gözlerin yeniden kamu kurumlarına çevrilmesine neden oldu.
İki yıl geçti, destekler azaldı ama sorunlar büyüyor
Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden iki yıldan fazla zaman geçmesine rağmen, bölgedeki insani kriz tüm ağırlığıyla devam ediyor. Konteyner kentlerde yaşam mücadelesi veren yüz binlerce insan, şimdi de haklarını aradıkları için cezalandırıldıklarını iddia ediyor. Depremde evlerini kaybeden vatandaşların birçoğu, idari ihmalleri gerekçe göstererek yargıya başvurdu. Ancak açılan davalar, AFAD’ın kira yardımını kesmesiyle farklı bir boyut kazandı.
Bilirkişi raporları ne diyor?
Deprem sonrasında yıkılan ya da ağır hasar alan binaların sorumluları hakkında açılan davalarda, Gaziantep Üniversitesi’nden gelen bilirkişi raporları, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Raporda müteahhitler yüzde 80 oranında kusurlu bulunurken, kamu yönetimi de yüzde 20 oranında sorumlu gösterildi. Bu yüzde 20’lik kusur payı içerisinde, AFAD, belediyeler ve bakanlıklar da yer aldı.
AFAD neden kira yardımını kesti?
Depremzedelerin avukatı Bahri Gödeoğlu, müvekkillerinin kira yardımlarının dava açmaları nedeniyle kesildiğini öne sürdü. Gödeoğlu, “AFAD’ın sisteminde artık dava açanlara yardım yapılmayacağı yazıyor” diyerek, kurumun vatandaşı dava açmaktan caydırmak için baskı uyguladığını iddia etti. Raporda, Dulkadiroğlu Belediyesi yüzde 10, Kahramanmaraş Belediyesi yüzde 5, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yüzde 3 ve AFAD yüzde 2 oranında kusurlu bulundu.
Depremzedenin muhatap çilesi
Adnan Ulti, ailesiyle birlikte yaşadığı evi altı aylıkken depremde kaybetti. Yasal haklarını aramak için dava açan Ulti, “Kira desteğimiz kesildi, bir muhatap bulamıyoruz” diyerek tepkisini dile getirdi. AFAD’ın yardım süreçlerinde yeterli şeffaflık göstermediğini söyleyen Ulti, “Engelli oğlumla 10 gün arabada kaldım, eşya yardımı sözü verildi ama hiçbiri gelmedi” dedi.
Aynı binada yaşayan 20 ailenin kira yardımının bir anda kesilmesi, uygulamanın bireysel değil, sistematik olduğunu düşündürüyor. Yardımları kesilen 12 kişiye “adres hatası”, kalan 8 kişiye ise “dava açtığınız için yardımınız kesildi” yanıtı verildi. Hukuki süreç başlatan vatandaşların, yardımlarını kaybetmeleri devletin sosyal sorumluluk anlayışına gölge düşürdü.
Vatandaş devletten değil, mahkemeden destek görüyor
Depremde evi yıkılan N.Y., devletten sadece 7.500 TL’lik kira yardımı aldığını belirtti. “Bu paraya bile göz diktiler” diyen N.Y., yardımın kesilmesinden sonra CİMER’e başvurduğunu aktardı. Mahkemeye başvurduğu için yardım alamadığını söyleyen N.Y., “Kiram 20 bin TL, devletin verdiği yardımı tamamlayıp ödüyordum. Artık bunu da karşılayamıyorum. Hakkımızı aramak cezalandırılıyor” dedi.