Anayasa Mahkemesi (AYM), avukatlık mesleğini ilgilendiren önemli bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun avukatlara yönelik disiplin cezalarını belirleyen 134 ve 135’inci maddelerini iptal etti. Gerekçe olarak maddelerde hukuki güvencenin bulunmaması ve idareye sınırsız takdir yetkisi tanınması gösterildi.
Başvuruyu hangi mahkeme yaptı, AYM neye dayanarak iptal kararı verdi?
Resmi Gazete’de yayımlanan kararda, iptal sürecini başlatan mahkemenin Ankara 20. İdare Mahkemesi olduğu belirtildi. Mahkeme, bir avukata verilen kınama cezasıyla ilgili davada, disiplin maddelerinin Anayasa’ya aykırı olduğu yönünde görüş bildirdi ve dosyayı AYM’ye taşıdı.
Mahkeme, söz konusu düzenlemelerde disiplin uygulamalarına ilişkin ilkelerin yer almadığını, hangi eylemlerin hangi cezaları gerektirdiğinin açıkça belirtilmediğini ve bu durumun hukuki belirsizlik yarattığını vurguladı. Ayrıca, cezaların belirlenmesinde idarenin sınırsız takdir yetkisine sahip olması da başvuru gerekçeleri arasında yer aldı.
Hangi cezalar yer alıyordu, iptal edilen maddeler neyi kapsıyordu?
134’üncü madde, meslek onurunu zedeleyen, avukatlık geleneklerine ve etik kurallara uymayan davranışlar için uygulanacak disiplin cezalarının kapsamını belirliyordu. Bu madde kapsamında, mesleki görevlerini yerine getirmeyen veya dürüstlük kuralına aykırı hareket eden avukatlara yönelik cezalar sıralanmıştı.
135’inci madde ise, disiplin suçlarına karşı uygulanacak yaptırımları detaylandırıyordu. Bunlar arasında uyarma, kınama, para cezası (10 bin TL’den 150 bin TL’ye kadar), işten çıkarma ve meslekten çıkarma gibi cezalar yer alıyordu. Ancak AYM, bu cezaların nasıl ve neye göre belirleneceği hususunda bir ölçüt bulunmadığına hükmetti.
AYM kararının yürürlüğe girmesi ne zaman olacak?
AYM’nin iptal kararı, dokuz ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süreçte, ilgili kurumların yeni bir düzenleme hazırlaması bekleniyor. Disiplin cezalarının kanuni bir güvenceye bağlanması ve idareye verilen geniş yetkinin sınırlandırılması gerekiyor.
Yeni düzenleme beklentisi: “Avukatlık disiplin sistemi yeniden şekilleniyor”
Bu iptal kararıyla birlikte, avukatların mesleki davranışlarının denetimi ve cezalandırılması süreci yeni bir yasal düzenlemeye ihtiyaç duyacak. Barolar, hukukçular ve yasa koyucular önümüzdeki dönemde daha açık, net ve ölçülebilir kriterler içeren bir disiplin sistemi oluşturmak zorunda kalacak.